Prins, Corien

Dutch

NARCIS 

Prominente juristen: Privacy en de strijd tegen witwassen

Tilburg University Repository

    Tilburg UniversityProminente juristenPrins, CorienPublished in:Nederlands JuristenbladPublication date:2022Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of recordLink to publication in Tilburg University Research PortalCitation for published version (APA):Prins, C. (2022). Prominente juristen: Privacy en de strijd tegen witwassen. Nederlands Juristenblad , 2022(27),2143. Article NJB 2022/1838.General rightsCopyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright ownersand it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights.            • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research.            • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain            • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portalTake down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.Download date: 12. Nov. 2023NEDERLANDS JURISTENBLAD −  9-9-2022 −  AFL. 27  2143VoorafHet Vooraf staat ook op njb.nl/blogs1838Prominente juristen: privacy en de strijd tegen witwassenOnder de NJB-lezers bevinden zich tal van PEPs. Politiek Prominente Personen. Daartoe behoren onder meer de president, vice-presidenten, de raadsheren en de raadsheren in buitengewone dienst bij de Hoge Raad, de leden, staatsraden en staatsraden in bui-tengewone dienst van de Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State en de rechters in het College van Beroep voor het Bedrijfsleven en de Centrale Raad van Beroep. Op grond van de Wwft moeten financiële instellingen onder-zoeken of een cliënt een PEP is.1 Reden: zij zouden extra vatbaar voor corruptie zijn. Ook directe familieleden (part-ner, ouder en kind) moeten worden geïdentificeerd. De regelgever stelde de lijst van functies op. Welke specifieke personen het betreft moeten financiële instellingen zelf achterhalen. En dus ligt hier een verdienmodel. Tal van commerciële partijen achterhalen inmiddels wie op de PEP-lijst behoren, om deze lijst en daarop gebaseerde dien-sten te verkopen. De Europese privacytoezichthouder (EDPB) heeft flinke zorgen over de accuratesse van en omgang met deze persoonsgegevens. De PEP-lijst trok mijn aandacht bij de voorbereiding van een publicatie over het UBO-register, verankerd in Europese regelgeving (richtlijnen AMLD 4 en 5). Dit register bevat gegevens over Ultimate Beneficial Owners: natuurlij-ke personen die een direct of indirect eigendoms- of zeg-genschapsbelang van meer dan 25% in een onderneming hebben. Talloze andere lezers van het NJB, waaronder leden van de redactie, staan met hun advocatenpraktijk BV in dit register vermeld. Een deel van het register is openbaar: iedereen kan naam, geboortemaand en -jaar, nationaliteit en omvang van eigendom of zeggenschap van de (pseudo-)UBO opvragen. Het combineren van deze gegevens met andere openbaar toegankelijke gegevens (adres, bedrijven van familieleden, hoogte hypotheek, etc.) levert een interes-sant profiel van tienduizenden UBO’s op.De lucratieve handel in gegevens benodigd voor het uitvoeren van talloze compliance-regels groeit als kool. Bedrijven gespecialiseerd in risicomanagement leveren tegen betaling geautomatiseerde checks en andere verrijk-te diensten aan de hand van PEP-lijsten, UBO-gegevens, sanctielijsten maar ook het scannen van sociale media. Op de website van een van deze bedrijven valt te lezen: ‘Is hij of zij negatief in het nieuws geweest of is hij ooit fail-liet gegaan? Onze check maakt duidelijk of de desbetref-fende persoon “ooit buiten zijn boekje is gegaan”.’2  De ontwikkeling is een doorn in het oog van vele par-tijen. Niet alleen omdat er flink geld mee wordt verdiend