Garapen irunkorrari buruzko 2021ko EKAIA Ale bereziaren hitzurre

Gutiérrez Goiria, Jorge

Labaien Egiguren, Irati

EKAIA Euskal Herriko Unibertsitateko Zientzi eta Teknologi Aldizkaria

Basque

Archivo Digital para la Docencia y la Investigación

 11ISSN 0214-9001 – eISSN 2444-3255ekaiaZIENTZIA eta TEKNOLOGIA ALDIZKARIAEkaia, ale berezia 2021, 11-13HitzaurreaJorge Gutiérrez Goiria, Irati Labaien Egiguren+HJRD,QVWLWXWXD839(+8$JHQGDUHQDGLHUD]SHQD HWDKDQ MDVRW]HQGLUHQ*DUDSHQ ,UDXQ-NRUUHUDNR+HOEXUXDN*,+RUDLQGHODVHLXUWHEDLQRJHKLDJRRQDUWX]L-UHQ ,NXVSHJL ]DEDO EDWHWLN EHJLUDWXWD HWD QD]LRDUWHPDLODQ HVDQ JH-nezake garapenari lotutako arazo globalei aurre egiteko proposamenik ]DEDOHQDGHODAdierazpen eta Helburu hauetara heltzeko eztabaidak askotarikoak izan ziren, eta Nazio Batuen Erakundeak maila honetako konpromisoa RQDUW]HDPXJDUULD L]DQGD ]DODQW]DULN JDEH+DOD HUH SDSHUHDQ LGD]WHQdena errealitatera eramateko bidea luzea izan ohi da hainbatetan, eta, be-UD]LQSOHPHQWD]LRUDNRERURQGDWHDH]LQEHVWHNRDL]DQJRGD2030 Agendaren Adierazpenak egindako diagnostikoa gordina da, ]LQH](UDJX]WLHWDNRDUD]RHQEHUUL HPDQ]XHQ EHVWHDNEHVWH SREUH]LDmota guztietako desberdintasunak, osasun-arriskuak, gatazken gorakada HWD NULVL KXPDQLWDULRDN HWD DGLHUD]JDUULD GD LQJXUXPHQJDLHWDQ MDUUL]XHQDUUHWDEHUH]LDGai horiek guztiak 17 helburutan sustraitu ziren, eta, aldi berean, hel-EXUXRN  MRPXJDWDQ ]HKD]WX ]LUHQ$]NHQ KRULHQ DUWHDQ LQSOHPHQWD-ziorako bidea emango dutenak ere aurkitu daitezke, nolabait prozesu ho-UUHWDQDXUUHUDHJLWHDDKDOELGHWXNRGXWHQDN*,+HQSOD]DUDW]HDN HNDUUL ]LWXHQEHUULNXQW]DN ,]DQ HUH RUGXUD DUWHgertatu ez zen moduan, munduko herrialde guztiei dei egin zitzaien agen-GDUHNLQEDW HJLQ ]H]DWHQ+RWV ©JDUDWXDNªGHULW]HQ OXUUDOGHHQW]DW VDNR-12 Ekaia, ale berezia 2021, 11-13Jorge Gutiérrez Goiria, Irati Labaien Egigurenneko erronka direnak ere zehaztu ziren; besteak beste, hauek: ekoizpen HWD NRQWVXPR DUGXUDWVXD  KHOEXUXD HGRWD NOLPDUHQ DOGHNR HNLQW]DKHOEXUXDHalarik ere, 2030 Agendak eta handik eratorritako GIHek badituzte NRQWUDHVDQDN HWD DUD]RDN$OGH EDWHWLNPXQGXNR HJRHUDUHQ ]HUJDWLHWDQJHKLHJLH]VDNRQW]HDOHSRUDW]HQ]DLH%HVWHWLNSODQWHDWXWDNRKHOEXUXHQHWDinplementazio-prozesuen arteko distantzia handia dela nabarmendu dai-teke, bai eta helburu horiek estatu-mailako edota tokiko esparruetara era-PDWHNR]DLOWDVXQDHUH+RUUHQKDULUD DLSDJDUULD GD DJHQGD WRNLDQ WRNLNR HVSD]LRHWDQ W[HUWD-W]HD©EHWHJDUULODQªELKXUWXGHODKDLQEDWHWDQ+RUUHODKHOEXUXDNHWDDGLH-UD]OHDN