Courtesy shopping is a situation when somebody makes purchases on behalf of other person, usually when he/she asks for it. Typical situation of courtesy shopping is buying groceries for elderly neighbours or family members. New context of courtesy shopping is such activity in the context of online shopping, which became very popular in last years. Paper explores situations and motivations to depute or receive the task of shopping online on the base of two own empirical studies made on large representative samples of Polish consumers in an interval of five years. At first glance, it can be assumed that courtesy shopping online should have be popular among digitally excluded persons, but author’s research indicate that this is huge simplification. Persons not using the Internet are in most cases absolutely not interested in online shopping, even in courtesy form. Instead, the online courtesy shopping is very popular among young people, Internet heavy users, particularly in family or close friend settings. Interesting is that motives of such activities are mainly rational: to save on delivery, to aggregate demand to get quantity discount, to use someone else personal privileges at particular seller, or to pay the way not accessible to particular person (e.g. by credit card). Also the same person often is involved into online courtesy shopping on both sides – alternating between the roles of the “recipient” and the “agent”. So participation in online courtesy shopping should be treated as rational consumer behaviour, to save resources as money or time, and/or try to shift the risk on other person.Zakupy grzecznościowe oznaczają sytuację, w której ktoś dokonuje zakupów na rzecz innej osoby na jej prośbę. Typowa sytuacja takich zakupów to kupowanie podstawowych produktów dla osób w podeszłym wieku: starszych członków rodziny lub sąsiadów. Nowy kontekst zakupy grzecznościowe uzyskują w odniesieniu do kupowania dla innych przez internet, które to zjawisko zyskało na popularności w ostatnich latach. Artykuł przedstawia analizy o charakterze eksploracji, z wykorzystaniem danych empirycznych pochodzących z dwu badań na dużych próbach o strukturach reprezentatywnych dla polskich konsumentów, przeprowadzonych w interwale pięciu lat. Na pierwszy rzut oka można założyć, że internetowe zakupy grzecznościowe powinny być popularne wśród osób wykluczonych cyfrowo, lecz jest to bardzo duże uproszczenie tegoż zjawiska. Osoby niekorzystające z internetu w większości przypadków nie są bowiem wcale zainteresowane kupowaniem przez internet, nawet z pomocą innych osób i nie jest to sytuacja związana wyłącznie ze starszym wiekiem. Okazuje się jednak, że internetowe zakupy grzecznościowe są niemal powszechne wśród młodych ludzi, intensywnie korzystających z internetu, szczególnie w obrębie rodziny lub kręgu przyjaciół. Typowe motywy korzystania z zakupów grzecznościowych w tej grupie są motywami racjonalnymi, np. oszczędność na kosztach przesyłki lub uzyskanie rabatu ilościowego przy wspólnym zakupie, skorzystanie z cudzych uprawnień do rabatu, konta w sklepie lub portalu aukcyjnym, albo ze sposobu płatności niedostępnego dla danej osoby. Te same osoby są często zaangażowane w internetowe zakupy grzecznościowe w obu rozpatrywanych rolach: zlecającego zakup i nabywcy składającego zamówienie, w zależności od konkretnej sytuacji. Tak więc internetowe zakupy grzecznościowe powinny być traktowane jako forma racjonalizacji zachowań nabywczych w celu oszczędzenia pieniędzy lub czasu, uzyskania większej wygody zakupu, ale również przeniesienia ryzyka związanego z realizacją transakcji na inną osobę
