De Smet, Stefaan

To, Wing Ting

Vanderplasschen, Wouter

Vandevelde, Stijn

Ghent University Academic Bibliography

Oude uitdagingen,  nieuwe kansen!Over de behandeling van geïnterneerdenStijn VandeveldeStefaan De SmetWouter VanderplasschenWing Ting To(Red.)© Academia Press Eekhout 2 9000 Gent Tel. 09/233 80 88 Fax 09/233 14 09 Info@academiapress.be www.academiapress.beDe uitgaven van Academia Press worden verdeeld door:J. Story-Scientia nv Wetenschappelijke BoekhandelSint Kwintensberg 87B-9000 GentTel. 09/225 57 57 Fax 09/233 14 09Info@story.be www.story.beEf & EfPostbus 404 3500 AK Utrecht Tel. 0475 561501 Fax 0475 561660info@efenefmedia.nl www.efenefmedia.nlOude uitdagingen, nieuwe kansen!Over de behandeling van geïnterneerdenStijn Vandevelde, Stefaan De Smet, Wouter Vanderplasschen, Wing Ting To (Red.)Gent, Academia Press, 2013, VI + 134 p.Opmaak binnenwerk: Press Point, tel. 09/362 52 50ISBN 978 90 382 2092 5D/2013/4804/48U 1965NUR1 740Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of vermenigvuldigd door middel van druk, fotokopie, microﬁlm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schrifte-lijke toestemming van de uitgever.VInhoudWOORD VOORAF 1TEN GELEIDE  5HOOFDSTUK 1 Internering in België 11Stijn Vandevelde, Stefaan De Smet & Wing Ting To1.1. Inleiding 111.2. Enkele cijfers 121.3. Toepassing van de interneringswet 131.4. Huidige en toekomstige ontwikkelingen 13HOOFDSTUK 2 Juridische aspecten met betrekking tot internering 17Tom Vander Beken & Delphine Vanhaelemeesch2.1. Gedetineerden en geïnterneerden hebben rechten 172.2. Internering en geïnterneerden 182.3. De interneringsprocedure 232.3.1. Onderzoek 242.3.2. Beslissing 242.3.3. Uitvoering 252.4. Actoren 262.4.1. Vonnisgerechten en onderzoeksgerechten 262.4.2. Commissie ter Bescherming Maatschappij (CBM) 262.4.3. Justitiehuizen 272.4.4. Zorgequipe 27HOOFDSTUK 3 De Forensisch Psychiatrische Centra,  interneringswet(ten) en andere regelgeving:  een kritische reﬂectie  29Henri Heimans3.1. Inleiding 293.2. Lacunes in de wet 303.3. Lacunes bij de verantwoordelijken 313.4. Wetenschappelijk draagvlak 323.5. De nieuwe interneringswet van 21 april 2007  komt er (nog) niet 332.6. Toekomstige voorzieningen 353.7. De Forensisch Psychiatrische Centra en de wetgeving  363.7.1. Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten  van de Mens 363.7.2. Plaatsing versus vrijstelling op proef 383.7.3. Observatie van de geïnterneerde 393.7.4. Plaatsing versus onderhandelde plaatsing 403.7.5. Verdere uitvoeringsmodaliteiten van de internering 413.7.5.1. Overplaatsing 413.7.5.2. Beperkte vrijheid 423.7.5.3. Andere uitvoeringsmodaliteiten 423.7.5.4. De invrijheidstelling 423.7.5.5. Procedures 423.8. Conclusie 46Oude uitdagingen, nieuwe kansen!VIHOOFDSTUK 4 Behandeling van geïnterneerden 47Wing Ting To, Stefaan De Smet, Anja Boers & Stijn Vandevelde4.1. Verschillende perspectieven  504.1.1. Forensisch perspectief 504.1.2. Theoretisch perspectief 544.1.2.1. Introductie 544.1.2.2.  ‘What Works’ benadering /  Risk-Needs-Responsivity (RNR) 544.1.2.3. Het Good Lives Model 584.1.2.4. Andere theoretische benaderingen 614.1.2.5. Huidige en toekomstige ontwikkelingen 624.1.3. Psychotherapeutisch perspectief 634.2. Behandeling 654.2.1. Behandeldoelen 654.2.2. Behandelklimaat 674.2.3. Therapieën 714.2.3.1. Psychofarmacotherapie 724.2.3.2. Individuele psychotherapie 734.2.3.3. Groepstherapieën 744.2.4. Behandeltraject 764.2.4.1. Opname, observatie en beeldvorming 764.2.4.2. Behandeling 834.2.4.3. Resocialisatie en het forensisch psychiatrisch zorgcircuit  85HOOFDSTUK 5 Behandeling