MDGDHJLWHQDULGLUHQHNLQW]HWDUDHJRNLW]HDELODW]HQGD*,+HQHWDKDLHQ MRPXJHQ]HUUHQGDUHNLQSDUHNDWX] ,NXVSHJLKRULH]GDWRUEDW$JHQ-daren izate eraldatzailearekin, azken honek aurrekoarekiko haustura iza-WHDEDLWXKHOEXUXW]DWWHRULDQEHKLQW]DW*DXUHJXQJRHUURQNDNRQSOH[XHWDlarrien aurrean, ezinbestekoak izango dira errotuak dauden ekosistemen gehiegizko ustiapena edo ekoizpen- eta kontsumo-ereduak aldatzeko beste PRWDEDWHNRDKDOHJLQHWDSROLWLNDN(JLDUL]RU1D]LR%DWXHQ(UDNXQGHNRD]NHQXUWHNRMDUUDLSHQW[RVWHQHNKHOEXUXDNEHWHW]HNR ]DLOWDVXQHQEHUUL HPDQGXWH DQ MDGD RKDUWDUD]Lzen globalki ez zela behar bezala aurreratzen ari horiek lortzeko, eta pande-PLDNDXUUHLNXVSHQDNKDQND]JRUDMDUULGLWXEDLKH]NXQW]DQEDLRVDVXQHDQbai eta gosearen areagotzean ere (azken hauetan atzerakada handiak nabar-PHQGXGLUD(VDWHUDNRPXWXUUHNR SREUH]LDUHQ WDVDN JRUD HJLQ GX OHKH-nengo aldiz azken 20 urteetan, desberdintasunak ere areagotu egin dira, eta, horiekin batera, krisi klimatikoak eta biodibertsitate- edo poluzio-ara-]RHNHUHH]GXWHKREHUDHJLQ=HQW]XKRQHWDQ1D]LR%DWXHQ(UDNXQGHDND]SLPDUUDWXGXEHKDUUH]NRDGHODDOGDNHWDWUDQVIRUPD]LRQDODHJLWHD*L]DUWHzibiletik egindako hausnarketek ere aspaldi ohartarazi zuten: ez da nahi-koa politiken eta arauen eguneratzea egitea; aitzitik, garapen iraunkorraren muina aztertuta, aldaketak egin beharko dira maila guztietako gobernu eta HUDNXQGHHWDQEKAIAren ale honetan, ezinbestekoak diren aldaketa-prozesu horiei lotutako hainbat gako islatzen dira, Garapen Iraunkorrerako Helburu as-NRUL ORWXWD+RULHQDUWHDQDLSDJDUULDNGLUDRVDVXQDUHNLQJHQHUREHUGLQ-tasunarekin, energiarekin, urarekin, hezkuntzarekin, askotariko inguru-PHQDUD]RHNLQHNRL]SHQHWDNRQWVXPRLUDXQNRUUDUHNLQHGRWDKHOEXUXDHWD KD]NXQGH HNRQRPLNRDUHQ SUREOHPHNLQ HUOD]LRD GXWHQDN %HVWHWLNhainbat prozesuren eraginkortasuna hobetzeko ekarpenak aurkituko di- 13HitzaurreaWXJXDOGHWHNQLNRDN]HLQSROLWLNRDNEDUQHUDWX]2LQDUUL]NRHUUHQWDHGRHUDJLOHEDW]XHQ]HUHJLQDULORWXWDNRKDXVQDUNHWDNHUHDXUNLWXNRGLWXJXFinean, Agenda 2030 eraikitzeko bidean dagoen espazio baten gi-VDQXOHUWXEHKDUGD%LGHD]DLODHWDNRQSOH[XDL]DQJREDGDHUHDELDSXQWXegokia izan daiteke gizarte modura ditugun arazo larriak eragiten dituz-ten dinamikak eraldatzeko, eta, adierazpenak dioen gisan, bidean inor ez X]WHNR

Hitzaurrea

http://addi.ehu.es/bitstream/10810/57516/1/62503daa5ef70.pdf

Hitzaurrea

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Archivo Digital para la Docencia y la Investigación