Baams, Laura

Borg, Charmaine

Both, Stephanie

de Graaf, Hanneke

Incrocci, Luca

van Lankveld, Jacques J. D. M.

Dutch

University of Groningen

   University of GroningenHet European Sexual Medicine Networkvan Lankveld, Jacques J. D. M.; Baams, Laura; Borg, Charmaine; Both, Stephanie; de Graaf,Hanneke ; Incrocci, LucaPublished in:Tijdschrift voor SeksuologieIMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite fromit. Please check the document version below.Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of recordPublication date:2021Link to publication in University of Groningen/UMCG research databaseCitation for published version (APA):van Lankveld, J. J. D. M., Baams, L., Borg, C., Both, S., de Graaf, H., & Incrocci, L. (2021). Het EuropeanSexual Medicine Network: Een brede Europese aanpak van seksuele gezondheid. Tijdschrift voorSeksuologie, 45(3), 156-159.CopyrightOther than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of theauthor(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license.More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne-amendment.Take-down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons thenumber of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.Download date: 20-11-2022156 www.tijdschriftvoorseksuologie.nl1 Prof. dr. J. van Lankveld, Open Universiteit, Faculteit Psychologie, Nederland2 Dr. L. Baams, Universiteit Groningen, Afdeling Pedagogische en Onderwijswetenschappen, Nederland3 Dr. C. Borg, Universiteit Groningen, Afdeling Gedrags- & Maatschappijwetenschappen, Nederland4 Dr. S. Both, Leids Universitair Medisch Centrum, Polikliniek Psychosomatische Gynaecologie en Seksuologie, Nederland5 Dr. H. de Graaf, Rutgers Kenniscentrum Seksualiteit, Afdeling Nationale Programma’s, Nederland6 Prof. dr. L. Incrocci, Erasmus MC Rotterdam, Afdeling Radiotherapie, NederlandIn de Engelstalige literatuur wordt de term sexual me-dicine gebruikt om het omvangrijke wetenschapsveld van de seksuologie aan te duiden dat handelt over problemen met de seksuele gezondheid van mensen gedurende de levensloop (Cellek & Giraldi, 2012). Om-dat het gebied zo omvangrijk is, ontbreekt het waar-schijnlijk ook aan een alomvattende benadering: ver-geleken met andere wetenschapsgebieden is er nog betrekkelijk weinig onderzoek gedaan naar seksualiteit en in veel Europese landen ontbreekt het aan docenten die gekwalificeerd zijn om het onderwerp te onderwij-zen aan studenten van verschillende opleidingen en op verschillende niveaus (Reisman et al., 2013). Uiteenlo-pende disciplines (seksuologen, huisartsen, gynaeco-logen, urologen, psychologen, pedagogen, psychiaters, maatschappelijk werkenden) houden zich bezig met seksuologie in de rollen van hulpverlener, voorlichter, en wetenschappelijk onderzoeker, maar zij doen dit vaak slechts ten dele op basis van hun specifieke dis-cipline. Door technologische en sociaaleconomische voor-uitgang en door de maatschappelijke veranderingen op diverse terreinen lijkt de belangstelling voor seksu-ele gezondheid toe te nemen. Denk hierbij aan de toe-genomen publieke belangstelling en media-aandacht voor seksueel geweld binnen ongelijke machtsverhou-dingen als gevolg van de #MeToo beweging (Maes et al., 2019; Nodeland & Craig, 2019). Het veel voorkomen van deze en andere vormen van seksueel geweld heeft de behoefte vergroot aan nieuw onderzoek naar de determinanten van seksueel grensoverschrijdend en gewelddadig gedrag. Denk ook aan de situatie van de Lesbian-Gay-Bisexual-Transgender-Queer/Questioning (LGBTQ) gemeenschap, die in veel landen tot grote po-litieke controverses leidt (zie bijv. Billard & Gross, 2020), en tot discriminatie, uitsluiting en stigmatisering. Mas-samedia, waaronder sociale media, worden veronder-steld een grote impact te hebben op de opvattingen over seksualiteit door jongeren (Manduley et al., 2018). En onderzoek naar de prevalentie, de pathofysiologie en de optimale behandeling van seksuele disfuncties geassocieerd met chronische ziekten, waaronder kan-ker, wordt belangrijker (Basson et al., 2010; Traa et al., 2012), onder meer door de verbeterde behandelmoge-lijkheden die de levensduur van mensen met deze aan-doeningen verlengen. Belangrijk is ook dat de langere levensverwachting in goede gezondheid de medische en sociale wetenschappen dwingt om steeds meer aan-dacht te besteden aan de seksuele gezondheid van ge-zonde ouderen (Træen