Steenge, A.E.

Leiden University Scholary Publications

Boekbespreking van: Conflict and Cooperation in International Relations; A Hierarchical NetworkBased on Satisficing BehaviourSteenge, A.E.CitationSteenge, A. E. (1989). Boekbespreking van: Conflict and Cooperation in International Relations; A Hierarchical Network Based onSatisficing Behaviour. Acta Politica, 24: 1989(2), 246-248. Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/3449767 Version: Publisher's VersionLicense: Leiden University Non-exclusive licenseDownloadedfrom: https://hdl.handle.net/1887/3449767 Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable).AP 1989/2 Boekbesprekingentermines Europeanism ? His analyses are not compatible with the theoretical part and aim ofhis study. The major contributions of this study to the research on attitudes towards the EC lie in the theoretical part and the development of the ex­cellent questionnaire. Hewstone gives some new insights in the building of atti­tudes towards international integration. The questionnaire should be used by the principal investigators of the Eurobarometers to make their surveys better. New analyses on Hewstone’s data in accordance with the aim ofhis study are desirable. In that case we may understand more about attitudes towards the European Com­munity than we do now.J.l.H. JanssenJan Faber, Conflict and cooperation in international relations; A hierarchi­cal network based on satisficing behaviour. Academisch proefschrift, Uni- versiteit van Amsterdam, 1987.In dit proefschrift wordt de lezer in tien hoofdstukken meegenomen op een tocht die voert van het ontstaan van internationale samenwerking, via deelname aan grote conferenties, golfpatronen in het ontstaan van oorlog, de kwaliteit van data­bases en observaties over economische en militaire invloed, naar het project SIRE (Simulation ofinternational Relations within Europe). Elit deze veelheid aan the­ma’s, ieder voor zich wellicht stof voor een dissertatie, blijkt reeds de ambitieuze opzet van de auteur. Opgemerkt dient hierbij te worden dat het feitelijk om een promotie op artikelen gaat, waarbij het merendeel van de hoofdstukken door meerdere personen is geschreven.Het boek begint met een plaatsbepaling ten opzichte van het werk van een aantal grondleggers. E)e auteur komt hier tot zijn standpunt; op het terrein van de inter­nationale betrekkingen is sprake van satisficing gedrag. Speciale aandacht wordt daarbij besteed aan de verhouding tot het werk van Axelrod. Faber stelt dat deze (Axelrod) in de presentatie van het iteratieve prisoner’s dilemma ‘normatief te werk is gegaan. De bewijsvoering hiervoor is echter - mijns inziens - niet afdoen­de. in het werk van Axelrod zijn voorwaarden omschreven waaronder ‘maximi­sing gedrag kan ontstaan. Een (dergelijk) onderzoek naar de gevolgen van het op- ^^ggtin van bepaalde (additionele) voorwaarden en veronderstellingen is evenwel iets anders dan het poneren van een normatieve theorie. Het lijkt of Faber hier wil zt;ggen. doordat Axelrod een denkfout maakt is maximerend gedrag als verkla­ringsgrond geëlimineerd, en is er (dus?) behoefte aan een nieuwe benadering, na­melijk satisficing gedrag. Wat na al het door Faber afgestoken vuurwerk feitelijk overblijft is echter niets anders dan een gewone, geenszins overtuigende, apriori keuze voor genoemd type gedrag.De hoofdstukken lijken qua vormgeving veel op elkaar. Vrijwel steeds wordt gestart met een overzicht van historische gebeurtenissen, waarna een intuïtieve schets van het probleem wordt gegeven. Hierna wordt, met een zeker aplomb. een tamelijk ingewikkelde wiskundige structuur gepresenteerd waarin ‘het pro­bleem’ is vertaald. Het is jammer dat hierbij vrijwel steeds onvoldoende duidelijk wordt gemaakt waaróm een specifieke modelvorm wordt gekozen. Een bijko­mend probleem is dat niet of nauwelijks wordt ingegaan op de specifieke schat- tingstechnische en interpretatieve problemen verbonden aan de gekozen modelle- ringsvormen.Het is wellicht nuttig een en ander te illustreren aan de hand van een concreet voorbeeld. Als voorbeeld kan hoofdstuk 