Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Turizm hem pazar büyüklüğü hem de sahip olduğu ekonomik potansiyel nedeniyle
dünyanın en önemli sektörleri arasında yer almaktadır. Turizm destinasyonları genellikle
turizm olayının gerçekleştiği dönemlerin dışında oldukça az bir nüfusa sahiptir ve yerel
halkın gelirlerinin büyük bir kısmını turizm oluşturmaktadır. Bu nedenle, turizm
destinasyonlarında yer alan esnaflar turizme bağımlı yapıdadır. Turizm, oldukça esnek bir
yapıdadır ve özellikle ekonomik faktörlerden önemli ölçüde etkilenmektedir. Bu nedenle
yapılan çalışmada Türk Lirası’nın yabancı paralar karşısında değer kaybetmesinin, turizm
bölgelerinde yer alan esnaflar bakış açısıyla durumu saptamak amaçlanmıştır.
Çalışmanın birinci bölümünde döviz ve devalüasyon kavramları ile ilgili kuramsal
çerçeveler araştırılmış, ikinci bölümde ise milli paranın dış değer kaybının turizm sektörü
üzerindeki etkileri incelenmiştir. Son bölümde de Kuşadası bölgesinde yer alan esnafların
döviz kurlarında yaşanan değişimlerden nasıl etkilendiği ortaya konulmuştur.Tourism is one of the most important sector in the world due to its market size an its
economic potential. Tourism destinations generally have a very small population outside the
periods of tourism events and tourism constitutes a large part of local people income. For
this reason, artisans in tourism destinations are dependent on tourism. Tourism has a very
flexible structure and is particularly affected by economic factors. Therefore, in this study, it
is aimed to determine the situation of the depreciation of Turkish Lira against foreign
currencies from the perspective of tradesmen in tourism regions.
In the first part of the study, theoretical frameworks related to the concepts of
exchange rates and devaluation were investigated, and in the second part, the effects of the
depreciation of the national currency on the tourism sector were exemined. In the last
section, how the artisans in the Kuşadası region are affected by changes in exchange rates
are revealed.İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY SAYFASI........................................................................................... ii
BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI........................................................................ iii
ÖZET.................................................................................................................................. iv
ABSTRACT......................................................................................................................... v
ÖNSÖZ................................................................................................................................ vi
ŞEKİLLER DİZİNİ........................................................................................................... ix
TABLOLAR........................................................................................................................ x
GİRİŞ.................................................................................................................................... 1
1. DÖVİZ VE DEVALÜASYON KAVRAMLARINA GENEL YAKLAŞIM.............. 4
1.1 Döviz ve Döviz Piyasası................................................................................................. 4
1.1.1. Döviz ve Döviz Kuru Kavramları................................................................... 4
1.1.1.1. Döviz Kuru Çeşitleri......................................................................... 5
1.1.2. Döviz Piyasası................................................................................................. 8
1.1.3. Döviz Kuru Sistemleri..................................................................................... 9
1.1.3.1. Sabit Kur Sistemi............................................................................ 10
1.1.3.2. Esnek (Dalgalı) Kur Sistemi........................................................... 12
1.2. Devalüasyon Kavramı.................................................................................................. 14
1.2.1. Devalüasyonun Başarılı Olabilmesi İçin Gereken Koşullar......................... 16
1.2.2. Devalüasyonun Olumlu Etkileri.................................................................... 16
1.2.3. Devalüasyonun Olumsuz Etkileri.................................................................. 18
1.2.4. Milli Paranın Değer Kaybı ve Devalüasyon İlişkisi...................................... 19
1.2.5. Türkiye’de Uygulanan Döviz Kuru Politikaları............................................ 20
1.2.5.1. Türkiye’de Uygulanan Devalüasyon Operasyonları (1931-
1970).................................................................................................................................... 20
1.2.6. Türkiye’de 1980 Sonrası Döviz Kuru Politikaları........................................ 28
2. MİLLİ PARANIN DIŞ DEĞER KAYBININ TURİZM SEKTÖRÜ ÜZERİNDEKİ
ETKİLERİ......................................................................................................................... 35
viii
2.1. Turizm Talebi Kavramı................................................................................................ 35
2.1.1. Turizm Talebinin Özellikleri......................................................................... 36
2.1.2. Turizm Talebini Etkileyen Faktörler............................................................. 36
2.2. Döviz Kurları ve Turizm Talebi İlişkisi....................................................................... 40
2.2.1. Döviz Kurlarının Turizm Sektörü Üzerindeki Etkileri................................. 41
2.2.2. Milli Paranın Değer Kaybetmesinin Turizmde Olumlu Etki Yaratabilmesi İçin
Gereken Şartlar.................................................................................................................... 42
2.3. Turizmin Gelir Yaratıcı Etkisi...................................................................................... 43
2.3.1. Döviz Kurları ve Türkiye’nin Turizm Gelirleri............................................. 44
2.4. Döviz Kurlarının Turizm Sektöründeki Etkilerini Araştıran Diğer Çalışmalar........... 50
3. ESNAFLARIN TÜRK LİRASI’NIN YABANCI PARA BİRİMLERİ KARŞISINDA
DEĞERİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ........................................................................ 55
3.1. Araştırma Deseni.......................................................................................................... 54
3.2. Veri Toplama Yöntemi................................................................................................ 55
3.3. Anakütle – Örneklem................................................................................................... 57
3.4. Görüşme Formunun Hazırlanması............................................................................... 58
3.5. Araştırma Süreci.......................................................................................................... 59
3.6. Verilerin Analizi.......................................................................................................... 60
3.7. Araştırmanın Geçerliliği ve Güvenilirliği.................................................................... 61
3.8. Araştırmanın Bulguları................................................................................................. 62
4.SONUÇ VE TARTIŞMA............................................................................................... 76
5.KAYNAKLAR................................................................................................................ 83
6.EKLER............................................................................................................................ 94
ÖZGEÇMİŞ....................................................................................................................... 9