van speciﬁeke doelgroepen 95Stefaan De Smet, Stijn Vandevelde & Wing Ting To5.1. Geïnterneerden met een verstandelijke beperking 955.1.1. Kenmerken en proﬁel 955.1.2. Behandeling en begeleiding: de 3 ‘B’s’ als uitgangspunt 975.2. Oudere geïnterneerden 1005.2.1. Inleiding 1005.2.2. Enkele cijfers 1015.2.3. Ouderen en hun traject in correctionele settings:  voorlopige resultaten van de dossierstudie en interviews 101HOOFDSTUK 6 Een prospectie naar een personeelsformatie  voor een FPC 107Stefaan De Smet, Stijn Vandevelde & Wing Ting To6.1. Samenstelling van het team 1096.2. Iedereen sociotherapeut? 1146.3. Multidiscplinariteit: schoenmaker blijf bij uw leest 1156.4. Competenties en attitudes 1186.5. Slotbeschouwingen 120HOOFDSTUK 7 Uitdagingen voor de forensische zorgverlening vanuit  een psychiatrisch perspectief  123Paul CosynsHOOFDSTUK 8 Oude uitdagingen, nieuwe kansen! 127Wing Ting To, Stefaan De Smet, Stijn Vandevelde &  Wouter VanderplasschenWIE IS WIE  1331WOORD VOORAFMartin Vanden HendeDe gevangenis, je moet er geweest zijn om te beseffen dat dit een harde wereld is. Een wereld met aparte regels voor diegenen die wegens strafbare feiten voor korte of lange tijd uit de maatschappij worden verwijderd.De laatsten die je er zou verwachten zijn geïnterneerden, mensen die geestesziek zijn en dus niet verantwoordelijk voor hun daden. En toch zijn ze er aanwezig en niet in kleinen getale, liefst 10 % van alle opgesloten mensen in de gevangenissen zijn geïnterneerd.De evolutie tussen 2000 en 2011 is dramatisch. De groep van opgesloten geïnterneer-den groeide in die periode immers aan met 72 %. Daartegenover zien we een groei van het aantal veroordeelden met 20 %.Naast de opsluiting in een totaal onaangepaste omgeving komt hier nog de afwezig-heid van behandeling bovenop, nochtans voorzien in de wet op de internering.Er is dus iets fundamenteels fout, er moe(s)t iets fundamenteels gedaan worden.Het is een moderne maatschappij onwaardig ‘on-waardig’ om te gaan met zieke mensen, ook al pleegden ze strafbare feiten.Naast diegenen die in de gevangenis werken in moeilijke omstandigheden, naast diegenen die vanuit mensenrechten de roep op zorg laten weerklinken, naast de familieleden die de schrijnende achteruitgang van hun familielid vaststellen, naast de rechters die hun maatregel niet anders kunnen invullen, naast de zorgverstrek-kers die zich ervan bewust zijn dat verandering mogelijk is, staat de overheid. Een overheid die de laatste jaren niet gespaard is gebleven van veroordelingen door het Comité voor Preventie van Foltering (opgericht in de schoot van de Raad van Europa) wegens de mensonwaardige behandeling van opgesloten geesteszieke mensen in de gevangenis.Justitie en Volksgezondheid nemen nu hun verantwoordelijkheid en gaan samen het project van de Forensisch Psychiatrische Centra aan. Met de bouw van deze twee Forensisch Psychiatrische Centra in Vlaanderen (Gent en Antwerpen) wordt hope-lijk een einde gesteld aan de onwezenlijke situatie van veel opgesloten mensen met een interneringsstatuut. Maar zowel Justitie als Volksgezondheid beseffen dat dit hun corebusiness niet is, vandaar de zoektocht naar een partner die kennis heeft van forensisch psychiatrische zorg. Het FPC is immers nieuw voor Vlaanderen. De Oude uitdagingen, nieuwe kansen!2overheid wordt dan ook geconfronteerd met de opdracht een uitbater te vinden. Die uitbater staat voor de grote uitdaging de zorg te organiseren in samenspraak met heel wat betrokkenen. Het FPC zal zich moeten uitrollen als een breed maatschappelijk project, waar de vermaatschappelijking van de zorg de volle aandacht moet krijgen.We zien dus eindelijk een klein lichtje opdoemen aan het einde van de tunnel.Een klein lichtje, want er is nog een lange weg af te leggen.Tussen droom en werkelijkheid ligt een pad vol moeilijkheden.  