Boevée, I.

Bons, M.

Gillissen, L.

Klos, M.

Leiden University Scholary Publications

Het Nieuwe Werken: een analyse van de verschillen in de implementatiebinnen publieke en private organisatiesBoevée, I.; Bons, M.; Gillissen, L.; Klos, M.CitationBoevée, I., Bons, M., Gillissen, L., & Klos, M. (2013). Het Nieuwe Werken: een analyse van deverschillen in de implementatie binnen publieke en private organisaties. BestuurskundigeBerichten, 28(1), 24-28. Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/3212243 Version: Not Applicable (or Unknown)License: Creative Commons CC BY-NC-ND 4.0 licenseDownloadedfrom: https://hdl.handle.net/1887/3212243 Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable). Bestuurskundige Berichten - Januari 201324StudieHet Nieuwe WerkenEen analyse van de verschillen in de implementatie binnen publieke en private organisaties.door Iris Boevée, Meinou Bons, Lance Gillissen en Michael KlosDe afgelopen jaren heeft het functioneren van de overheid volop ter discussie gestaan. Mede door de economische crisis heeft de politiek besloten om te bezuinigen op de pu-blieke sector en tegelijkertijd de effectiviteit daarvan te bevorderen. Om dit te bereiken zijn reorganisaties en innovaties noodzakelijk (Regeerakkoord VVD-CDA, 2010:5). Een van de veranderingen vanuit deze ge-dachte is het zogenaamde Nieuwe Werken. Dit paper zal bekijken hoe de implementatie van Het Nieuwe Werken verloopt bij de pu-blieke en private sector. Daaruit volgt de vol-gende hoofdvraag: “Wat zijn de verschillen in de implementatie van Het Nieuwe Werken binnen de publieke en private sector?”Het Nieuwe WerkenDoor de ontwikkelingen in de technologie en de globalisering vanaf 1970 moesten organi-saties zo efficiënt en vernieuwend mogelijk werken om de concurrentie tegen te gaan én de burger tevreden te houden (Bijl: 2009). Ook moesten managers anders reageren op hun werknemers, die veel mondiger werden. Ze wilden bijvoorbeeld meer mogelijkheden voor zelfontplooiing en meer verantwoorde-lijkheid en vrijheid hebben in de uitvoering van hun werk (Berenschot, 2012). Maar om-dat er grotendeels vastgehouden is aan de hiërarchische organisatiestijl met regels en structuren van de vorige eeuw, kunnen or-ganisaties niet efficiënt werken. Daarom is er een nieuwe manier ontstaan om de orga-nisatie zo efficiënt mogelijk te laten werken: Het Nieuwe Werken (Bijl: 2009). De hiërarchi-sche en strikte werkomstandigheden hebben plaats gemaakt voor een klimaat waar werk-nemers zelf veel inbreng hebben. Het doel is dat dit leidt tot meer betere resultaten voor de organisatie en tevreden werknemers (Mi-crosoft, 2012).Het Nieuwe Werken is bedoeld om verandering binnen organisaties teweeg te brengen. Volgens Rogers en Kim zijn er een aantal zaken die implementatie van nieuw beleid kunnen beïnvloeden. Hieronder vallen kosten, efficiëntie, complexiteit, risico’s en onzekerheid (Rainey, 2010: 392).   Borins heeft duidelijk gemaakt dat effectieve innovatie vooral voorkwam bij programma’s waarin nieuwe technologie werd verwerkt. Dit gebeurde door mensen te stimuleren, door vrijwilligheid van verandering en interne competitie (Rainey, 2010: 394).Rainey (2006) merkt dat verschillende facto-ren een effect hebben op verandering binnen de organisaties, waardoor verandering effec-tief is. Zo noemt hij onder andere de kritieke rol van de manager. Ook het implementatie-model kan verschil maken.Implementatie is volgens Pressmann & Wil-davsky (1973:15) ‘het vermogen opeenvol-gende schakels in een keten zo neer te zetten dat de gewenste resultaten wordt behaald’. Deming (P&O actueel, 2006) heeft een actie-plan voor implementatie ontwikkeld. Bestuurskundige Berichten - Januari 2013 25StudieDit bestaat uit plan, do, check en act. Deze vicieuze cirkel zorgt ervoor dat beleid telkens wordt vernieuwd. In het maken van onderscheid tussen pu-blieke en private organisaties bestaan drie tradities, die generic, blurring en distinction worden genoemd (Rainey, 2010: 59-65). Dit paper is vanuit het perspectief van de dis-tinctiontraditie geschreven. In deze traditie wordt antwoord gegeven op de vraag waar-om er een overheid bestaat. Naar aanleiding van het model van Perry en Rainey zal de de-finitie van publiek of privaat afhangen van de factoren eigenaarschap, financiering en con-trolemanier (Rainey, 2010: 77-80). Het Nieuwe Werken wordt vaak gebruikt als parapluterm voor verschillende veran-deringstrajecten binnen organisaties. Er zijn veel verschillende definities van HNW. Een bekende definitie van HNW is die van de po-litieacademie: ‘Het Nieuwe Werken is “een visie om werken effectiever, efficiënter maar ook plezieriger te maken voor zowel de