Ivanova-Anaplioti, Hristina

German

ZORA

Zurich Open Repository andArchiveUniversity of ZurichUniversity LibraryStrickhofstrasse 39CH-8057 Zurichwww.zora.uzh.chYear: 2017Gorgoneia, Münzfüße und Imitationen der Prägestätte Apollonia PontikeIvanova-Anaplioti, HristinaPosted at the Zurich Open Repository and Archive, University of ZurichZORA URL: https://doi.org/10.5167/uzh-223780Published Research ReportPublished VersionOriginally published at:Ivanova-Anaplioti, Hristina (2017). Gorgoneia, Münzfüße und Imitationen der Prägestätte ApolloniaPontike. Athen: Deutsches Archäologisches Instituts, Abteilung Athen / Γ฀฀฀฀฀฀฀฀ Α฀฀฀฀฀฀฀฀฀฀฀ Ι฀฀฀฀฀฀฀฀฀, Π฀฀฀฀฀฀฀฀Α฀฀฀฀฀.DAI      ATHENEAAthen 2017DAI      ATHENEAAthen 2017ImpressumHerausgeber: Deutsches Archäologisches Institut, Abteilung Athen  Fidiou 1, 10678 Athen, Griechenland Tel: ++30-(210) 33 07 400 Fax: ++30-(210) 3814 762 Email: sekretariat.athen@dainst.de  www.dainst.org/standort/athen www.facebook.com/DAIAthenRedaktion:  Irini Marathaki, Ulrike Schulz, Ulrich Thaler,  unter Mitarbeit von Maria RüeggÜbersetzung ins Griechische: Konstantinos KalogeropoulosÜbersetzung ins Deutsche: Diana Breitfeld-von EickstedtLayout & Bildbearbeitung: Julia Engelhardt Druck: www.printfair.grAuflage: 1500Alle Rechte vorbehalten, insbesondere das Recht der Übersetzung in fremde Sprachen. Ohne ausdrückliche Genehmigung ist es auch nicht gestattet, dieses Dokument oder Teile daraus auf fotomechanischem Wege (Fotokopie, Mikrokopie) zu vervielfältigen oder unter Verwendung elektronischer Systeme zu verarbeiten und zu verbreiten. Bildrechte können nach Rücksprache erteilt werden. © 2017 Deutsches Archäologisches Institut, Abteilung Athen Στοιχεία έκδοσηςΈκδότης: Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, Παράρτημα ΑθηνώνΦειδίου 1, 10678 Αθήνα, ΈλλάδαΤηλ: ++30-(210) 33 07 400 Φαξ : ++30-(210) 3814 762 Email: sekretariat.athen@dainst.de  www.dainst.org/standort/athen www.facebook.com/DAIAthenΣύνταξη:  Έιρήνη Μαραθάκη, Ulrike Schulz, Ulrich Thaler,  σε συνεργασία με την Maria RüeggΜετάφραση στα ελληνικά: Κωνσταντίνος ΚαλογερόπουλοςΜετάφραση στα γερμανικά: Diana Breitfeld-von EickstedtΣελιδοποίηση και επεξεργασία εικόνων: Julia Engelhardt Τυπογραφείο: www.printfair.grΤεύχη: 1500Διατηρούνται όλα τα νόμιμα δικαιώματα, και ιδιαιτέρως τα δικαιώματα της μετάφρασης σε ξένες γλώσσες. Έπιτρέπεται η αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση του παρόντος έργου, αποσπασματικά ή στο σύνολό του, με οποιαδήποτε μέσο, ηλεκτρονικό ή μηχανικό, μόνο με προηγούμενη έγγραφη άδεια του εκδότη. Δικαιώματα εικόνων μπορούν να δοθούν κατόπιν συνεννόησης. © 2017 Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, Παράρτημα ΑθηνώνINHALT |Vorwort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6Instituts- und Forschungsgeschichte  Das Gebäude des DAI und die Stadt Athen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Der erste Fotograf – Rudolf Rohrer  . 16  Die Chance auf einen Neuanfang . . . 20  Miszellen aus der Bibliothek   . . . . . .  24 Schwerpunktthema Tiryns  Die aktuelle Unterstadt-Grabung und das Erbe palatialer Bauplanungen . . 30  Einzelstudien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Feldforschungen Olympia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Kerameikos  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Samos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74  Kalapodi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Tithorea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Forschungsberichte   Mykenische Siedlungsstrukturen  in der Argolis  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92  Heiligtumsorganisation und ›Festge-schirr‹ im Heraion von Samos  . . . . . 