en de zorgvuldigheid van de diensten te wensen overlaat. De Vereniging van Familiebedrijven Nederland wees in een open brief aan de Tweede Kamer over het UBO-register op het risico dat de openbaar toegankelijke gegevens gebruikt worden voor crimineel handelen, pesterijen en intimidatie. En niet verrassend wordt er ook geprocedeerd. Zo stapte burgerrechtenbeweging Privacy First naar de rechter met als eis de (voorlopige) buitenwerkingstelling van het UBO-register wegens onder meer strijd met de Europese privacy-regels. De eis werd in kort geding, zowel in eerste aanleg als in hoger beroep afgewezen. Ons land dient aan de EU-ver-plichtingen te voldoen zolang de EU-regeling zelf niet bui-ten werking is gesteld, aldus het oordeel in beide instanties. Of en in hoeverre de UBO-regeling in stand blijft, wordt dit najaar duidelijk als het HvJ EU prejudiciële vragen, voorge-legd door een Luxemburgse rechter, beantwoordt. Als we op de conclusie van Advocaat-Generaal Pitruzella mogen afgaan, is de verplichting tot gedeeltelijke open-baarheid niet van de baan. De verplichting is niet in strijd met de Europese privacyregels nu de preventiedoelstelling van de richtlijn niet valt te bereiken met het bieden van inzage aan uitsluitend overheidsinstanties, aldus de A-G. Een opmerkelijke vaststelling nu de Europese wetgever ini-tieel afzag van het oprichten van een deels openbaar regis-ter, juist omdat het disproportioneel en onnodig (en niet effectief) was. Simpel geformuleerd: echte boeven duiken toch wel via stromannen voor de registratieplicht. En dus worden alle onschuldigen belast met een plicht die grote (privacy)risico’s kent. Onder druk vanuit de politiek kwam het register er toch. Wie wat meer achtergronden wenst, leze de analyse van Simon Lelieveldt uit maart 2021. Wel interpreteert de A-G de betreffende richtlijnen op onderdelen privacy-vriendelijker dan de Nederlandse wetge-ver bij het opstellen van de implementatiewet. Allereerst wat betreft de reikwijdte van de ‘uitzonderlijke omstandig-heden’ die kunnen rechtvaardigen dat de openbare gege-vens van de UBO worden afgeschermd voor het publiek. In ons land is afscherming alleen mogelijk als het gaat om personen die van overheidswege beveiligd zijn. De A-G con-cludeert dat deze mogelijkheid ook ingeroepen kan worden wanneer het risico bestaat van fraude, ontvoering, chanta-ge, afpersing, pesterijen, geweld of intimidatie, alsook elke inbreuk op de grondrechten van de UBO. Ten tweede con-cludeert de A-G dat het EU-Handvest en de AVG zo uitge-legd dienen te worden dat toegang tot de UBO-gegevens – zijnde persoonsgegevens – niet op anonieme basis mag plaatsvinden. De AVG vereist dat de persoon die het open-bare deel van het register raadpleegt, kenbaar is voor de UBO. Met zijn conclusie geeft de A-G heel voorzichtig tegen-gas tegen de al jaren dominante benadering bij de aanpak van witwassen en terrorismefinanciering: een benadering ingegeven vanuit abstracte zeggenschap in organisaties (UBO’s) en type personen (PEPs), uitsluitend gericht op beheersing van risico’s en op verzamelen en delen van zoveel mogelijk (persoons)gegevens. Er lijkt ruimte voor een benadering ingegeven vanuit de menselijke maat en de vaststelling dat achter iedere abstracte organisatie of type beroep uiteindelijk individuen – kwetsbare mensen van vlees en bloed schuilgaan. De aanpak van witwassen en ter-rorismefinanciering is belangrijk. Maar niet tegen elke prijs. Fundamentele rechten gelden ook voor UBOs en PEPs en stellen zowel grenzen als voorwaarden aan openbaar-heid van persoonsgegevens.Corien Prins1. Verwijzingen zijn via de online versie te raadplegen.2. Zie bijvoorbeeld www.sentinels.ai 272143-2143_NJB27_VRF.indd   2143 9/5/22   2:50 PM