Er zijn m.i. drie grote werkgebieden: het verminderen van de instroom, het optimali-seren van de behandeling en het bevorderen van de uitstroom.Velen kijken naar het FPC als het ooit geplande POKO (K.B. 19 april 1999 tot instel-ling van een Penitentiair Onderzoeks- en Klinisch Observatiecentrum), dit is het echter niet. En toch zou dit een meerwaarde betekenen om mensen niet ten onrechte te laten instromen in het interneringsstatuut.Als nieuw onderdeel van het vervolledigd zorgtraject zal het FPC nauw samenwerken met de Forensisch Psychiatrische eenheden, de reguliere psychiatrie en gehandicap-tenzorg, maar ook met andere diensten die steun verlenen zoals de Centra Algemeen Welzijnswerk, de drughulpverlening, en diensten voor huisvesting, tewerkstelling en vele andere. Ieders aandeel kan zowel binnen als buiten de muren van het FPC belangrijk zijn.Het FPC zal zich grondig moeten onderscheiden van een gevangenis.  Het is belang-rijk om mensen die niet kunnen re-integreren een kwaliteitsvol en ondersteund leven aan te bieden met respect voor hen als mens in een hoogbeveiligde context. Voor diegenen die wel kunnen re-integreren zal het FPC op zoek moeten gaan naar behan-delingsmethoden die de kans op recidive verminderen en naar partners die hiervoor mogelijkheden bieden. Dit kan pas slagen door professioneel een behandel- of zorg-traject op te maken en dit uit te voeren met multidisciplinair gekwaliﬁceerd personeel in samenspraak met Justitie en Zorg.De zorginstelling zal steeds samen moeten werken met Justitie, zoals met de Commissies tot Bescherming van de Maatschappij en de justitiehuizen, maar ook met de straﬁnrichtingen. Vergeten we immers niet dat zolang er niet meer externe opvang mogelijk is, er nog een groot deel geïnterneerden in de gevangenissen opge-sloten zullen blijven. Naast de FPC’s pleit ik dan ook voor meer gespecialiseerde zorg binnen de gevangenissen.Het FPC zal ook een forensische ‘werkplaats’ moeten zijn waar men door studiewerk, observatie en therapie kan bijdragen tot een verdere positieve, ook wetenschappe-lijke, ontwikkeling van forensische behandelingen. Deze ervaring en dit onderzoek moeten ook kennis verschaffen om preventief te kunnen werken. Hier dienen de uni-versiteiten en de hogescholen zich zeker aan als mogelijke partners.Woord vooraf3Tot slot, is het belangrijk te wijzen op de verschillende elementen die in een FPC aanwezig zullen zijn: - het aspect risk, wat gevaarlijkheidsgraad en risico op recidive is;- het aspect security, het veiligheidsrisico voor de geïnterneerde zelf of voor de maatschappij;- de zorg als care (zorg), cure (genezing) en resocialisatie.Met al deze zaken zal rekening moeten worden gehouden.Dit boek, met bijzondere dank aan de Hogeschool Gent, wil een aanzet zijn tot kriti-sche reﬂectie op mogelijkheden en moeilijkheden. Het zal aan de toekomstige uitba-ter zijn om deze woorden en bedenkingen om te zetten in goed doordachte therapeu-tische daden. Een FPC zal immers meer moeten zijn dan geïnterneerden enkel van locatie verplaatsen.

Oude uitdagingen, nieuwe kansen! Over de behandeling van geïnterneerden

https://biblio.ugent.be/publication/3177238/file/6788281

Oude uitdagingen, nieuwe kansen! Over de behandeling van geïnterneerden

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Ghent University Academic Bibliography