Książka zaproponowana przez Jabłońskich ma dwa wyrażone we wstępie cele, wokół których zbudowano kolejne rozdziały. Po pierwsze, próbuje odwrócić uwagę czytelnika (menedżera) od jednowymiarowego, wyłącznie finansowego spojrzenia na ocenę wyników przedsiębiorstwa. Po drugie autorzy dowodzą, że Strategiczna Karta Wyników może być bardzo efektywnym narzędziem zarządzania, a stopień jej wykorzystania w dużej mierze zależy od siły zorientowania podmiotu gospodarczego na osiąganie wyników (performance management)

Roszkowska, Paulina

Polish

SGH platforma czasopism naukowych

107Paulina Roszkowska O skuteczności zarządzania za pomocą Strategicznej Karty WynikówAdam Jabłoński, Marek JabłońskiStrategiczna karta wyników (Balanced Scorecard). Teoria i praktykaDifin, Warszawa 2011, s. 308.Polskie przedsiębiorstwa wciąż wyda-ją się nie być zorientowane na wyniki – stwierdzenie, choć kontrowersyjne, oka-zuje się prawdziwe po dokonaniu bliższej analizy sposobu zarządzania wieloma podmiotami gospodarczymi, w których menedżerowie kierują się krótkookre-sowym zyskiem, wybiórczo, wręcz jed-nostronnie patrzą na złożoność operacji biznesowych. Krótkowzroczność, zawę-żanie jednostkowej odpowiedzialności i realizacja pojedynczych celów to główne grzechy kadry, której powierza się kiero-wanie przedsiębiorstwem. Kompleksowe spojrzenie na działalność gospodarczą wymaga natomiast zastosowania zinte-growanych rozwiązań, które pozwolą jednocześnie odpowiedzieć na pytania:•	 jak postrzegają nas właściciele kapi-tału, w jakim stopniu spełniamy ich oczekiwania?•	 jak postrzegają nas klienci?•	 czym chcemy się wyróżniać?, oraz•	 jak chcemy tworzyć wartość?Cztery opisane w ten sposób perspek-tywy: perspektywa finansów, klienta, procesów wewnętrznych oraz nauki i rozwoju, to fundamenty Strategicznej Karty Wyników (Balanced Scorecard, BSC) – modelu zarządczego opracowa-nego już prawie dwadzieścia lat temu przez R.S. Kaplana i D.P. Nortona, a któremu Adam Jabłoński i Marek Ja-błoński poświęcili książkę Strategiczna karta wyników. Teoria i praktyka. Od momentu zaprezentowania nowa-torskiego narzędzia na łamach „Harvard Business Review” w 1992 roku, na rynku pojawiło się wiele pozycji książkowych dotyczących Strategicznej Karty Wyni-ków. Sami bracia Jabłońscy są autora-mi wielu książek i artykułów na temat BSC, czy szerzej – zarządzania wartością przedsiębiorstwa, np.: Strategiczna Kar-ta Wyników (Balanced Scorecard) w im-plementacji założeń rozwoju organizacji; Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa i Strategiczna Karta Wyników; Modele RecenzjeKWARTALNIK NAUK O PRZEDSIĘBIORSTWIE — 2011 / 4108biznesu w sektorach pojawiających się i schyłkowych, czy Zarządzanie wartością przedsiębiorstw o orientacji jakościowej a kapitał intelektualny. Choć koncepcja jest już powszechnie znana, niniejsza pozycja jest swego rodzaju novum. Czym zatem wyróżnia się omawiana książka, co jest w niej nowego? Książka zaproponowana przez Ja-błońskich ma dwa wyrażone we wstępie cele, wokół których zbudowano kolejne rozdziały. Po pierwsze, próbuje odwrócić uwagę czytelnika (menedżera) od jedno-wymiarowego, wyłącznie finansowego spojrzenia na ocenę wyników przedsię-biorstwa, wskazując jednocześnie szeroką perspektywę prowadzenia działalności gospodarczej. Zdaniem autorów Strate-giczna Karta Wyników, ze względu na swój interdyscyplinarny charakter wyko-rzystuje potencjał tkwiący w założeniach innych koncepcji zarządzania, umożli-wiając przy tym dostosowanie jej do po-trzeb przedsiębiorstw, organizacji wyzna-jących różne wartości, zorientowanych na różne cele i mających różną kulturę or-ganizacyjną. Po drugie autorzy dowodzą, że Strategiczna Karta Wyników może być bardzo efektywnym narzędziem za-rządzania, a stopień jej wykorzystania w dużej mierze zależy od siły zorientowania podmiotu gospodarczego na osiąganie wyników (performance management).Książka została podzielona na trzy części – obszary tematyczne zapewnia-jące osiągnięcie założenia holistycznego ujęcia problematyki przedmiotu. Obej-muje część