Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Yüksek Lisans TeziMetin tenkitlerinde eser isminin belirlenmesi en önemli işlerdendir. İslâm kültüründe yazarlar, eserlerinin içeriğini en veciz ve sanatlı bir şekilde ifade edecek bir başlığı tercih ederler. Yazdıkları eserlerin ilk sayfasını boş bırakmak ve esere 1/b yüzünden başlamak adettir. Bu çalışmada, 18. Yüzyıl alimlerinden Müstakîm-zâde'nin hayatı, eserleri, yaşadığı çağın siyâsî ve edebî durumu anlatılmıştır. Bu tezimizde çalıştığımız biyografik eserlerden birinci eserin adı "Zâkirân-ı vâizân-ı Ayasofya-i Kebîr"dir. İkincisinin adı da "Meşâyıh-nâme-i İslâm" dır. Şuyûh-ı Ayasofya da denilen birinci eserde Büyük Ayasofya Camiinde vaiz olarak görev yapan onbir şeyhin biyografisi vardır. İkinci kitapta ise cenaze namazlarını şeyhülislamların kıldırdığı onsekiz şeyhin biyografileri mevcuttur. Müellif her iki eseri de, içlerinde yer alan yirmidokuz şeyhin bilinmesini istediği ve unutulmamasını sağlamak istediği için yazdığını söylemektedir. Her iki eser, Devhatü'l-Meşâyıh'ın zeylidir. İstanbul Süleymaniye ve Topkapı kütüphanelerinde nüshaları mevcuttur.Naming the title of the work is one of the biggest issues at textual criticism. Muslim writers traditionally would prefer selecting a fancy title expressing the context the work in brief. As is usual, they leave the first page blank and start from the first verso. In this study, the life and works of Müstakimzade as one of the 18. Century scholars are explored and the political and literal situation of his era is discussed. First biographical work that studied in our thesis is "Dhākiran-i Waizān-i Ayasofya-i Kabir" and the second one is "Mashāyikh-Name-i Islam". The first source also called "Shuyukh Ayasofya" includes the biographies of 11 sheikhs carrying out the preaching duty at Ayasofya Mosque. The second book contains the biographies of 18 sheikhs whom funeral prayers performed by officials at a level of "shaykh al-islam". The author explains also the purpose of his both works as he desires to remember these 29 sheikhs and honor their memories. Both books are addendum of Dawhatu'l-Mashāyikh. Copies of both works are available at Istanbul Topkapi Library and Suleymaniye Library. Keywords: Biography, Müstakimzade, sheikh, preacher, mashāyikh, Ayasofya (Hagia Sophia), kürsü şeyhliği (lectern sheikhs)