or-ganisatie als de medewerker”’ (Politieacade-mie, 2012). Toch is ook deze definitie geen concreet antwoord op wat Het Nieuwe Wer-ken precies inhoudt. Een completer beeld van Het Nieuwe Werken kan worden verkregen door te kijken waarop men zich focust bij de implementatie van HNW. Het UWV (2010: 9-11) geeft in haar beleidsdocument geen definitie, maar een aantal resultaatgebieden waaraan een suc-cesvolle implementatie getoetst kan worden. Deze resultaatgebieden worden vaak onder-gebracht in bricks (vaste structuren, fysieke omgeving), bytes (ICT-voorzieningen) en be-havior (menselijk gedrag) (Managementsite, 2010). Het succes van de implementatie van HNW kan men meten aan de resultaten op deze gebieden. Zoals eerder vermeld is het Nieuwe Werken een brede managementfilosofie die in tal van organisaties is toegepast zowel in de publie-ke als in de private sector. Het heeft de laat-ste jaren veel aan populariteit gewonnen en in de praktijk in Nederland is goed zichtbaar dat Het Nieuwe Werken op dit moment in tal van branches ingevoerd is. Dit is terug te zien in het grote aanbod van websites, blogs en zelfbenoemde experts dat zich met dit on-derwerp bezighoudt. Nu de private sector met het Nieuwe Werken goede resultaten boekt heeft ook de publieke sector hier steeds meer aandacht voor (Bin-nenlands Bestuur, 2011). Om te onderzoe-ken of er verschillen zijn in de implementatie van Het Nieuwe Werken binnen de publieke en private sector, zal daarvan een algemeen beeld geschetst worden. Ook zal er specifiek ingegaan worden op de wijze van implemen-tatie bij het Ministerie van Financiën en Mi-crosoft. Ministerie van Financiën en MicrosoftUit een onderzoek van Atos Consultancy (2011) onder 250 medewerkers uit zowel de publieke als de private sector kwam een aan-tal opbrengsten van de invoering van Het  Bestuurskundige Berichten - Januari 201326behavior zijn technische middelen onder de aandacht gebracht voor betere digitale communicatie tussen medewerkers (Bijlage 1). Wat betreft de publieke sector laat het on-derzoek van Atos Consultancy (2011) zien dat wel de werkplek en enkele digitale mo-gelijkheden zijn aangepast aan Het Nieuwe Werken. De ontwikkeling en dus ook de im-plementatie van de digitale mogelijkheden verloopt echter minder snel in de publieke sector dan in de private sector, waardoor de ontwikkeling van Het Nieuwe Werken in de overheid langzamer verloopt. Men richt zich in de publieke sector meer op flexplekken en kantoormogelijkheden en in de private sec-tor meer op thuiswerken en goede technolo-gie (Kenniscentrum Werk & Vervoer, 2012).‘het verschil in visie zorgt voor een ver-schillende implementatie van Het Nieuwe Werken’ Het Nieuwe Werken als beleid binnen de pri-vate sector richt zich op kostenbesparing en productiviteit (Microsoft, 2012). Een bedrijf dat veel ervaring heeft opgedaan met het Nieuwe Werken is Microsoft, begonnen met de implementatie in 2005 (Bijlage 2). Door de bedrijfsstructuur zodanig te reorganise-ren naar het model van Het Nieuwe Werken, zijn op het gebied van efficiency grote stap-pen gezet. De productiviteit van Microsoft per werknemer is met 28 minuten per dag gestegen, omdat er overal gewerkt kan wor-den. Daardoor is het aantal vierkante meters met 7,2 m2 per werknemer gedaald (bricks), waardoor Microsoft kleinere kantoren kan gebruiken die minder kosten (Microsoft, 2012).Nieuwe Werken naar voren. Zo is er overal een sterke stijging van werknemerstevreden-heid, is er wat kantoorruimte betreft 20 tot 40% minder vierkante meter per persoon no-dig en neemt de hoeveelheid mails met 30% af. Dit klinkt erg positief, maar uit het onder-zoek blijkt ook dat organisaties in beide sec-toren er niet in slagen alle aspecten van Het Nieuwe Werken goed te laten functioneren. Zo geven respondenten aan dat binnen hun organisatie gewerkt wordt aan voorzienin-gen op ICT-gebied en worden goede werk-omgevingen gecreëerd door innovaties op kantoor via moderne kantoorinrichtingen en werkplekaanpassingen. Voor het manage-ment zijn die innovaties van belang voor een goede uitstraling van kantoor- en prestatie-verbeteringen, terwijl de medewerkers het belangrijker vinden dat er plezierig gewerkt kan worden (Atos Consulting: 2011). Bij de implementatie van Het Nieuwe Werken stuiten organisaties op problemen als het gaat om het centraal stellen van de werknemer en het veranderen van de organisatiebesturing. De respondenten geven aan dat hun leidinggevenden er vaak nog niet klaar voor zijn om deze manier van werken te implementeren (Atos Consulting: 2011). Ook blijkt dat managers in de private sector beter weten wat hun werknemers ondernemen dan managers in de publieke sector (Kenniscentrum