9 dienen. In dit hoofdstuk wordt een po­ging gedaan een dynamische procesgang achter het ontstaan van oorlog te be­schrijven in termen van rivaliteit in de economische en militaire sfeer. De basisge­dachte is dat aan veranderingen in machtsverhoudingen niet alleen economische en militaire factoren ten grondslag liggen, maar dat ook geografische afstand een factor van belang is. Bij de uitwerking wordt een aantal specifieke normen gege­nereerd. Zo wordt de mate waarin land i sterker is dan land j weergegeven door de grootheid (K; - Kj, waarbij de ‘macht’ van land i voorstelt. De term ‘macht’ valt bij Fabers operationalisatie in twee delen uiteen, namelijk economische en mi­litaire. Opvallend is dat beide begrippen macht niet worden gedefinieerd: er wordt slechts gewerkt met, respectievelijk, de indicatoren ‘produktie van staal (omdat economische invloed nagenoeg volledig correleert (Faber) met de staal- produktie), en ‘aantal personen onder de wapenen’ (aangezien militaire macht hoog correleert (eveneens Faber) met genoemde aantallen). Na normering (feite­lijk het bepalen van een fractie) wordt een grafentheoretisch netwerk over de kaart van Europa gespannen. Hierbij worden landen voorgesteld als punten die vervol­gens met vectoren worden verbonden. Door nu bij voorbeeld de lijn van Polen naar Nederland te trekken kan men de invloed van Polen op ons land weergeven door een of meer getallen. Komen nu in een bepaald land een aantal lijnen samen, dan is dat (Faber) een ‘spanningsgebied’. Enige tabellen met numerieke uitkom­sten van rekenexercities ten aanzien van de beide genoemde begrippen macht, ge­volgd door een aantal als toelichting bedoelde bladzijden Europese en mondiale geschiedenis, besluiten het hoofdstuk.In vrijwel elk hoofdstuk maakt de vlotte stijl van de auteur het de lezer bepaald niet gemakkelijk waar het een goed begrip van de materie betreft. In genoemd hoofdstuk 9 bij voorbeeld wordt niet toegelicht hoe de onderlinge relatie tussen economische en militaire macht is gezien. Additief misschien? Evenmin wordt duidelijk waarom de auteur zich tevreden stelt met de wel zeer ruwe maatstaven die hij hanteert. Een uitstapje naar andere disciplines had hier wellicht verduidelij­kend kunnen werken. De economische theorie bij voorbeeld heeft een groot aan­tal indices voortgebracht om vruchtbaar met aggregaten van het gebezigde type te werken. Door zijn keuze lijkt de auteur te zeggen dat ze alle even goed zijn voor zijn onderzoek. Erger is dat nergens wordt verduidelijkt welk licht de theorie nu precies werpt op het vraagstuk van oorlog en vrede. Wat zeggen de getallen eigen­lijk? Bij welke om vang van de gebezigde indicatoren ontstaat er een gevaarlijke si­tuatie? Moeten we daarbij kijken naar paren indicatoren, ot misschien naar andere combinaties? En zo ja, welke dan wel? Het grafentheoretisch jargon voegt niets246 247AP 1989/2 AP 1989/2toe aan de discussie en is in feite overbodig; de auteur doet er dan ook verder niets mee. De paar bladzijden geschiedenis-in-zevenmijlslaarzen waarmee het hoofd­stuk besloten wordt zijn in dezen niet verduidelijkend.We ontmoeten hier een euvel waar de meeste hoofdstukken aan lijden: precisie van concepten wordt ingeruild voor wiskundige complexiteit, waarbij echter ner­gens duidelijk gemaakt wordt waarom niet met eenvoudige, meer inzichtelijke modellen volstaan zou kunnen worden. De complexiteit van de modellen contras­teert vaak wel heel erg met de veelal zeer matige kwaliteit van de gekozen proxies. Het veelvuldig hanteren van ‘Occam’s razor’ zou op veel plaatsen van nut zijn ge­weest. Men mist node de treffende afstemming van model en data die het werk van Lewis Fry Richardson, John von Neumann, Thomas Saaty en een aantal ande­ren zo verfrissend maakt.Ook bij de nadere uitwerking van de vele wiskundig-statistische modellen rij­zen bij de lezer vragen. Om een voorbeeld te geven, het correct toepassen van Box-Jenkms technieken vereist een grote mate van zorgvuldigheid. Initialisatie- procedures bij voorbeeld zijn notoir berucht in dit gebied. Ervaring en ‘gevoel voor de materie zijn hier