İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI’NDA KÂR YÖNETİMİNİN TESPİTİNDE İHTİYARİ TAHAKKUKLAR MODELLERİNİN UYGULANMASI
Yöneticiler muhasebe prensipleri ve standartları tarafından sağlanan esnekliklerden finansal tablolardaki bilgileri manipule etmek suretiyle paydaşları yanıltmak için faydalanabilmektedirler. En yaygın olan manipulasyon yollarından biri de tahakkuklar üzerinden yapılan manipulasyonlardır. Bu çalışmanın amacı 2008 yılı krizinde borsaya kote olan şirketlerin ihtiyari tahakkuk davranışlarını ve bu ihtiyari tahakkukların oluşmasındaki faktörleri incelemektir. Kâr yönetimini belirlemek için ihtiyari tahakkuklar modelleri kullanılmıştır. Değişik sektörlerde faaliyet gösteren firmaların tahakkuklarının farklılıkları ve 2005 yılında SPK’nın zorunlu olarak uygulattığı IAS/IFRS standartlarının tahakkuklar üzerindeki etkileri araştırılmıştır. İhtiyari tahakkukları tahmin eden modeller içinden performans karşılaştırmalı model seçilmiş ve 2008 yılı için şirketlerin ihtiyari tahakkukları hesaplanmıştır.
Çalışmanın temel bulgularına göre, halka açıklık oranları ile ihtiyari tahakkuklar arasında anlamlı bir ters orantı görülmektedir. Diğer bir deyişle, halka açıklık oranı arttıkça şirketlerin kâr yönetimi yapma eğilimleri azalmaktadır. Yönetim kurulu yapısıyla ihtiyari tahakkuklar arasında anlamlı bir ilişki ortaya çıkmamıştır. Şirketlerin varlıklarının büyüklükleriyle ihtiyari tahakkuklar arasında da ters fakat anlamlı olmayan bir orantı vardır. Farklı sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin tahakkukları arasında belirgin farklılıklar ortaya çıkmıştır. Ayrıca, 2005 yılındaki standartlardaki değişikliğin tahakkuklar üzerinde bir etkisinin olmadığı görülmektedir
ABSTRACT
APPLICATION OF DISCRETIONARY ACCRUALS MODELS FOR DETECTING EARNINGS MANAGEMENT IN ISTANBUL STOCK EXCHANGE
Management can utilize flexibilities for manipulating financial statements in order to mislead stakeholders. One of the most common ways to manipulate earnings is using accruals. This study aims to find discretionary accrual behaviors of Turkish listed firms and underlying factors of these behaviors in 2008 crisis. Discretionary accruals models are applied for detecting earnings management practices of listed firms. The differences in accruals of firms operating in different industries and the effects of mandatory adoption of IAS/IFRS in 2005 on accruals are also investigated. Performance matched model of Kothari et.al without intercept is selected in estimating discretionary accruals and discretionary accruals of firms for 2008 are computed.
Main findings of the study reveal that there is a significant inverse relationship between percentage of publicly held shares and discretionary accruals. In other words, the more a company has diffused ownership, the less it manipulates earnings. Results also expose no relationship between board of director characteristics and discretionary accruals and there is an inverse relation between asset sizes of companies and discretionary accruals, though significance is low. According to industrial analysis, firms operating in different industries have different accrual characteristics. Findings about effects of adoption of IAS/IFRS in 2005 by SPK reveal that there is no effect of adoption of IAS/IFRS on accruals
