Een actieplan voor meer diversiteit in de wetenschap werd onlangs fors afgezwakt door de Tweede ­Kamer. Maar de argumenten ­waarmee dat gebeurde, zijn wankel, schrijven Michiel Kolman en ­Jojanneke van der Toorn.Social decision makin

Kolman, M.

Toorn, J.M. van der

Leiden University Scholary Publications

Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelfKolman, M.; Toorn, J.M. van derCitationKolman, M., & Toorn, J. M. van der. (2021). Genderkloof in de wetenschap verdwijnt nietvanzelf. Het Parool. Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/3242840 Version: Publisher's VersionLicense: Licensed under Article 25fa Copyright Act/Law (Amendment Taverne)Downloaded from: https://hdl.handle.net/1887/3242840 Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable).Opinie‘Genderkloof in dewetenschap verdwijntniet vanzelf ’Een actieplan voor meer diversiteit in de wetenschapwerd onlangs fors afgezwakt door de Tweede Kamer.Maar de argumenten waarmee dat gebeurde, zijn wankel,schrijven Michiel Kolman en Jojanneke van der Toorn.Jojanneke van der Toorn en Michiel Kolman 10 januari 2021, 19:00Als abonnee heeft u onbeperkt toegang tot alle Plus-artikelen op Parool.nl.LOG IN ALSABONNEEABONNERENvanaf 1,- per weekVoorpagina Amsterdam Nederland Wereld Kunst & Media‘Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf’ | Het Parool https://www.parool.nl/columns-opinie/genderkloof-in-de-wetensc...1 of 10 11/01/2021, 11:07De Tweede Kamer debatteerde onlangs over het door ministerIngrid van Engelshoven (D66) gepresenteerde Nationaal actieplanvoor meer diversiteit en inclusie in het hoger onderwijs enonderzoek. De minister wil daarmee verandering brengen in deweinig florissante positie die Nederland heeft op het gebied vandiversiteit in wetenschap en onderzoek.Zo heeft ons land het laagste percentage vrouwelijke onderzoekersvan alle Europese lidstaten, zo’n 25 procent. Een verkenning doorde Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen(KNAW) concludeert bovendien dat Nederland relatief slechtBEELD GETTY IMAGES‘Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf’ | Het Parool https://www.parool.nl/columns-opinie/genderkloof-in-de-wetensc...2 of 10 11/01/2021, 11:07scoort op de ervaren inclusiviteit in de wetenschap.DeeltijdwerkenGenoeg aanleiding voor een actieplan, zou je zeggen. Maar hetKamerdebat en de daaropvolgende stemmingen liepen slecht afvoor de minister, die haar plan door een reeks kritische motiesafgezwakt zag worden. Met haar activistische houding zou ze vanmensen cijfertjes maken: studenten en docenten moeten we tochbeoordelen op wat ze kunnen, en niet op wie ze zijn?Maar dit misschien wel meestgebruikte argument tegen hetaanjagen van diversiteit geeft een verkeerde voorstelling van dekeuzes die in het debat op tafel liggen. De wens voor meerdiversiteit en inclusie in de wetenschap is er niet op gericht demeritocratische beginselen van kunde en verdienste af te breken.Het is juist een wens die deze idealen bij uitstek ondersteunt, endat is hard nodig. Het valt namelijk te betwijfelen in hoeverre dezo fel verdedigde meritocratie op dit moment realiteit is.Die twijfel werd onlangs onderstreept door de jaarlijkse monitorvan het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH).Hoewel het merendeel van de afstudeerders aan Nederlandseuniversiteiten vrouw is, daalt dat percentage snel met elke stap opde wetenschappelijke carrièreladder. 43 procent van depromovendi, 41 procent van de universitair docenten, 29 procentvan de universitair hoofddocenten en 24 procent van dehoogleraren is vrouw. Deeltijdwerken is geen verklaring voor ditbeeld: dat doen vrouwelijke wetenschappers nauwelijks meer danmannelijke collega’s.Mede door inspanningen van universiteiten is de genderkloof delaatste jaren verkleind. Maar de komende decennia zal die,vermoedelijk net als de loonkloof, niet worden gedicht. Hoe datkomt? Waarschijnlijk niet door al die zorgvuldig verdeelde kansen.Onderzoek uit de sociale psychologie laat al geruime tijd zien: hetlukt ons simpelweg niet om mensen alleen op kwaliteit te‘Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf’ | Het Parool https://www.parool.nl/columns-opinie/genderkloof-in-de-wetensc...3 of 10 11/01/2021, 11:07beoordelen.Om meer vat te krijgen op dit soort ongelijkheid is nieuwe kenniscruciaal. Zo bleek uit cijfers van wetenschappelijk uitgeverElsevier dat de coronacrisis vrouwelijke wetenschappers negatiefbeïnvloedt. Het aantal ingediende wetenschappelijke artikelensteeg enorm, maar vrouwelijke wetenschappers blijven tijdens depandemie achter bij mannelijke collega’s. Een ongelijke