Wydział NeofilologiiPrzedmiotem rozprawy są nominalne wyrażenia
dzierżawcze w językach duńskim
i szwedzkim analizowane w ujęciu diachronicznym
i synchronicznym. Do analizowanych konstrukcji
dzierżawczych należą: dopełniacz -s, konstrukcja
dzierżawcza z przyimkami, zaimki dzierżawcze
zwykłe oraz zwrotne. Głównym celem naukowym
projektu jest zbadanie dystrybucji oraz cech
charakterystycznych wymienionych konstrukcji
dzierżawczych ze szczególnym uwzględnieniem
czynników, które mogą wpływać na wybór między
dopełniaczem -s a konstrukcją przyimkową w
językach duńskim i szwedzkim. Do badanych
czynników należą między innymi żywotność,
określoność, topikalność, długość grupy
nominalnej oraz typ relacji dzierżawczej. Tło
teoretyczne dysertacji opiera się na założeniach
Gramatyki Funkcjonalnej, w szczególności
zastosowane zostały pojęcia hierarchii żywotności, ikoniczności i ekonomii w języku oraz topikalności.
Badania oparte zostały na korpusach duńskich i
szwedzkich tekstów historycznych spisanych w
latach 1250–1700 oraz tekstów współczesnych.
Korpus tekstów liczy ok. 315 000 słów. Wyniki
jednoznacznie wskazują na to, że konstrukcja z
dopełniaczem -s i konstrukcja przyimkowa
występują w znacznej mierze w dystrybucji
komplementarnej. Referent ludzki, określony i
znany występuje częściej z dopełniaczem,
natomiast referent nieżywotny, nieokreślony i
nieznany występuje częściej w konstrukcji
przyimkowej. Taki układ czynników odzwierciedla
motywację ekonomiczną w języku.The aim of this dissertation is to examine the
distribution and characteristics of adnominal
possessive constructions in Danish and Swedish
from both a diachronic and synchronic perspective.
The constructions in question are the following: the
s-genitive, the prepositional construction, and
pronominal constructions with both regular and
reflexive possessive pronouns. The main research
objective is to examine the factors that may
influence the selection of the s-genitive vs. the
prepositional construction. Among the factors taken
into consideration are animacy, definiteness,
topicality, length of an NP and type of possessive
relation. The theoretical approach taken in this
dissertation is based on various tenets of
Functional Grammar; in particular the concepts of
animacy hierarchy, iconicity and economy in
language and topicality are invoked. The research
is based on a corpus of Danish and Swedish
historical texts written between 1250 and 1700 and
a corpus of contemporary texts. The length of the
corpora is ca. 315,000 words. Results indicate that
the s-genitive and the prepositional construction
are largely in a complementary distribution in
Danish and Swedish. While a human, definite and
familiar referent will frequently occur in an s genitive construction, an inanimate, indefinite and
new referent will frequently occur in a prepositional
construction. Such an array of factors reflects the
economic motivation in language
