Wstęp Choroby układu krążenia są odpowiedzialne za blisko połowę zgonów w Polsce. Jest to niewątpliwie efekt znacznego rozpowszechnienia i kumulacji czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. W pracy zaprezentowano wyniki ogólnopolskiej akcji „Zmierz ciśnienie — oceń ryzyko”, dotyczące częstości ważnych czynników ryzyka chorób układu krążenia wśród osób zgłaszających się do lekarza pierwszego kontaktu. Materiał i metody Badania prowadzono w 256 ośrodkach podstawowej opieki zdrowotnej na terenie całego kraju, w latach 2004–2005. Objęto wszystkie osoby zgłaszające się do lekarza pierwszego kontaktu, niezależnie od przyczyny. Od każdego pacjenta uzyskano informacje dotyczące wieku, zachowań zdrowotnych, schorzeń współistniejących i występowania chorób układu krążenia w rodzinie. Wykonano pomiary antropometryczne, pomiary ciśnienia tętniczego i akcji serca, oznaczono metodą paskową poziom glikemii. Wyniki Przebadano 61 641 osób w wieku 14–102 lat. Średni wiek badanych wyniósł 57,2 (± 14,9) lat, przy czym 42% badanych stanowili mężczyźni. Nadciśnienie tętnicze występowało u około 74% pacjentów. Optymalne ciśnienie ( 125 mg/dl) wynosił od: 7,5% u młodych osób do 27% wśród najstarszych. Częstość palenia tytoniu kształtowała się od 35% w najmłodszej grupie do 13% wśród osób w wieku podeszłym. Wnioski Rozpowszechnienie modyfikowalnych czynników ryzyka w populacji osób zgłaszających się do lekarza pierwszego kontaktu jest większa niż w populacji generalnej, co rodzi konieczność wprowadzenia programów edukacyjnych dla osób korzystających z podstawowej opieki zdrowotnej.Background Cardiovascular diseases remain the main cause of mortality in Poland due to the high prevalence of cardiovascular risk factors in population. The main goal of the presented study was to assess the prevalence of the major cardiovascular risk factors in patients visiting general practitioners. Material and methods The study was performed in 256 units of primary care in Poland in 2004 and 2005. The study group consisted of all the patients visiting general practitioners during this period. They were asked to answer a questionnaire about age, health behaviors, concomitant diseases and family history of cardiovascular diseases. Anthropometric measurements, blood pressure and pulse measurements were taken, as well as laboratory strip tests for glucose. Results 61 641 patients aged between 14 and 102 years were examined; 42% were men. 74% of patients were hypertensive, only 5.6% had optimal blood pressure 125 mg/dl has been measured in 7.5% of younger and 27% of older subjects. About 35% of younger and 13% of older patients were smokers. Conclusions The prevalence of cardiovascular risk factors among the patients visiting general practitioners is much higher than in general population in Poland, which proves the importance of education programs in primary care units
