Decline. Mennonite cemeteries in cultural space of Vistula River Delta

Abstract

Cmentarze mennonickie są jednym z elementów wielonarodowej mozaiki kulturowej, jaką można odnaleźć na Żuławach Wiślanych. Obecne są w krajobrazie od ponad dwustu pięćdziesięciu lat. Dramatyczne wydarzenia II wojny światowej i powojenne akcje wysiedleńcze spowodowały, że miejsca te straciły swoich prawowitych opiekunów. Opuszczone i zaniedbane dzielą losy wielu zamkniętych zabytkowych nekropolii protestanckich czy żydowskich synagog w Polsce. Celem opracowania jest przedstawienie współczesnej, nieoczywistej (jak by się mogło wydawać), historii mennonickich cmentarzy i obiektów sakralnych. Oparte zostało ono na badaniach terenowych nekropolii i lapidariów Delty Wisły w Cyganku-Żelichowie, Fiszewie, Jezierniku, Niedźwiedziówce, Pordenowie, Stalewie, Stawcu i Szaleńcu.The Mennonite cemeteries are a part of a multinational cultural mosaic that can be found on the Vistula River Delta. They are present in the landscape for more than two hundred years. The dramatic events of World War II and postwar displacement actions caused that this places have lost their respective guardians. Abandoned and neglected share the fate of many closed-old necropolis of Protestant or Jewish synagogues in Poland. The purpose of this paper is to present contemporary, non-obvious (as it might seems) history of Mennonite cemeteries and places of worship. It was based on. eld studies of the cemetery on Vistula Delta area: Cyganek-Żelichowo, Fiszewo, Jeziernik, Niedźwiedziówka, Pordenowo, Stalewo Stawiec and Szaleniec