94  Gorgoneia, Münzfüße und Imitationen der Prägestätte Apollonia Pontike  . . 98  Protesilaos: ein thessalischer Heros  an den Küsten der Chalkidike   . . . . 100Πρόλογος  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7Ιστορία της έρευνας και του Ινστιτούτου    Το κτήριο του DAI και η πόλη  των Αθηνών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13  Ο πρώτος φωτογράφος –  Rudolf Rohrer .  . . . . . . . . . . . . . . . . . 17  Έυκαιρία για μια καινούργια αρχή  . 21  Σύμμεικτα από τη Βιβλιοθήκη  . . . . . 25Κεντρικό θέμα Τίρυνθα  Η πρόσφατη ανασκαφή στην Κάτω Πόλη και η κληρονομιά του ανακτορι-κού αρχιτεκτονικού σχεδιασμού  . . . 31  Έπί μέρους έρευνες .  . . . . . . . . . . . . 43Έρευνες πεδίου Ολυμπία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61  Κεραμεικός  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Σάμος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75  Καλαπόδι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Τιθορέα .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87Ερευνητικές εκθέσεις   Μυκηναϊκές οικιστικές δομές  στην Αργολίδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93  Οργάνωση του ιερού και  ›εορταστικός εξοπλισμός‹ στο  Ηραίο της Σάμου  . . . . . . . . . . . . . . . 95  Γοργόνεια, σταθμητικοί κανόνες και απομιμήσεις του νομισματοκοπείου της Απολλωνίας Ποντικής . . . . . . . . . 99  Πρωτεσίλαος: ένας Θεσσαλός ήρωας στις ακτές της Χαλκιδικής . . . . . . . . 101Inhalt Περιεχόμενα98PRÄGESTÄT TE APOLLONIA PONTIKE | FORSCHUNGSBERICHTEGorgoneia, Münzfüße und Imitationen der Prägestätte Apollonia PontikePolitische und wirtschaftliche Absichten können oft die Verantwortung für den Wechsel der Motive sowie des Gewichtstandards (sog. Münzfuß) von antiken Münzen tragen. Die eigene Prägung der Polis bedeutete in der Antike wirtschaftliche Unabhängigkeit. Eine beeinflusste Prägung dagegen zeigte ein hegemoniales Abhängigkeitsverhältnis.Apollonia Pontike (heute Sozopol in Bulgarien) war eine Kolo-nie Milets an der südwestlichen Küste des Schwarzen Meeres. Ihre Lage war topographisch günstig und erlaubte die Nutzung mehre-rer Häfen. Die Schifffahrtsroute von der nördlichen Schwarzmeer-küste zum Bosporus und ins Mittelmeer führte über Apollonia. Mehrere Phänomene der Münzprägung von Apollonia reflektieren seine Außenkontakte.Das Gewicht apollonischer Münzen und die Darstellung eines ionischen Gorgoneions lassen den Bezug zum kleinasiatischen Markt erkennen (Abb. 1). Dass Prägungen aus Apollonia in Horten zusammen mit Münzen des Thrakischen Chersones und von Parion vorkommen, unterstützt diese Hypothese. Ende des 5. Jahrhunderts v. Chr. fand ein Wech-sel des Münzfußes statt. Die sog. Drachmen verloren an Gewicht und zirkulierten gleich-zeitig mit Tetradrachmen von einem reduzierten attischen Münzfuß. Diese Ereignisse be-ziehen sich auf den Handel mit dem griechischen Mutterland und möglicherweise auf die Vormachtstellung Athens.Im 4. Jahrhundert v. Chr. prägte Apollonia neue Emissionen in der Form von Diobolen. Diese teilten den Standard mit den Diobolen anderer Städte in Thrakien, wie Mesambria oder Histria. Sie stellten den Patron der Stadt Apollon Ietros dar. Das Verschwinden des Motivs der Gorgo und den Verweis auf Apollo kann man mit der Kampagne von Philipp II. gegen die Skythen und seinem wachsenden Einfluss am Schwarzen Meer verbinden. Es wurden sog. Imitationen der Münzen von Apollonia angefertigt, die aber in der Regel in Münzhorten