et al., 2017).In april 2019 startte het European Sexual Medicine Network (ESMN). Het ESMN is een zogenaamde Action (CA18124) van de Europese Cooperation in Science & Technology  (COST), waarmee de Europese Unie de ont-wikkeling van netwerken voor wetenschappelijk onder-zoek stimuleert. COST ontvangt onder meer financie-ring vanuit het Horizon 2020 programma van de EU. In tweede instantie is een bescheidener sponsorbedrag ontvangen van de firma Pfizer voor de ontwikkeling van een eigen website (https://www.esmn-cost.eu/). Het European Sexual Medicine Network: Een brede Europese aanpak van seksuele gezondheid SamenvattingIn dit artikel introduceren we kort het European Sexual Medicine Network (ESMN), een vier jaar durend Europees project dat beoogt om het vakgebied van de seksuologie een stevige impuls te geven en het prominenter op de Europese agenda te zetten. We bespreken de achtergrond, de rationale en de doelen van dit project. Ook wordt de structuur en werkwijze belicht. In een vooruitblik worden de geplande einddoelen en -producten beschreven, en hoe seksuologen, seksonderzoekers, opleiders en beleidsmakers hiervan kunnen profiteren.Jacques van Lankveld1, Laura Baams2, Charmaine Borg3, Stephanie Both4, Hanneke de Graaf 5, & Luca Incrocci6157van Lankveld, e.a. Het European Sexual Medicine Network: Een brede Europese aanpak van seksuele gezondheid. TvS (2021) 45-3De aanvraag werd ontwikkeld door een internationale groep van seksonderzoekers, onder leiding van Mari-anne Greil-Soyka, huisarts in Salzburg, Oostenrijk, en oprichter en eerste voorzitter van de Oostenrijkse Aca-demy for Sexual Medicine. Het project loopt tot aan de zomer 2023, maar wordt vanwege de Covid-19 pande-mie waarschijnlijk met een jaar verlengd. Aan het ESMN nemen seksonderzoekers, beleidsmakers en clinici deel uit 29 Europese landen. Ook zijn er deelnemers uit en-kele landen buiten de EU, zoals Israël, Turkije, Georgië, en Zuid-Afrika. Momenteel zijn er 82 individuele leden. Sommige landen hebben meerdere vertegenwoordi-gers. Alle Nederlandse vertegenwoordigers zijn als au-teur boven dit artikel te vinden. De leden maken deel uit van het Management Committee, zeg maar de leden-vergadering van het ESMN. Als dagelijks bestuur is er een kerngroep, die uit de voorzitters en vice-voorzitters van de vier werkgroepen bestaan, de president (Mari-anne Greil-Soyka) en vice-president (Ethel Quayle uit Schotland, UK), een science communication manager, een manager voor een ESMN subsidieprogramma voor korte werkbezoeken, en een manager voor het ESMN programma voor conference grants. De organisatie-structuur van het ESMN wordt weergegeven in Figuur 1. Ruim 20% van de leden zijn jonge onderzoekers. Van de leden komt 44% uit een van de zogenaamde Inclu-siveness Target Countries, vooral landen in Oost-Europa, waar in het Horizon 2020 programma veel belang aan wordt gehecht om het wetenschappelijk onderzoek in die landen te stimuleren.Het ESMN heeft naast een overkoepelend doel (het verbeteren van de seksuele gezondheid van alle inwo-ners van de aangesloten landen) verschillende subdoe-len. Voor elke groep van doelen is een werkgroep in-gesteld. De eerste werkgroep (onder leiding van Bruno Pereira (Portugal), Paul Enzlin (België) en Nina Heinrichs (Duitsland)) heeft tot doel om de wetenschappelijke onderzoeksresultaten van verschillende disciplines te verzamelen en te vergelijken om overeenkomsten te vinden in concepten en benaderingen binnen de sek-suologie, en om deze te delen met alle belanghebben-den. De gedeelde concepten en definities dienen als de basis voor nieuw interdisciplinair onderzoek, met een bijzondere focus op het betrekken van jonge onder-zoekers. De werkgroep heeft zich als doel gesteld om een serie animated video’s online beschikbaar te maken over uiteenlopende thema’s, zoals bijvoorbeeld over kanker en seksuele gezondheid. De video’s zullen via de eigen website en via Youtube beschikbaar gesteld worden.De tweede werkgroep (onder leiding van Charlotta Löfgren-Mårtenson (Zweden) en Erick Janssen (België) richt zich op het stimuleren van nieuwe kennisverwer-ving en uitwisseling binnen het klinisch-seksuologisch onderzoek in Europa. De groep identificeert blinde vlekken en onderzoeksprioriteiten, met een nadruk Figuur 1. Structuur van COSTWerkgroep 1 Werkgroep 3Werkgroep 2 Werkgroep 4COSTAssociationAdministrationGRANT HOLDER(GH)MANAGEMENT COMMITTEE (MC)VoorzitterVice-voorz.WG leidersSTSM coördinatorScience communication managerAndere rollenAndere commissiesCOST Action Structuur158 www.tijdschriftvoorseksuologie.nlop het intercultureel perspectief. Ze definieert onder-werpen die in aanmerking komen voor het schrijven van relevante systematische reviews. Intussen is een Delphi-studie uitgevoerd om prioriteiten vast te stellen bij het verbeteren van de seksuele gezondheid in heel Europa (Dupont & Dewaele, 2021). Voor dit doel heeft de werkgroep experts binnen het ESMN met specifieke kennis over de betreffende onderzoeksgebieden be-vraagd. Ook wil deze werkgroep informatie verzamelen over financieringsmogelijkheden voor seksuologische onderzoeksvragen, om deze vervolgens breed te delen. Verder is een subgroep bezig om de mogelijkheden te onderzoeken voor gemeenschappelijke concepten en vragenlijstitems voor sex survey onderzoek, zodat resul-taten van dergelijk onderzoek uit verschillende landen onderling beter vergelijkbaar worden.De gedeelde concepten van werkgroep 1 vormen ook de basis voor het ontwikkelen van interdisciplinai-re curricula voor hoger universitair onderwijs volgens Europese normen van kwalificatie en erkenning. Deze taak is toebedeeld aan werkgroep 3 onder leiding van Johannes Bitzer (Zwitserland) en Evie Kirana (Grieken-land). Een eerste curriculum op bachelor niveau voor seksuologie-onderwijs aan universiteiten is eind vorig jaar gepresenteerd (Bitzer, 2020). De werkgroep verza-melt gegevens over bestaande universitaire curricula op gebieden die het meest verband houden met sek-suologie en seksuele gezondheid. Ze richt zich vooral op de studierichtingen geneeskunde en psychologie. Ook zijn er plannen voor het ontwikkelen van een modulair curriculum voor onderwijs op master- en post-master niveau. Voor de situatie in Nederland en België is dit laatste iets minder van belang omdat er al goede opleidingen bestaan (masteropleiding Fa-miliale en Seksuologische Wetenschappen in Leuven, postmaster specialisatieopleidingen tot seksuoloog in Nederland en België), alhoewel aan de meeste Neder-landse universiteiten tijdens de bachelor-fase van de studies geneeskunde en psychologie geen aandacht aan seksuologie wordt besteed. In veel van de landen aangesloten bij het ESMN is echter geen sprake van opleidingen tot seksuoloog, noch van cursussen over seksualiteit binnen universitaire opleidingen. Een kant en klaar curriculum dat met aanpassingen aan de lo-kale situatie geschikt gemaakt kan worden, kan in dit opzicht een belangrijke stap vooruit zijn. Ook denkt deze werkgroep nog aan het ontwikkelen van curricula voor specialistische opleidingen op Europees niveau, zoals aan verpleegkundigen, verloskundigen, artsen, en medisch specialisten. Hiervoor wordt gestreefd naar afstemming met bestaande opleidingsfaciliteiten, zoals bijvoorbeeld de opleidingen die via de European Soci-ety for Sexual Medicine worden aangeboden. Er wordt ook educatief materiaal ontwikkeld voor de aangebo-den curricula op de gebieden van kennis, vaardigheden en attituden.Tenslotte, om de inzichten en producten van het ESMN onder de aandacht te brengen van de verschil-lende doelgroepen van het project op een wijze die op-timaal aansluit bij de behoeften van de doelgroepen, is werkgroep 4 werkzaam, onder leiding van Jacques van Lankveld (Nederland) en Kirstin Mitchell (Schotland, UK). Belangrijke communicatie- en verspreidingskana-len naar de doelgroepen zijn het internet (inmiddels is de website van de ESMN beschikbaar: https://www.esmn-cost.eu/) en social media (https://twitter.com/ESMN_COST). De doelgroepen waarop het ESMN zich richt lopen sterk uiteen met betrekking tot kenmer-ken als opleidingsniveau en type betrokkenheid bij de seksuologie. Het is belangrijk om de informatie die de ESMN werkgroepen samenstellen aan te bieden op een wijze die zo goed mogelijk aansluit bij deze kenmerken. Daarom worden voor elk type eindproduct, elke doel-groep, en indien nodig per land of groep van landen, specifieke communicatiestrategieën ontwikkeld. Er zul-len internationale congressen en symposia gehouden worden als een van manieren om de boodschap van het ESMN onder de aandacht te brengen. Het eerste Symposium “Sexuality in Europe now” op 22 en 23 ok-tober 2021 in Salburg, Oostenrijk, zal een hybride con-gres zijn met zowel de mogelijkheid van fysieke aanwe-zigheid op de locatie, als online deelnemen, zie