WSTĘP. Zarówno nadmiar, jak i niedobór masy ciała wpływa negatywnie
nie tylko na zdrowie i rozwój dzieci i młodzieży, ale również
na zdrowie w życiu dorosłym, zwiększając ryzyko wystąpienia
przewlekłych chorób niezakaźnych i niesprawności. Na stan
odżywienia wpływa wiele czynników, a częstość występowania
zaburzeń stanu odżywienia u dzieci i młodzieży narasta w wielu
krajach na świecie i w Europie, w tym także w Polsce.
MATERIAŁ I METODY. Badaniem przeprowadzonym w 2010 roku
objęto łącznie 1255 uczniów w wieku 9 lat (627 dziewcząt i 628
chłopców) z terenu pięciu województw: mazowieckiego, podkarpackiego,
opolskiego, pomorskiego i wielkopolskiego. Na podstawie
pomiarów wysokości i masy ciała dzieci obliczono wskaźnik
masy ciała (BMI). Stan odżywienia oceniono według kryteriów
Cole’a i wsp.
WYNIKI. Niedobór masy ciała stwierdzono u 11,5% dziewcząt i 8%
chłopców, nadwagę u 18,7% dziewcząt i 17,2% chłopców, zaś otyłość
u 4,1% dziewcząt i 6,5% chłopców. Największy odsetek otyłych
dzieci występował w województwach mazowieckim i pomorskim,
zaś dzieci z nadwagą — w województwach mazowieckim
i opolskim. Najniższy odsetek dzieci z nadwagą i otyłością odnotowano
w województwie podkarpackim. Nie zaobserwowano znaczących
różnic w występowaniu niedoboru masy ciała między
województwami.
WNIOSKI. Stopień występowania nadwagi i otyłości u dzieci
w poszczególnych regionach kraju był zróżnicowany. Największą
częstotliwość występowania nadwagi i otyłości stwierdzono
w województwie mazowieckim, a najniższą — w podkarpackim.
We wszystkich objętych badaniem województwach częstość występowania
nadmiernej masy ciała była wyższa niż występowania
niedoboru masy ciała. Analiza regionalnych różnic w zakresie częstości
występowania otyłości, nadwagi i niedoboru masy ciała
u dzieci i młodzieży może wskazać kierunek ogólnopolskich i lokalnych
działań mających na celu zmniejszenie rozbieżności wynikających
ze stanu odżywienia.INTRODUCTION. Obesity, overweight and underweight affects not
only health and development of children and adolescents, but also
affects health in adulthood by increasing the risk of chronic noncommunicable diseases and disability. The nutritional status is
affected by many factors and the incidence of nutritional disorders
in children and adolescents is growing in many countries
around the world and Europe, including Poland.
Material and methods. The study conducted in 2010 covered
a total of 1255 students aged 9 years (627 girls and 628 boys)
from the area of five provinces of Poland: Masovian, Subcarpathian,
Opole, Pomeranian and Greater Poland. Based on measurements
of high and weight of children the body mass index
was calculated. Nutritional status was assessed according to criteria
of Cole et al.
RESULTS. Underweight was found in 11.5% of girls and 8% of
boys, overweight in 18.7% of girls and 17.2% of boys, obesity in
4.1% of girls and 6.5% of boys. The highest percentage of obese
children has appeared in Masovian and Pomeranian provinces,
while overweight children in Masovian and Opole provinces. The
lowest percentage of children with overweight and obesity was
observed in Subcarpathian province. There were no significant
differences in the prevalence of weight deficiency among regions.
CONCLUSIONS. The degree of overweight and obesity among
children in different regions of Poland was varied. The highest incidence
of overweight and obesity were found in Masovian province
and the lowest in the Subcarpathian province. In all provinces surveyed,
the incidence of excessive body weight was higher than
the prevalence of underweight. Analysis of regional differences in
the prevalence of obesity, overweight and underweight in children
and adolescents may indicate the direction of national and local
actions to reduce inequalities resulting from nutritional status