teoretyczną, w której wobec założeń źródłowego modelu Strategicz-nej Karty Wyników opisano koncepcje zarządzania, mające zdaniem autorów kluczowe znaczenie dla kompleksowe-go zrozumienia opisywanego narzędzia, oraz rozbudowaną część poświęconą praktycznym implikacjom, wynikają-cym z doświadczeń własnych autorów w zakresie wdrożeń BSC w polskich przed-siębiorstwach.Książkę otwiera opis założeń i roz-woju koncepcji Strategicznej Karty Wyników, który wprowadza czytelni-ka w obszar efektywnego zarządzania złożonymi procesami zachodzącymi we współczesnym przedsiębiorstwie. Fun-damentem okazuje się zintegrowanie działań implementacyjnych z wynikami analizy strategicznej organizacji tak, by realizacja strategii biznesowej stała się celem budowy BSC. Jest to pierwszy i najważniejszy krok, wcale nie prosty, ani banalny. Strategia ma sens i wartość tylko wówczas, gdy jest skutecznie reali-zowana, a Strategiczna Karta Wyników powinna z założenia pomagać w osiąga-niu poszczególnych celów cząstkowych. Tymczasem z badań R.S. Kaplana i D.P. Nortona wynika, że zaledwie 10-15 proc. organizacji udało się wdrożyć strategię (tylko 5 proc. pracowników zna i rozu-mie strategię, tylko 15 proc. zespołów mierzy realizację wytyczonych celów, 60 proc. organizacji nie opracowuje budże-tu uwzględniającego strategię, a 85 proc. zespołów wdrażających strategię spędza mniej niż 1 godzinę miesięcznie na jej omawianiu)1).Celem nadrzędnym każdego pod-miotu gospodarczego jest maksymaliza-cja wartości. Jego realizacji służy wdro-żenie Strategicznej Karty Wyników, co zostało wyeksponowane przez autorów, a co jest wielokrotnie podkreślane w dalszych częściach książki. Jednocześ-nie nie istnieje przedsiębiorstwo, którego działalność nie wiązałaby się z różnymi rodzajami ryzyka, dlatego autorzy po-święcili sporo uwagi zarządzaniu ryzy-kiem w procesie wdrażania BSC, jak i przy całościowym zarządzaniu organi-zacją. Kolejnym obszarem jest kontrola zarządcza, niezbędna zwłaszcza na eta-pie weryfikacji działań przedsiębiorstwa, skierowanych na osiągnięcie docelowych wartości wskaźników, zaprojektowanych dla poszczególnych perspektyw Strate-gicznej Karty Wyników. Autorzy zwra-109O skuteczności zarządzania za pomocą Strategicznej Karty Wynikówcają uwagę na związek controllingu z BSC, gdyż służy on ocenie skuteczności realizacji celów strategicznych jednostki.Szczególnie cenne dla polskich mene-dżerów jest nowatorskie uwzględnienie w rozważaniach na temat Strategicznej Karty Wyników jej związku ze społecz-ną odpowiedzialnością biznesu. Obecnie bowiem nacisk kładzie się na zrównowa-żony rozwój przedsiębiorstw, propagują-cy uwzględnienie nie tylko celów stricte ekonomicznych, ale także społecznych i środowiskowych. Część teoretyczną za-myka konfrontacja pojęcia Strategicznej Karty Wyników z pojęciem innowacji, które autorzy za Schumpeterem definiu-ją jako: wykonanie nowych produktów i ich alokacja na rynku, realizowanie nowych sposobów wytwarzania, zdoby-wanie nowych rynków zbytu, nowych źródeł pozyskiwania zasobów, oraz nową formę organizacji. Niniejszy temat zo-stał opisany bardzo szeroko – wykazano związek innowacji z zasadami CSR, mo-delami biznesu, zrównoważoną wartoś-cią, strategią oraz biznesem.W części drugiej, obejmującej prak-tyczne aspekty wdrożenia Strategicznej Karty Wyników, przedstawiono reko-mendacje zalecane przez autorów działa-nia, mające wpływ na osiągnięcie sukce-su lub porażki w opisywanym procesie. Takim działaniem jest, po pierwsze, benchmarking, który dla zarządzających stanowi podstawę doboru wskaźników przyjętych dla poszczególnych perspek-tyw. Po drugie, autorzy zwrócili uwagę na operacyjny aspekt wdrożenia Strate-gicznej Karty Wyników – wspomaganie informatyczne, które pomaga w komu-nikowaniu zaprojektowanych w ramach BSC celów do odpowiedzialnych za ich realizację pracowników, a dalej – umoż-liwia śledzenie bieżących wyników. Ostatnia, najbardziej rozbudowana część książki, obejmuje szczegółowy opis implementacji Strategicznej Karty Wy-ników. W tym miejscu autorzy