Background and Aim: The sixth century poems are usually considered as "technical poems". The poets of this era put aside simplicity and fluency of the poetry of the previous periods and used similes and metaphors in poetry to describe scientific information of that era such as astronomy, mysticism, music, medicine and especially herbal medicines, in a manner that one cannot comprehend the meaning and concept of poetry without having knowledge of these sciences. Medical information and common healing properties of plants have a wide reflection in poetry of this period. One of these medicinal herbs (herbal medicines) is poppy, whose active ingredients have been known to people and used by them through centuries under different names such as poppy, coke, opium and... The poets of this era attempted to create themes for medicinal and sleep inducing characteristics of the extract of this plant and used its taste, color and properties as the bases of advice, lyric, praise and mysticism.
Methods: The present library based research study is undertaken to utilize descriptive and analytical approaches to extract medicinal reflections of opium from Khaghani, Sanai, Anvri and Khamsa Nizami divans, and then make an exploratory and investigative analysis based on the therapeutic properties listed in scientific articles, authentic traditional medicine books as well as books on modern medicinal plants.
Ethical Considerations: In this research, the ethical aspects of library study, including the authenticity of texts, honesty and trustworthiness, have been observed.
Results: The sedative, hypnotic and antidote medicinal properties of poppy correspond to its current usage.
Conclusion: Opium was used therapeutically in the 6th century and was obtained from two plants of "poppy" and "wild lettuce". Poppy opium was referred to as "poppy" and lettuce opium was called "koke". Nowadays, there is not any "koke" opium, but wild lettuce is still used as a hypnotic agent in traditional medicine and herbal medicine books confirm its hypnotic properties.
Please cite this article as:
Mesbah M, Poordargahi E, Farzi HR, Pasbaneslam B. Scrutinizing the Poems of the Sixth Century (AH) Poets in the Area of the Herbal Medicines; Poppy. Tārīkh-i pizishkī, i.e., Medical History. 2022; 14(47): e28.زمینه و هدف: شعر قرن ششم، «شعر فنی» است. شاعران این دوره سادگی و روانی شعر دوره‌های قبل را کنار گذاشته و اطلاعات علمی رایج در آن دوره، از قبیل نجوم، کلام، عرفان، موسیقی، طب و به ویژه گیاهان دارویی را در قالب تشبیه و استعاره‌های دیر‌یاب وارد شعر کرده‌اند، به نوعی که بدون آشنایی با این علوم نمی‌توان مفهوم شعر را درک کرد. اطلاعات طبی و خواص درمانیِ رایج گیاهان، بازتاب گسترده‌ای در شعر این دوره دارد. یکی از این گیاهان دارویی، خشخاش است که از مواد مؤثره آن در طیّ قرون با نام‌های مختلف مانند کوکنار، کوک، افیون و تریاک یاد و استفاده شده است. شاعران این دوره، از خاصیّت دارویی و خواب‌آوری عصاره این گیاه، مضمون‌آفرینی‌کرده و طعم و رنگ و خواص آن را دستمایه پند، مدح، تغزّل و عرفان ساخته‌اند.
روش: این پژوهش‌کتابخانه‌ای بر آن است که با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی بازتاب دارویی افیون و تریاک را از دیوان خاقانی، سنایی، انوری و خمسه نظامی استخراج کند و بر اساس خواص درمانی مندرج در مقالات علمی، کتب معتبر طب سنتی و همچنین کتاب‌های گیاهان دارویی امروزی، به بررسی و تحلیل بپردازد.
ملاحظات اخلاقی: در این تحقیق جنبه‌های اخلاقی مطالعه کتابخانه‌ای شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافته‌ها: خواص داروییِ مسکّن، منوّم و پادزهری خشخاش با کاربرد امروزی آن مطابقت دارد.
نتیجه‌گیری: افیون در قرن ششم کاربرد درمانی داشته و از دو گیاهِ «خشخاش» و «کاهوی وحشی» به دست می‌آمده است. افیون خشخاش را «کوکنار» و به افیون کاهو «کوک» می‌گفتند. امروزه خبری از افیون کوک نیست، با این حال کاهو هنوز هم در طب سنتی و کتاب‌های گیاهان دارویی به عنوان خواب‌آور شناخته می‌شود. لفظ «تریاک» نیز در شعر قرن ششم به طور مطلق در معنی پادزهر به کار رفته است
