Doğu Akdeniz'de mevcut farklı ekosistemlerin - upwelling bölgeleri, açık deniz ve kıta sahanlığı suları - dinamikleri, bakteriyel ve birincil üretim potansiyelleri, üst trofik seviyelere yansımaları

Abstract

TÜBİTAK ÇAYDAG15.10.2014Türkiye denizleri, su bütçesi, atmosferik ve karasal girdiler, taban topoğrafyası, iklimsel evrim gibi temel etkenlerin belirlediği fiziksel, kimyasal, biyolojik özellikler bakımından büyük farklılıklar içeren zengin ve değişken deniz ekosistemlerini barındırmaktadır. Birincil üretim potansiyelleri açısından Karadeniz’in özellikle kuzeybatı kıta sahanlığı ötrofik, Marmara Denizi ve körfezleri ileri derecede ötrofik, Ege Denizi ve Doğu Akdeniz oligotrofik yapı sergilemektedir. Özgün bir dinamiği olan Doğu Akdeniz, genelde bir uç oligotrofik sistem olarak tanımlansa da, kendi içinde önemli bölgesel farklılıklar göstermektedir. Özellikle karasal tatlı su ve besin girdilerinden etkilenen kuzeydoğu kıta sahanlığı (Mersin ve İskenderun Körfezleri) ve ‘upwelling’ dinamiğinden etkilenen Rodos döngüsünde önemli düzeylerde birincil üretim potansiyeline sahiptirler ve daha yoksul olan açık denizden farklıdırlar. Aktif dinamik yapıya ve zengin biyolojik çeşitliliğe sahip kıyısal denizlerimizin sürekli gözlem, analiz ve model öngörüleri aracılığıyla araştırılmasının sürdürülmesi, büyük stratejik önemi haizdir. Çalışma O.D.T.Ü. Deniz Bilimleri Enstitüsü Araştırma Gemisi Bilim-2 ile anılan sahalarda ve istasyonlarda mevsimsel bazda gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma ile fonksiyonel olarak üç farklı ekosistemi teşkil eden alanlarda bakteriden balıklara uzanan besin zincirinde olası yapısal farklılıklar, üretim potansiyelleri, dinamikleri karşılaştırılmış, toplanan diğer çevre faktörleri ile etkileşimleri irdelenmiştir.Turkish seas accommodate rich and varied marine ecosystems which are diverse in their physical, chemical, biological characteristics as a result of differences in basic driving factors such as the water budget, atmospheric and land-based inputs, bottom topography, climatic evolution. In terms of primary production potential, the Black Sea especially the northwestern continental shelf exhibits eutrophic characteristics, while Marmara Sea and its bays are highly eutrophic, and Aegean and Eastern Mediterranean Seas display oligotrophic structure. Although the Eastern Mediterranean with its rather unique characteristics is often defined as an ultra-oligotrophic system, there are significant regional differences within the system. The northeastern continental shelf (Mersin and İskenderun Bays) influenced by land-based fresh water and nutrient sources and the Rhodes Gyre influenced by ‘upwelling’ dynamics have potential for high primary production, while the open sea is relatively poor. Continued research through continuous observations, analyses and model predictions have immense strategic importance for the well being of our coastal seas possessing energetic dynamics and rich biological diversity. It is proposed that the physical-biochemical variability of the diverse northern Levantine Sea ecosystems be investigated through systematic observations during oceanographic cruises, as well as model-based predictions. Study has been conducted seasonally aboard Research Vessel Bilim-2 of the Institute of Marine Sciences of Middle East Technical University in the referred areas and stations. Throughout the study, in areas that represent the three different functional ecosystems, possible structural differences, productivity potential, and dynamics were compared in the food chain spanning bacteria to fish, and their interactions with the other environmental factors were investigated