ÖZETTÜRK EĞİTİM SİSTEMİNDE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI:KONUMLARI VE İŞLEVLERİBu araştırma, Türk eğitim sisteminde sivil toplum kuruluşlarının konumlarını ve işlevlerini, okul yöneticileri ve sivil toplum kuruluşu yöneticilerinin görüşleri çerçevesinde incelemektedir. Sivil toplum kuruluşlarının, eğitim politikalarının oluşturulmasında toplumsal katılımı sağlama rolleri, örgün ve yaygın eğitim hizmetlerinin geliştirilmesi için proje bazlı katkıları, bu projelerin uygulanmasında Devlet ile işbirliği süreçleri ve eğitimin finansmanına yaptıkları aynî ve nakdî desteklerin boyutu ve oranı araştırılmıştır. Ayrıca sivil toplum kuruluşlarının eğitim sisteminin demokratikleştirilmesi, yenilikçi ve esnek bir yapıya kavuşturulması, çağın gelişmelerine uyum sağlaması bakımından öncü ve tetikleyici bir role sahip olup olmadıkları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, nicel ve nitel olmak üzere iki ayrı alan araştırması yapılmıştır. İstanbul ilinde 201 resmî ve özel ilköğretim ve ortaöğretim okul yöneticisine “Türk Eğitim Sisteminde Sivil Toplum Kuruluşlarının Konumları ve İşlevleri Anketi” uygulanmış ve Türkiye’de eğitim alanında faaliyet gösteren önde gelen 36 sivil toplum kuruluşu yöneticisi ile “Yarı Yapılandırılmış Mülâkat” gerçekleştirilmiştir.Okul yöneticilerinin, idarecisi oldukları okul bağlamında sivil toplum kuruluşları ile ilişki sıklıkları, türleri, derinlikleri ve bireysel olarak sivil toplum kuruluşu algıları ve sivil toplum kuruluşlarından beklentileri belirlenmeye çalışılmıştır. Sivil toplum kuruluşu yöneticileriyle yapılan mülâkatlarda sivil toplum kuruluşlarının, eğitim algısı, sivil toplum kuruluşu algısı, eğitim alanında devlet ile ilişkiler hakkında görüşleri, toplumla ve uluslar arası kurum ve kuruluşlarla ilişkileri ve gelecek beklentileri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın sonuçları şöyle özetlenebilir: 1.Türkiye’de batılı anlamda bir sivil toplum kuruluşu algısı yeni yeni oluşmaktadır. “Sivil toplum kuruluşu” büyük oranda “hayır amaçlı” oluşumlar olarak algılanmaktadır. 2.Eğitim alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları eğitim konusunda “bilgisiz” ve “deneyimsiz”dir. 3.Okul yöneticileri sivil toplum kuruluşları ile eğitim alanında işbirliği konusunda “deneyimsiz” ve dolayısıyla “isteksiz”dir. 4.Devlet (siyasetçiler, bürokratlar ve diğer devlet memurları) sivil toplum kuruluşlarına genelde ön yargılı bir yaklaşım sergilemekte ve ortak çalışma konusunda isteksiz davranmaktadır. 5.Sivil toplum kuruluşları diğer sivil toplum kuruluşlarına daha temkinli yaklaşırken uluslar arası kurum ve kuruluşlarla işbirliği konusunda daha isteklidir. 6.Sivil toplum kuruluşları çeşitli gerekçelerle (devlet politikaları, sivil toplum kuruluşlarının şeffaf ve demokratik olmayan yapılanmaları gibi) toplumla sağlıklı bir ilişki kuramamakta ve toplumsal taban sağlayamamaktadır. 7.Sivil toplum kuruluşları ve devlet, son yıllarda sivil toplum-devlet ilişkilerinde hızlı bir gelişme olduğunu vurgulamaktadırlar. 8.Sivil toplum kuruluşu yöneticileri yakın gelecekte sivil toplum kuruluşlarının derinliğinin ve etkinliğinin artacağına inanmaktadırlar. ABSTRACTNON-GOVERNMENTAL ORGANIZATIONS IN TURKISH EDUCATION SYSTEM: THEIR STATUS AND FUNCTIONS This research analyzes non-governmental organizations’ status and functions in Turkish education system in the sight of schools’ principals and non-governmental organizations’ directors.In this study the extent and proportions of non-governmental organizations’ roles on supplying community involvement to educational policies, project based contributions to improve systematic and common educational services, cooperation process with State in applying mentioned projects and financial assistance to the education were researched. Furthermore, in this study it was also aimed to recognize whether the NGOs have a motivating role to make Turkish education system more democratic, flexible and reformist. To this end, two kinds of data collection techniques (qualitative and quantitative surveys) were applied to two different participant groups (i.e. schools’ principals and NGO’s directors). While 201 primary and secondary schools’ principals in Istanbul have responded to a questionnaire named “The Survey of Non-Governmental Organizations’ Status and Functions in Turkish Education System” for the qualitative part of the research, on the other hand for quantitative part, the opinions of 36 NGO directors were taken by implying a semi-structured interview procedure.In the qualitative survey it was aimed to understand how often a school principal cooperate with a NGO about their schools, the nature and the depth of relations they establish, how they perceive NGOs as an individual and as an institution and what kind of expectations they have from NGOs.In the quantitative survey it was aimed to appreciate (i) how NGOs’ directors’ definition and perception of education and NGOs; (ii)what kind of relations they establish with State, society, other NGOs and international organizations, and (iii) how they see the future of NGO-State relations. To summarize the results:1.Western style of civil society perception is new in Turkey. NGO in Turkey is considered mostly as a “charity organizations”. 2.The Educational NGOs in Turkey is very “unenlightened” and “inexperienced” about education.3.Schools’ principals are “inexperienced” about cooperating with NGOs on educational process. They have no will such a mutual cooperation.4.State (politicians, bureaucrats, and other civil servents) is biased about cooperating with NGOs about educational process and so unwilling about partnership with a NGO.5.Although NGOs are “undemonstrative” about cooperation with other NGOs, they are “more desirous” cooperating with international organizations. 6.NGOs are, because of different reasons (state policies, NGOs’ untransparent and undemocratic organizational conditions etc.) not making a sound relations with society and they don’t have strong social basement.7.NGOs directors and State believe that NGO-State relationships are developing fast in recent years. 8.NGOs directors believe that the affects and depth of NGOs will improve in near future