Prominente juristen:Privacy en de strijd tegen witwassen

    Tilburg UniversityProminente juristenPrins, CorienPublished in:Nederlands JuristenbladPublication date:2022Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of recordLink to publication in Tilburg University Research PortalCitation for published version (APA):Prins, C. (2022). Prominente juristen: Privacy en de strijd tegen witwassen. Nederlands Juristenblad , 2022(27),2143. [NJB 2022/1838].General rightsCopyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright ownersand it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights.            • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research.            • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain            • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portalTake down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.Download date: 09. Dec. 2022NEDERLANDS JURISTENBLAD −  9-9-2022 −  AFL. 27  2143VoorafHet Vooraf staat ook op njb.nl/blogs1838Prominente juristen: privacy en de strijd tegen witwassenOnder de NJB-lezers bevinden zich tal van PEPs. Politiek Prominente Personen. Daartoe behoren onder meer de president, vice-presidenten, de raadsheren en de raadsheren in buitengewone dienst bij de Hoge Raad, de leden, staatsraden en staatsraden in bui-tengewone dienst van de Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State en de rechters in het College van Beroep voor het Bedrijfsleven en de Centrale Raad van Beroep. Op grond van de Wwft moeten financiële instellingen onder-zoeken of een cliënt een PEP is.1 Reden: zij zouden extra vatbaar voor corruptie zijn. Ook directe familieleden (part-ner, ouder en kind) moeten worden geïdentificeerd. De regelgever stelde de lijst van functies op. Welke specifieke personen het betreft moeten financiële instellingen zelf achterhalen. En dus ligt hier een verdienmodel. Tal van commerciële partijen achterhalen inmiddels wie op de PEP-lijst behoren, om deze lijst en daarop gebaseerde dien-sten te verkopen. De Europese privacytoezichthouder (EDPB) heeft flinke zorgen over de accuratesse van en omgang met deze persoonsgegevens. De PEP-lijst trok mijn aandacht bij de voorbereiding van een publicatie over het UBO-register, verankerd in Europese regelgeving (richtlijnen AMLD 4 en 5). Dit register bevat gegevens over Ultimate Beneficial Owners: natuurlij-ke personen die een direct of indirect eigendoms- of zeg-genschapsbelang van meer dan 25% in een onderneming hebben. Talloze andere lezers van het NJB, waaronder leden van de redactie, staan met hun advocatenpraktijk BV in dit register vermeld. Een deel van het register is openbaar: iedereen kan naam, geboortemaand en -jaar, nationaliteit en omvang van eigendom of zeggenschap van de (pseudo-)UBO opvragen. Het combineren van deze gegevens met andere openbaar toegankelijke gegevens (adres, bedrijven van familieleden, hoogte hypotheek, etc.) levert een interes-sant profiel van tienduizenden UBO’s op.De lucratieve handel in gegevens benodigd voor het uitvoeren van talloze compliance-regels groeit als kool. Bedrijven gespecialiseerd in risicomanagement leveren tegen betaling geautomatiseerde checks en andere verrijk-te diensten aan de hand van PEP-lijsten, UBO-gegevens, sanctielijsten maar ook het scannen van sociale media. Op de website van een van deze bedrijven valt te lezen: ‘Is hij of zij negatief in het nieuws geweest of is hij ooit fail-liet gegaan? Onze check maakt duidelijk of de desbetref-fende persoon “ooit buiten zijn boekje is gegaan”.’2  De ontwikkeling is een doorn in het oog van vele par-tijen. Niet alleen omdat er flink geld mee wordt verdiend en de zorgvuldigheid van de diensten te wensen overlaat. De Vereniging van Familiebedrijven Nederland wees in een open brief aan de Tweede Kamer over het