İSTANBUL İSTİKLAL CADDESİ’NDE KALABALIK ODAKLI KAMUSAL MEKAN YAKLAŞIMI: ÇOK SAYIDA İNSAN, AYNI ZAMANDA, AYNI MEKANDA

Abstract

The concepts of public space and crowd have been in a close relationship in every period of history. Especially in today's metropolises, this relationship leads to significant changes and transformations in urban dynamics. Approaches on human-oriented public space focus on the relationship between space and people but people is often dealt as an individual but not as a crowd. People’s spatial perception and behavior also rely on many other people who are present in the same space at the same time. This thesis aims at making theoretical, methodological and practical profesional contributions to the existing human-oriented public space approaches by establishing the relationship between the space and crowding. It does that by reviewing multi-disciplinar studies on the crowd and public space approaches in association with global trends. This association allows identifying different aspects of the crowd including social and psychological, the behavior of the crowd triggered by that in public space, physical movement dynamics, crowd management, public life activities and the use of the crowd as a resource. Istiklal Street, the most iconic pedestrian street in a crowded metropolis like Istanbul, is chosen as the case study area for analyzing the social and physical aspects of the crowd. Istiklal Street is a living system consisted of three main public squares and various small public spaces along two pedestrian street segments. The crowd data is collected from the local newspaper and internet news archive. Observable videos and text contents of 80 cases documented on crowding events between 2006 and 2019 on the Istiklal Street were systematically watched and scanned to identify crowding types and the characteristics of the places where crowding occurred. The analytical part was conducted in three phases. First, the network analysis of social and physical aspects helped group the cases with similar crowd patterns, which revealed three basic contexts including daily life, mass gathering and chaos. Second, the creative mapping method was used to illustrate the relationship of crowd contexts with different social identities and physical dynamics with spatial features. To do that, the macro and micro scale spatial analysis maps were overlapped with the maps representing locations of crowding cases containing the social and physical analysis. Third, The synthesis of the findings is made by interpreting the relationship between those layers was interpreted seperately in reference to different evaluation criteria obtained from the literature synthesis. Respectively, for everyday life crowds, the attributes of attractiveness, capacity, functionality and legibility are used. Mass gathering crowds are based on the criteria of inclusivity, memorability, and permeability. Chaotic crowds deal with the relationship between space and crowding on the principles of public safety, controllability and evacuation. The result of the study covers the evaluation of crowded cases in the sections of three squares and two street segments on Istiklal Street. In addition, there are some suggestions such as simulation, design guideline and crowd management application that can improve the relationship between public space and crowd in the final part of the thesis.Kamusal alan ve kalabalık kavramları tarihin her döneminde yakın bir ilişki içerisinde olmuştur. Özellikle günümüz metropollerinde bu ilişki kentsel dinamiklerde önemli değişim ve dönüşümlere yol açmaktadır. İnsan odaklı kamusal alan yaklaşımları, mekan ve insanlar arasındaki ilişkiye odaklanır, ancak insanlar genellikle bir kalabalık olarak değil, bir birey olarak ele alınır. İnsanların mekansal algısı ve davranışı aynı anda aynı mekanda bulunan diğer birçok insana da bağlıdır. Bu tez, mekan ve kalabalık arasındaki ilişkiyi kurarak mevcut insan odaklı kamusal alan yaklaşımlarına teorik, metodolojik ve uygulamaya yönelik katkılar sağlamayı amaçlamaktadır. Bunu, küresel eğilimlerle bağlantılı olarak farklı disiplinlerin kalabalık çalışmaları ve kamusal alan yaklaşımlarını ilişkilendirerek yapar. Bu ilişkilendirme, kalabalığın sosyal ve psikolojik dahil olmak üzere farklı yönlerini, kalabalığın kamusal alanda tetiklediği davranışları, fiziksel hareket dinamiklerini, kalabalık yönetimini, kamusal yaşam aktivitelerini ve kalabalığın bir kaynak olarak kullanımını tanımlamaya olanak tanır. İstanbul gibi kalabalık bir metropolün en ikonik yaya caddesi olan İstiklal Caddesi, kalabalığın sosyal ve fiziksel yönlerini analiz etmek için çalışma alanı olarak seçilmiştir. İstiklal Caddesi, iki yaya caddesi boyunca üç ana meydan ve çeşitli küçük kamusal alanlardan oluşan canlı bir sistemdir. Kalabalığa ilişkin veriler, yerel gazete ve internet haber arşivi taramasıyla elde edilmiştir. 2006-2019 yılları arasında İstiklal Caddesi'ndeki kalabalığa ilişkin belgelenen 80 vakanın gözlemlenebilir videoları izlenerek ve metin içerikleri incelenerek kalabalık türleri ve kalabalıklaşmanın meydana geldiği yerlerin özellikleri tespit edilmiştir. Analitik kısım üç aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk olarak, kalabalığın sosyal ve fiziksel yönlerinin ağ analizi, gündelik yaşam, toplanma ve kargaşa gibi üç temel bağlamı ortaya çıkaran benzer kalabalık örüntülerine sahip vakaları gruplandırır. İkinci olarak, farklı sosyal kimliklere ve fiziksel dinamiklere sahip kalabalık bağlamlarının mekansal özelliklerle ilişkisini göstermek için yaratıcı haritalama yöntemi kullanılır. Bunu yapmak için, makro ve mikro ölçekli mekansal analiz haritaları, sosyal ve fiziksel analizi içeren kalabalıkların konumlarını temsil eden haritalarla çakıştırılmıştır. Son olarak, literatür sentezindeki değerlendirme kriterleri üzerinden, sentez harita katmanları arasındaki ilişki sonucunda ortaya çıkan bulgular yorumlanır. Gündelik yaşamdaki kalabalıklar için çekicilik, kapasite, işlevsellik ve okunabilirlik özellikleri kullanılır. Toplanma kalabalıkları, kapsayıcılık, akılda kalıcılık ve geçirgenlik kriterlerine dayanmaktadır. Kargaşa kalabalıkları, kamu güvenliği, kontrol edilebilirlik ve tahliye ilkeleri üzerinde alan ve kalabalık arasındaki ilişkiyi değerlendirmektedir. Çalışmanın sonuç kısmı, İstiklal Caddesi'ndeki üç meydan ve iki sokak kesitine ait kalabalık vakalarının mekanla kurduğu ilişkinin değerlendirmesini kapsamaktadır. Buna ek olarak, tezin son bölümünde kamusal alan ve kalabalık ilişkisini geliştirebilecek simülasyon, tasarım kılavuzu ve kalabalık yönetimi uygulaması gibi öneriler bulunmaktadır.M.S. - Master of Scienc

    Similar works