verdelingvan zorgtaken tijdens het thuiswerken is een mogelijke verklaringvolgens de onderzoekers, die waarschuwen voor delangetermijngevolgen van de corona-achterstand. Minderpublicaties betekenen namelijk minder toekomstigeloopbaankansen voor vrouwelijke wetenschappers.Gemiste kansInformatie als deze is belangrijk, maar biedt slechts zicht op eenklein deel van het vraagstuk. Een goed beeld van diversiteit eninclusie in de Nederlandse wetenschap ontbreekt. Op de positievan studenten en medewerkers met een migratieachtergrond, uitde lhbt-gemeenschap of met een beperking is nauwelijks zicht.Onder meer Duitsland en Noorwegen richtten landelijkekenniscentra in om diversiteit en inclusie in brede zin teonderzoeken.De minister zag de Nederlandse achterstand en stelt in haaractieplan voor een dergelijk kenniscentrum in te richten. EenKamermotie zegt dat initiatief nu de wacht aan – het moet maareens afgelopen zijn met de ongelukkige neiging ‘lijstjes’ overmensen bij te houden. Een gemiste kans, want zo’n centrum kanexpertises van verschillende universiteiten bundelen en adviserenover een meer op feiten gebaseerde aanpak. Helaas bleek ook hierde bekendste paradox uit het debat een sta-in-de-weg. Inzetten opkennis en monitoring wordt gezien als een bedreiging voor hetmeritocratisch ideaal.Dit soort zorgen wordt hoogstwaarschijnlijk met goede‘Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf’ | Het Parool https://www.parool.nl/columns-opinie/genderkloof-in-de-wetensc...4 of 10 11/01/2021, 11:07bedoelingen geuit. Iedereen is het erover eens dat mensen moetenworden beoordeeld op basis van wat ze kunnen, pleitbezorgersvan diversiteit vooropgesteld. Laten we alleen niet doen alsof eenactieplan voor diversiteit en inclusie daar afbreuk aan doet. Voor-lopig is er maar één conclusie mogelijk: de meritocratie die zo felwordt verdedigd, is eerder een toekomstbeeld dan de realiteit. Enstevig onderhoud is nodig om die toekomst dichterbij te brengen.‘Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf’ | Het Parool https://www.parool.nl/columns-opinie/genderkloof-in-de-wetensc...5 of 10 11/01/2021, 11:07Jojanneke van der Toorn is bijzonder hoogleraar inclusie van lhbt-werknemers aan de UniversiteitLeiden en universitair hoofddocent Sociale en Organisatiepsychologie aan de UniversiteitUtrecht. BEELD ED VAN RIJSWIJKMichiel Kolman is senior VP bij Elsevier, covoorzitter van Workplace Pride en Presidential EnvoyD&I bij de International Publishers Association (IPA). BEELD ED VAN RIJSWIJK‘Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf’ | Het Parool https://www.parool.nl/columns-opinie/genderkloof-in-de-wetensc...6 of 10 11/01/2021, 11:07MEER OVER ONDERWIJS EN OPVOEDING WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE SAMENLEVINGPOLITIEK SCHOOL KONINKLIJKE NEDERLANDSE AKADEMIE VAN WETENSCHAPPENNEDERLAND D66 JOJANNEKE VAN DER TOORN MICHIEL KOLMANDagelijkse nieuwsbriefJa, ik wil elke dag het laatste nieuws vanuit Amsterdam ontvangen.InschrijvenUw e-mailadresColumns & OpinieMeer Columns & Opinie‘Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf’ | Het Parool https://www.parool.nl/columns-opinie/genderkloof-in-de-wetensc...7 of 10 11/01/2021, 11:07‘Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf’ | Het Parool https://www.parool.nl/columns-opinie/genderkloof-in-de-wetensc...8 of 10 11/01/2021, 11:07Wilt u belangrijke informatie delen met Het Parool?Tip hier onze journalistenAlgemeenContactPrivacystatementAbonnementsvoorwaardenGebruiksvoorwaardenCookiebeleidCookie-instellingenServiceKlantenserviceKrant niet bezorgd?Mijn accountVakantieserviceAdverterenLosse verkoopMeer ParoolAbonnerenNieuwsbrievenDigitale krantWebwinkelRSS-feedsAndroid appsiOS appsFacebookTwitterNavigeerArchief‘Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf’ | Het Parool https://www.parool.nl/columns-opinie/genderkloof-in-de-wetensc...9 of 10 11/01/2021, 11:07Op alle verhalen van Het Parool rust uiteraard copyright. Linken kan altijd, eventueel met de introvan het stuk erboven.Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naarcopyright@parool .nl.© 2021 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden‘Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf’ | Het Parool https://www.parool.nl/columns-opinie/genderkloof-in-de-wetensc...10 of 10 11/01/2021, 11:07

Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf

https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A3242841/download

Genderkloof in de wetenschap verdwijnt niet vanzelf

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Leiden University Scholary Publications