Background and Aim: Plagiarism or plagiarism means attributing another word to oneself. "Kitāb ul māʾ", a medical dictionary of the fifth century AH, was written by Abdullah bin Muhammad Azdi and edited and published by Hamoudi in 1996. The purpose of this study is to explore the text and content of the two works "Kitāb ul māʾ" and "Qāmūs al-aṭibbā wa Nāmūs al ʾAlibbā" to provide a logical answer to the hypothesis of plagiarism of this medical work.
Methods: This original qualitative research, with the method of content analysis and data matching, was carried out between the two works "Kitāb ul māʾ" and "Qāmūs al-aṭibbā wa Nāmūs al ʾAlibbā". Similarities and textual differences were studied and detailed notes were taken. To increase reliability, second-hand resources, comprehensive library software of medicine (version one), library of Islamic history, history of Islamic Iran were used; Also the keywords "Kitāb ul māʾ", "Madyan ibn Abd al-Rahmān Quṣunī", "Qāmūs al-aṭibbā", "plagiarism", "ʿAbdullāh ibn Muhammad Azdī" in other centers and databases such as Noormags, Scopus, SID PubMed, Magiran and Google scholar were searched.
Ethical Considerations: In the present study, the ethical aspects of library study including originality of texts, honesty and trustworthiness have been observed.
Results: The adaptation of this dictionary with the book "Qāmūs al-aṭibbā wa Nāmūs al ʾAlibbā" by Quṣunī, in the eleventh century AH, shows a striking similarity between the content of these two works. The only significant difference between the Quṣunī book and the Azdī book is the order of the entries. Arrange the words arrangement in "Kitāb ul māʾ" is based on the root of an abstract triad from its beginning (Fa'al-Fʿil), which is called the Eastern order. But the order of the "Qāmūs al-aṭibbā", unlike the "Kitāb ul māʾ", is from the end of the root (Lam al- Fʿil), which is called the Maghribi order.
Conclusion: This study shows that Quṣunī thoroughly copied "Kitāb ul māʾ" in his work, albeit with a change in the alphabetical order of the words appearance in the dictionary.
Please cite this article as:
Moallemi M, Shakeri T, Darabinia M. Highlighting a Plagiarism in a Medical Dictionary: Comparison between the Two Works "Kitāb ul-Māʾ" and "Qāmūs al-Aṭibbā wa Nāmūs al-ʾAlibbā". Tārīkh-i pizishkī, i.e., Medical History. 2022; 14(47): e38.زمینه و هدف: انتحال یا سرقت ادبی به معنی سخن دیگری را به خود نسبت‌دادن است. «کتاب الماء»، فرهنگنامه پزشکی سده پنجم قمری، تآلیف عبدالله بن محمد ازدی است که حمودی در سال 1996 میلادی آن را تصحیح و منتشر نمود. هدف از این پژوهش کاوش در متن و محتوای دو اثر «کتاب الماء» و «قاموس الاطبا» برای ارائه پاسخی منطقی به فرضیه مطرح‌شدن سرقت علمی از این اثر پزشکی است.
روش: این پژوهش اصیل کیفی، با روش تحلیل محتوا و تطبیق داده‌ها، بین دو اثر «کتاب الماء» و «قاموسُ الاطبّاء و ناموسُ الالبّاء» صورت پذیرفت و شباهت‌ها و تفاوت‌های متنی، مورد مطالعه و یادداشت‌برداری دقیق قرار گرفت. برای افزایش قابلیت اعتماد، از منابع دست دوم، نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای جامع طب (نسخه یک)، کتابخانه تاریخ اسلام، تاریخ ایران اسلامی بهره گرفته شد. همچنین واژگان کلیدی «کتاب الماء»، «مدین بن عبدالرحمن قوصونی»، «قاموس الاطباء»، «سرقت علمی»، «عبدالله بن محمد ازدی» در سایر مراکز و پایگاه‌های اطلاعاتی مانند PubMed، SID، Scopus، Noormags، Magiran و Google Scholar جستجو شدند.
ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر جنبه‌های اخلاقی مطالعه کتابخانه‌ای شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافته‌ها: تطبیق این فرهنگنامه با کتاب «قاموسُ الاطبّاء و ناموسُ الالبّاء» قُوصُونی، در سده یازدهم قمری، تشابه خیره‌کننده‌ای را بین محتوای این دو اثر نمایان می‌سازد. تنها تفاوت چشم‌گیر کتاب قوصونی با کتاب ازدی در ترتیب مدخل‌هاست. ترتیب ارائه واژه‌ها در «کتاب الماء» بر اساس ریشه ثلاثی مجرد از ابتدای آن (فاءالفعل) است که اصطلاحاً به آن ترتیب مشرقی می‌گویند، اما ترتیب «قاموس الاطباء» برخلاف «کتاب الماء» از انتهای ریشه (لام الفعل) است که اصطلاحاً این شیوه را ترتیب مغربی می‌گویند.
نتیجه‌گیری: این بررسی نشان می‌دهد که قوصونی به طور گسترده، من‌جمله با جا به جایی ترتیب واژگان، «کتاب الماء» را به عنوان اثر تألیفی خویش منتشر ساخت