van het grootste belang. Factoranalyse is eveneens een terrein waarop grote zorgvuldigheid betracht dient te worden wil men niet elk vermogen tot interpretatie verliezen. Dit geldt ook voor het gehele terrein van de latente variabelen waarop de auteur zich beweegt. De lezer zou derhalve graag wat meer willen weten van de problemen rond het toepassen van al deze modellen en modelvormen. Het proefschrift gaat echter niet of nauwelijks op deze kant van de zaak in. Was er geen enkel probleem? Het wordt ons niet meegedeeld.Het laatste hoofdstuk, de apotheose, schetst een toekomstig actieprogramma. Beoogd wordt het bouwen van een groot model waarin alle draden (politiek, eco­nomisch, militair, etc), te zamen komen. Ook hier past enige scepsis gezien de voorgaande hoofdstukken. Een ieder die wel eens gepoogd heeft om met behulp van een aantal - toch vaak betrekkelijk eenvoudige - vergelijkingen voor de con­sumptie, het spaargedrag, de investeringen, de produktie en wat identiteiten een simultaan macro-economisch model te schatten, weet dat daar zeer veel bij komt kijken. Het is de vraag of de noodzakelijke basiskennis op het terrein van de inter­nationale betrekkingen al voldoende aanwezig is voor een taak als de geschetste. Afgezien hiervan zal de wiskundige vormgeving van het geheel (gedacht wordt onder andere aan een stelsel van stochastische differentiaalvergelijkingen en een aanzienlijke rol voor maximale aannemelijkheidsschattingen (een van de meest in­gewikkelde en veeleisende methodes die bestaan) zeer hoge eisen stellen.Uit het bovenstaande moge blijken dat ondergetekende nogal wat punten van kritiek heeft op het boek. Toch zijn er zeker een aantal goede punten te noemen. Het boek is, afgezien van een aantal technische gedeelten, vlot leesbaar; de auteur heeft veel gelezen en weet enthousiame voor de materie over te brengen. Het pro­bleem is echter dat hij in een te hoog tempo (de?) bouwstenen heeft willen aandra­gen voor een supermodel gebaseerd op satisficing gedrag. Het is zeer de vraag of op basis van het gepresenteerde materiaal het beoogde bouwwerk reeds spoedig kan worden opgetrokken.A.E. SteengeUit de Nederlandse Kring voor Wetenschap der PolitiekPoliticologenetmaal 1989Aanmelding voor deelname aan het komende Politicologenetmaal (op i8 en 19 mei 1989, in de Universiteit Twente) is mogelijk tot uiterlijk i mei 1989 bij drs. K.R.D. Lulofs, secretaris van de Nederlandse Kring voor Wetenschap der Poli­tiek, p/a Faculteit Bestuurskunde, Universiteit Twente, Postbus 217, 7500 AE Enschede.Naast een referaat van mevrouw prof. dr. J. Outshoorn van de Rijksuniversiteit Leiden over het thema ‘Feministische theorie en de wetenschap der politiek’, zijn er de volgende workshops:1. De veranderende rol van politieke partijen (workshopleiders: dr. J.Th.J. van den Berg en drs. R. A. Koole).2. Politieke responsiviteit: politiek-economische bijdragen aan de democratietheorie (dr. B. Denters en drs. F. van Nispen).3. Feminisme en politieke theorie (dr. S.L. Sevenhuijsen).4. Onderzoek naar processen en effecten van bestuurlijke reorganisaties (dr. M. Herweij- er en drs. G.H. Reussing).5. Vergelijkende politicologie (dr. A.F.M. Bertrand).6. Longitudinale aspecten van kiezersonderzoek (prof. dr. J.j. A. Thomassen).7. De relatie tussen beleidswetenschap en geschiedenis (prof. dr. J.H.j. van den Heu­vel).Men wordt verzocht over het congres met de secretaris uitsluitend schriftelijk en niet telefonisch te communiceren. Na aanmelding ontvangt men een inschrijffor­mulier en meer uitgebreide informatie.De kosten voor deelname aan het Politicologenetmaal bedragen ƒ 170,- inclu­sief nachtlogies en ƒ 115,-zonder nachtlogies.249

Boekbespreking van: Conflict and Cooperation in International Relations; A Hierarchical Network Based on Satisficing Behaviour

https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A3449768/download

Boekbespreking van: Conflict and Cooperation in International Relations; A Hierarchical Network Based on Satisficing Behaviour

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Leiden University Scholary Publications