überwiegend mit Originalen deponiert wurden. Apollonische Münzen aus dem heutigen Gebiet Dobrogea verdeutlichen, dass Völker ohne eigene Prägung diese nutzten, wie es auch für das Volk der Geten vermutet werden kann.Hristina IvanovaDie Studie ist als laufendes Dissertationsprojekt ›Bildthemen griechisch-thrakischer Mün-zen aus archaischer und klassischer Zeit. Die Prägung von Apollonia Pontike im Kontext‹ an der Humboldt-Universität zu Berlin angesiedelt.1  Apollonia Pontike, Silberstater (M. 1:1) | Απολλωνία Ποντική, αργυρός στατήρας (1:1)99ΈΡΈΥΝΗΤΙΚΈΣ ΈΚΘΈΣΈΙΣ | ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΚΟΠΈΙΟ ΤΗΣ ΑΠΟΛ ΛΩΝΙΑΣ ΠΟΝΤΙΚΗΣΓοργόνεια, σταθμητικοί κανόνες και απομιμήσεις του νομισματοκοπείου της Απολλωνίας ΠοντικήςΠολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες μπορούν συχνά να ευθύνονται για την αλλαγή των εικονογραφικών θεμάτων καθώς και του καθορισμένου βάρους (των λεγόμενων σταθμητικών κανόνων) των αρχαίων νομισμάτων. Η κοπή από την πόλη δικού της νομί-σματος σήμαινε στην αρχαιότητα οικονομική ανεξαρτησία. Αντίθετα, μια εξαρτημένη κοπή φανέρωνε σχέση εξάρτησης από μια ηγεμονία.Η Απολλωνία Ποντική (σήμερα Σωζόπολη στη Βουλγαρία) ήταν μία αποικία της Μιλή-του στη νοτιοδυτική ακτή της Μαύρης Θάλασσας. Η θέση της ήταν από τοπογραφική άποψη ευνοϊκή και επέτρεπε τη χρήση αρκετών λιμένων. Από την Απολλωνία περνούσε η ρότα των πλοίων από τη βόρεια ακτή της Μαύρης Θάλασσας προς τον Βόσπορο και από εκεί στη Μεσόγειο. Αρκετά φαινόμενα της νομισματοκοπίας της Απολλωνίας αντανα-κλούν τις εξωτερικές της επαφές.Η απεικόνιση του ιωνικού γοργονείου και το βάρος τους αφήνουν να διαφανεί η σχέ-ση με τη μικροασιατική αγορά (εικ. 1). Η υπόθεση αυτή υποστηρίζεται από το ότι νομί-σματα από την Απολλωνία συνυπάρχουν σε θησαυρούς μαζί με νομίσματα από τη Θρακι-κή Χερσόνησο και το Πάριον. Στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. έλαβε χώρα μία αλλαγή του σταθμητικού συστήματος. Το βάρος των λεγόμενων δραχμών μειώθηκε και αυτές κυκλο-φόρησαν ταυτόχρονα με τα τετράδραχμα ενός επίσης μειωμένου αττικού σταθμητικού κανόνα. Τα γεγονότα αυτά σχετίζονται με τις εμπορικές σχέσεις της θέσης με την ελληνι-κή μητρόπολη και πιθανώς με την ηγετική θέση της Αθήνας. Τον 4ο αιώνα π.Χ. η Απολλω-νία προέβη σε κοπή νέων εκδόσεων στη μορφή των διωβόλων. Τα νομίσματα αυτά μοι-ράζονταν τον ίδιο κανόνα με τα διώβολα άλλων πόλεων στη Θράκη, όπως η Μεσημβρία ή η Ίστρια. Απεικόνιζαν τον προστάτη της πόλης, Απόλλωνα Ιατρό. Η εξαφάνιση του θέμα-τος της Γοργούς και η αναφορά στον Απόλλωνα μπορεί να συνδεθεί με την εκστρατεία του Φιλίππου Β’ εναντίον των Σκυθών και την αυξανόμενη επιρροή του στη Μαύρη Θά-λασσα. Παρήχθησαν και λεγόμενες απομιμήσεις των νομισμάτων της Απολλωνίας, οι οποίες όμως, κατά κανόνα, τοποθετούνταν σε θησαυρούς νομισμάτων όπου επικρατού-σαν τα πρωτότυπα νομίσματα. Νομίσματα από την Απολλωνία που βρέθηκαν στη σημερι-νή περιοχή Dobrogea καθιστούν σαφές ότι αυτά χρησιμοποιούνταν και από λαούς που δεν έκοβαν δικό τους νόμισμα, όπως μπορεί να υποτεθεί και για τον λαό των Γετών.Hristina IvanovaΗ μελέτη πραγματοποιείται στο Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου στο πλαίσιο τρέ-χουσας διδακτορικής εργασίας με θέμα ›Bildthemen griechisch-thrakischer Münzen aus archaischer und klassischer Zeit. Die Prägung von Apollonia Pontike im Kontext‹.

Gorgoneia, Münzfüße und Imitationen der Prägestätte Apollonia Pontike

https://www.zora.uzh.ch/id/eprint/223780/1/Ivanova_AtheNea_2017.pdf

Gorgoneia, Münzfüße und Imitationen der Prägestätte Apollonia Pontike

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

ZORA