wnoszą nową wiedzę w postaci własnych do-świadczeń we wdrażaniu BSC w przed-siębiorstwach w Polsce. Wartość dodaną części praktycznej stanowi pokazanie, jak bardzo indywidualną kwestią jest dostosowanie założeń koncepcji do kon-kretnej organizacji. Przedstawiono sześć studiów przypadków w sześciu różnych przedsiębiorstwach produkcyjnych i usługowych: z branży hotelarskiej, kolej-nictwa, produkcji aluminium, w gospo-darce wodno-ściekowej, wodociągowej oraz w wydawnictwie muzycznym. Trzecia część jest cenna przede wszystkim dla praktyków – zarządzają-cych, menedżerów średniego szczebla, konsultantów, którzy na podstawie opi-sanych implementacji mogą czerpać wie-dzę, co robić, a czego unikać przy projek-tach wdrożeniowych, oraz wykorzystać zaprezentowane wyniki jako benchmark w projektowaniu Strategicznej Karty Wyników dla swojego przedsiębiorstwa. Indywidualne potraktowanie każdego studium przypadku jest z jednej strony sporą zaletą, ze względu na możliwość scharakteryzowania specyficznych dla danej branży cech działalności, zarzą-dzania; z drugiej jednak strony brak jed-nolitego podejścia w stosunku do formy, struktury analizy poszczególnych wdro-żeń, to pewien minus. Wadą takiego po-dejścia jest brak możliwości dokonania porównań pomiędzy przedsiębiorstwami oraz niemożność ekstrapolacji wniosków, których w książce ewidentnie brakuje. Warto zauważyć, że autorzy książki to znane postacie zarówno w świecie nauk o zarządzaniu, jak i praktyki gospodar-czej. Obaj są pracownikami naukowymi w Wyższej Szkole Biznesu w Dąbrowie Górniczej, a także realizują projekty do-radztwa biznesowego w OTTIMA plus Sp. z o.o. Połączenie w niniejszej książce doświadczeń wyniesionych z firmy kon-sultingowej z podejściem akademickim, wyraźnie przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności publikacji.KWARTALNIK NAUK O PRZEDSIĘBIORSTWIE — 2011 / 4110Bibliografia:1. Kaplan R.S., Norton D.P., The balanced scorecard − measures that drive performance, „Harvard Busi-ness Review”, nr I-II, 1992, s. 71-79. Dr Paulina Roszkowska, Katedra Zarządzania Wartością, Kolegium Nauk  o Przedsiębiorstwie, SGH.W mojej opinii, wyraźnie rysują się trzy grupy odbiorców niniejszej pozy-cji. Książka powinna zostać pozytywnie przyjęta przede wszystkim przez uczelnie ekonomiczne, szkoły biznesu. Czytelnicy to nie tylko studenci, ale i wykładowcy zajmujący się zagadnieniami z obszaru nauk o zarządzaniu, którzy odnajdą w książce związek Strategicznej Karty Wy-ników z innymi obszarami kierowania organizacją. Druga grupa to menedże-rowie rozważający implementację BSC, a także wszyscy zarządzający zaintereso-wani rozwojem swoich przedsiębiorstw, podniesieniem efektywności podejmo-wanych w nich działań. Książka pomoże im zrozumieć, że nawet jeśli przedsiębior-stwo korzysta już z pewnych niefinanso-wych mierników, dopiero Strategiczna Karta Wyników pozwala stworzyć kom-pleksowy model biznesowy, ponieważ ma zastosowanie strategiczne na wszyst-kich szczeblach organizacji. Konsultanci, doradzający podczas wdrożeń Strategicznej Karty Wyników, mogą na podstawie zrealizowanych przez autorów praktycznych implementacji BSC, czerpać cenne wskazówki dotyczą-ce dostosowywania narzędzia do specyfi-ki danej organizacji. I wreszcie potencjal-ni czytelnicy to ci, którzy „coś słyszeli” na temat Strategicznej Karty Wyników, a chcą poznać opisywane narzędzie za-rządcze zarówno od strony koncepcyjnej, jak i praktycznej.

O skuteczności zarządzania za pomocą Strategicznej Karty Wyników

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

https://econjournals.sgh.waw.pl/KNoP/article/download/2069/1868

O skuteczności zarządzania za pomocą Strategicznej Karty Wyników

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

SGH platforma czasopism naukowych

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

O skuteczności zarządzania za pomocą Strategicznej Karty Wyników

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

SGH platforma czasopism naukowych

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w