Werk & Vervoer, 2012).Bij het Ministerie van Financiën is Het Nieuwe Werken ook geïmplementeerd. Op het gebied van bricks (fysieke omgeving) zijn werkplekken en verdere indeling van het gebouw veranderd. Bij de bites zijn technische voorzieningen ingericht. Een voorbeeld hiervan is het invoeren van Wifi-verbindingen in het ministeriegebouw in plaats van internetkabels. Op het gebied van StudieBestuurskundige Berichten - Januari 2013 27Een andere grote ontwikkeling is te zien bij het gedrag van het personeel (behavior). Door werknemers meer verantwoordelijkheid en autonomie te geven stellen zij zich loyaler op tegenover de organisatie. Daarnaast daalt het ziekteverzuim, doordat medewerkers nu ook kunnen thuiswerken. Ook blijkt uit eigen onderzoek van Microsoft dat de tevreden-heid onder personeel is toegenomen door de implementatie van Het Nieuwe Werken (Microsoft, 2012). Volgens Microsoft komt dit doordat de reorganisatie in samenspraak en in goed overleg met de medewerkers tot stand is gekomen: een bottom-up. Dit is iets wat ook sterk wordt aangeraden omdat het conflicten vermijdt (Microsoft, 2012). Er zijn ook nadelen te noemen. Door thuis-werken vervaagt de grens tussen werk en privé en is het moeilijker om contact te leg-gen met collega’s, door de losse werktijden (Microsoft, 2012). Verder bleef het midden-management achter bij de implementatie van Het Nieuwe Werken (Bijlage 2). Toch is Microsoft over het algemeen tevreden over de implementatie. Het is namelijk duidelijk waarneembaar dat organisatie beter en effi-ciënter is gaan werken (Microsoft, 2012). Bij de publieke sector is Het Nieuwe Werken net als in de private sector gericht op kosten-besparing en hogere productiviteit. Maar in de publieke sector heeft de implementatie nog een extra dimensie: het is ook bedoeld om de relatie tussen overheid en burgers te versterken. De overheid doet dit via betere werkomstandigheden voor ambtenaren en door de overheid als een open organisatie te presenteren richting de burgers toe (Novay/TNO, 2011). Door efficiënter te werken kan de overheid wel besparen, maar dit wordt niet als enige doel van Het Nieuwe Werken binnen de overheid genoemd (Atos Consul-tancy: 2011). Conclusie en aanbevelingenNaar aanleiding van dit onderzoek kan de conclusie getrokken worden dat zowel in de publieke als de private sector men bij de im-plementatie van Het Nieuwe Werken als be-leid problemen ondervindt bij het invoeren van alle aspecten van Het Nieuwe Werken. Met name het feit dat leidinggevenden er niet aan toe waren om hun werkwijze aan te passen scoort hoog in beide sectoren. Men voert vaak wel ICT- en werkplekvernieuwin-gen door, maar de werknemer centraal stel-len en het besturen van de organisatie vol-gens Het Nieuwe Werken blijven achter.Een tweede conclusie is dat Het Nieuwe Werken als beleid binnen de overheid minder gericht is op technologie. Dit is in vergelijking met de private sector onderontwikkeld. De publieke sector is meer gericht op goede kantoormogelijkheden, terwijl de private sector zioch meer richt op huiswerken, waar vernieuwende technologie van groot belang is.Een derde conclusie is dat Het Nieuwe Werken als beleid verschilt bij publieke en private organisaties, omdat publieke organisaties Studie Bestuurskundige Berichten - Januari 201328Het Nieuwe Werken naast het kosten bespa-ren ook willen benutt en om de relati e tussen overheid en burger te versterken, terwijl om te onderzoeken of verdere technologi-sche innovati es van belang zijn. Wanneer dit blijkt, wordt geadviseerd deze innovati es te onderzoeken en zo snel mogelijk te imple-menteren. Het Nieuwe Werken naast het kosten bespa-ren ook willen benutt en om de relati e tus-sen overheid en burger te versterken, terwijl private organisati es Het Nieuwe Werken met name willen benutt en om kosten te bespa-ren. Uiteindelijk kan geconcludeerd worden dat voornamelijk het verschil in visie zorgt voor een verschillende implementati e van Het Nieuwe Werken. Een aanbeveling die gedaan wordt, is dat ma-nagers een training moeten krijgen waarin zij klaargestoomd worden voor het werken als manager in een organisati e die Het Nieuwe Werken hanteert. Bij de publieke sector is Het Nieuwe Werken minder gericht op tech-nologische innovati es. Aangeraden wordt Studie

Het Nieuwe Werken: een analyse van de verschillen in de implementatie binnen publieke en private organisaties

https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A3212244/download

Het Nieuwe Werken: een analyse van de verschillen in de implementatie binnen publieke en private organisaties

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Leiden University Scholary Publications