https://www.esmn-cost.eu/ voor meer informatie.Het overkoepelende doel van het ESMN is, zoals eerder aangegeven, het verbeteren van de seksuele gezondheid van alle inwoners van de aangesloten lan-den. Het ESMN wil seksuele gezondheid op de maat-schappelijke agenda zetten en houden. Dit kan op allerlei manieren. Onlangs heeft het Portugese parle-ment met algemene stemmen besloten tot het instel-len van een nationale dag voor seksuele gezondheid (https://www.facebook.com/patricia.pascoal.54/vi-deos/10224185189553435/), iets waarvoor onder meer de World Association for Sexual Health heeft geijverd (https://youtu.be/zWborJaBvhE). Behalve het algemene publiek, zijn ook seksonderzoekers, mensen in relevan-te posities voor de ontwikkeling en organisatie van on-derwijs en beleidsmakers belangrijke doelgroepen. Na het einde van de projectperiode zal de ESMN website nog te raadplegen zijn. Ook zijn er plannen om vervolg-projecten aan te vragen. Het European Sexual Medicine Network hoopt zo op meerdere vlakken de seksuologie in Europa een belangrijke impuls te geven. Nederland en België zijn vertegenwoordigd in alle geledingen en werkgroepen van ESMN; seksuologen uit de Lage Lan-den leveren binnen dit project dan ook een substanti-ele bijdrage.159van Lankveld, e.a. Het European Sexual Medicine Network: Een brede Europese aanpak van seksuele gezondheid. TvS (2021) 45-3LiteratuurBasson, R., Rees, P., Wang, R., Montejo, A. L., & Incrocci, L. (2010). Sexual function in chronic illness. Journal of Sexual Medicine, 7(1), 374-388. Billard, T. J., & Gross, L. (2020). LGBTQ politics in media and culture. In Oxford research encyclopedia of politics. Oxford University Press.Bitzer, J. (2020). Sexual medicine curriculum. Undergraduate level [video]. ESMN. https://www.esmn-cost.eu/working-groups/wor-king-group-3/Cellek, S., & Giraldi, A. (2012). Challenges in sexual medicine. Nature Re-views Urology, 9(9), 537-542. Dupont, J., & Dewaele, A. (2021). Delphi study [video]. ESMN. https://www.esmn-cost.eu/media/videos/Maes, C., Schreurs, L., van Oosten, J. M. F., & Vandenbosch, L. (2019). #(me)too much? The role of sexualizing online media in adolescents’ resis-tance towards the metoo-movement and acceptance of rape myths. Journal of Adolescence, 77, 59-69. Manduley, A. E., Mertens, A., Plante, I., & Sultana, A. (2018). The role of social media in sex education: Dispatches from queer, trans, and ra-cialized communities. Feminism & Psychology, 28(1), 152-170. Nodeland, B., & Craig, J. (2019). Perceptions of legal and extralegal pun-ishments for sexual harassment in the ‘metoo’ era. Deviant Behavior, 40(), 1-2. doi: 10.1080/01639625.2019.1702615 Reisman, Y., Eardley, I., & Porst, H. (2013). New developments in educa-tion and training in sexual medicine. Journal of Sexual Medicine, 10(4), 918-923. Traa, M. J., De Vries, J., Roukema, J. A., & Den Oudsten, B. L. (2012). Sexual (dys)function and the quality of sexual life in patients with colorectal cancer: A systematic review. Annals of Oncology, 23(1), 19-27. Træen, B., Hald, G. M., Graham, C. A., Enzlin, P., Janssen, E., Kvalem, I. L., Carvalheira, A., & Štulhofer, A. (2017). Sexuality in older adults (65+). An overview of the literature, part 1: Sexual function and its difficul-ties. International Journal of Sexual Health, 29(1), 1-10. SummaryThe European Sexual Medicine Network: A broad European ap-proach to sexual health In this article, we briefly introduce the European Sexual Medicine Net-work (ESMN), a four-year European project that aims to give the field of sexology a strong boost and put it more prominently on the European agenda. We discuss the background, rationale, and goals of this project. The structure and methods are also explained. A preview describes the planned end goals and products, and how sexologists, sex researchers, educators, and policy makers can benefit from them.Keywords: sexual medicine, sexology, European network, research, education, policyTrefwoorden: seksuele gezondheid, seksuologie, Europees netwerk, onderzoek, onderwijs, beleid 

Het European Sexual Medicine Network:Een brede Europese aanpak van seksuele gezondheid

https://pure.rug.nl/ws/files/196513915/2021_van_Lankveld_et_al_TvS_Introduction_of_ESMN.pdf

Het European Sexual Medicine Network:Een brede Europese aanpak van seksuele gezondheid

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

University of Groningen