UBO-register op het risico dat de openbaar toegankelijke gegevens gebruikt worden voor crimineel handelen, pesterijen en intimidatie. En niet verrassend wordt er ook geprocedeerd. Zo stapte burgerrechtenbeweging Privacy First naar de rechter met als eis de (voorlopige) buitenwerkingstelling van het UBO-register wegens onder meer strijd met de Europese privacy-regels. De eis werd in kort geding, zowel in eerste aanleg als in hoger beroep afgewezen. Ons land dient aan de EU-ver-plichtingen te voldoen zolang de EU-regeling zelf niet bui-ten werking is gesteld, aldus het oordeel in beide instanties. Of en in hoeverre de UBO-regeling in stand blijft, wordt dit najaar duidelijk als het HvJ EU prejudiciële vragen, voorge-legd door een Luxemburgse rechter, beantwoordt. Als we op de conclusie van Advocaat-Generaal Pitruzella mogen afgaan, is de verplichting tot gedeeltelijke open-baarheid niet van de baan. De verplichting is niet in strijd met de Europese privacyregels nu de preventiedoelstelling van de richtlijn niet valt te bereiken met het bieden van inzage aan uitsluitend overheidsinstanties, aldus de A-G. Een opmerkelijke vaststelling nu de Europese wetgever ini-tieel afzag van het oprichten van een deels openbaar regis-ter, juist omdat het disproportioneel en onnodig (en niet effectief) was. Simpel geformuleerd: echte boeven duiken toch wel via stromannen voor de registratieplicht. En dus worden alle onschuldigen belast met een plicht die grote (privacy)risico’s kent. Onder druk vanuit de politiek kwam het register er toch. Wie wat meer achtergronden wenst, leze de analyse van Simon Lelieveldt uit maart 2021. Wel interpreteert de A-G de betreffende richtlijnen op onderdelen privacy-vriendelijker dan de Nederlandse wetge-ver bij het opstellen van de implementatiewet. Allereerst wat betreft de reikwijdte van de ‘uitzonderlijke omstandig-heden’ die kunnen rechtvaardigen dat de openbare gege-vens van de UBO worden afgeschermd voor het publiek. In ons land is afscherming alleen mogelijk als het gaat om personen die van overheidswege beveiligd zijn. De A-G con-cludeert dat deze mogelijkheid ook ingeroepen kan worden wanneer het risico bestaat van fraude, ontvoering, chanta-ge, afpersing, pesterijen, geweld of intimidatie, alsook elke inbreuk op de grondrechten van de UBO. Ten tweede con-cludeert de A-G dat het EU-Handvest en de AVG zo uitge-legd dienen te worden dat toegang tot de UBO-gegevens – zijnde persoonsgegevens – niet op anonieme basis mag plaatsvinden. De AVG vereist dat de persoon die het open-bare deel van het register raadpleegt, kenbaar is voor de UBO. Met zijn conclusie geeft de A-G heel voorzichtig tegen-gas tegen de al jaren dominante benadering bij de aanpak van witwassen en terrorismefinanciering: een benadering ingegeven vanuit abstracte zeggenschap in organisaties (UBO’s) en type personen (PEPs), uitsluitend gericht op beheersing van risico’s en op verzamelen en delen van zoveel mogelijk (persoons)gegevens. Er lijkt ruimte voor een benadering ingegeven vanuit de menselijke maat en de vaststelling dat achter iedere abstracte organisatie of type beroep uiteindelijk individuen – kwetsbare mensen van vlees en bloed schuilgaan. De aanpak van witwassen en ter-rorismefinanciering is belangrijk. Maar niet tegen elke prijs. Fundamentele rechten gelden ook voor UBOs en PEPs en stellen zowel grenzen als voorwaarden aan openbaar-heid van persoonsgegevens.Corien Prins1. Verwijzingen zijn via de online versie te raadplegen.2. Zie bijvoorbeeld www.sentinels.ai 272143-2143_NJB27_VRF.indd   2143 9/5/22   2:50 PM

https://pure.uvt.nl/ws/files/64568984/NJB27_Vooraf_september_2022.pdf

Prominente juristen:Privacy en de strijd tegen witwassen

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

Tilburg University Repository

Tilburg University Repository