van Rensburg, T

English

AJOL - African Journals Online

2 Suider Afr. Tydskr. Omgewingsop. tlr J (rlov 1986) GUEST E Dl TO RIAL f GASSKRYWERSRUBRIEK HARTEBEESTE EN HOOFWEE Wanneer 'n mens oar die groat uitgestrekte vlaktes van Kaapland, Vrystaat of die Transvaal reis, kan jy nie help om te wonder hoe die gebiede in die dae van die vroee pioniers moes gelyk het nie. Meer gras, meer borne en beslis baie meer wild as wat ons tans sien! Plekname getuig oak hiervan -waar is al die elande van die baie Elandsfonteine - die hartebeeste van Hartebeespoort, die spring-bokke van Springbok? Cornwall Harris skryf in die 1840's van die olifante, buffels, leeus, kameelperde en renosters wat hy agter die Magalies-berg teengekom het op 'n reis tussen die huidige Rustenburg en Pretoria. Hulle is weg - onverhoeds oorval deur die beskaafde barbaar, die makmakers, die Westerling. So sander dat ons agtergekom het, het alles te mak geword en alles wat 'n te vooraan het, __ het my Pa gese, is oordoen. Hoe gaan ons land oar nag 140 jaar lyk? Gaan ons nag iewers 'n wildevy of moepel oorhe om koelte te gee, 'n bok-makierie se uitbundige geroep in die tuin, 'n heidesoort van ons me~r as 600 inheemse heide-soorte? Help dit as bewaarders en opvoeders hul kel e droog skree teen die agtergrond-geraas van deurwegverkeer a~ lugbore? ~eet die massas waaroor bewaring werk-llk gaan? Dr1ng ons deur met ons massapogings tot opvoeding? Hoeveel mense bereik ons met Nasionale Omgewingsweek en Boomplantdag7 Dit val my dikwels op dat beg ri ppe soos bewa ring, on twi kkel ing. en oor-lewing gereeld deur ingelig.te, nonnale, gemiddelde mense verkeerd gefnterpreteer word. Selfs in be-waringskringe het persone al snaakse opmerkings ge-had; soos byvoorbeeld wat rommelstrooiing_ nou werk-lik met bewaring te make het, watter rol basbou-plantasies in bewaring speel anders as om 'steriele' habitatte te skep, waarom pelse (bv. die van robbe) steeds verkoop word? Desnieteenstaande is rommel besig om tot soveel as 4 000 deeltjies per km2 plasti~k in ons oseane te laat, sterf Europa se woude 1n suurreen, het houtplantasies die doodsvonn-is oor ons min woude opsygestel, en is dit net so noodsaaklik om robbe uit te dun as n oormaat wild op die plaas of in 'n natuurgebied. Min mense besef dat bewaring 'n kwessie van oor-lewing is, dat ontwikkeling sander bewaring an-moontlik kan raak omdat bewaring juis 'wyse gebruik van hulpbronne' beteken volgens die internasionaal aanvaarde definisie. Ons voorouers het nie altyd met wysheid gebruik nie - daarom is die elande van - Theuns van Rensburg Elandshoogte afwesig, die fonteine van baie Twee-fonteine en ander opgedroog. Miskien gee ons te min aandag aan hierdie oorlewingsboodskap - wyse gebruik- en praat ons te rand en bont oar spesie-bewaring, natuurgebiede, veldbestuur, besoedeling en les bes, omgewingsopvoeding. Is ons as opvoeders en bewaarders nie dikwels daaraan skuldig dat ons hierdie sentrale boodskap vergeet of dikwels ontwikkeling summier veroordeel nie? Het ons dan nie nodig om voedsel te kweek nie - of is ans eerder bereid om die landbougebiede onder reservate te sien en alles in te voer? Waar groei aartappels en miel ies natuurl ik en in hoe-veelhede voldoende vir menslike behoeftes? Hoeveel van ons het behoorlike opvoedingsprogramme soos die van Barry Marshall en sy kollegas in Kwazulu? Min van ons gee aandag aan die uitstekende be-waringswerk wat bosbouers byvoorbeeld in die Sout-pansberg doen met arende, luislange, ape, meubel-hout en dies meer. Elkeen is te geneig om sy eie beuel te blaas en gun die ander niks. Miskien is dit tyd dat ons groat word, hande vat en sorg dat die sentrale boodskappe by ons publiek uitkom. Bewaring is nie 'n aktiwiteit in eie reg nie, maar een wat oar alTe aktiwiteite van die mens sny. Bewaring begin by die huis, in eie agterplaas, op straat en op elke plaas. Daar is nie 'ons' en 'hulle' in bewaring nie- net ons. Daarom het ons nodig om- meer as net die onderwys te bereik. Dit is oak nodig dat ans vandag se besluitnemers moet bereik - vinnig oak. Die 140 jaar na die Groot Trek het ons land onherkenbaar verander. Die vol-gende 50 jaar gaan waarskynlik 'n nag grater impak he. Hoe doeltreffend werk alle private bewarings-groepe saam? Ons Habitatraad kry te min steun en kry gevolglik min reg. Tog is dit ons enigste oorkoepelende bewaringsliggaam wat 'n doeltreffende drukgroep behoort te wees. Die Raad kry oak min steun van die nywerhede en handel en ander sektore. Ons sal nie houdings en verantwoordelikhede binne een of twee geslagte verander nie en kan nie alles aan die onderwys oorlaat nie - ons moet vandag begin om oorgang te bewerkstellig. "The trouble with the world is me", het C.K. Chesterton gese. As ons in hi erdi e ty d van hervormi ng, veranderi ng, rasionalisasie, devolusie en ander strydkrete opnuut probeer, het ons dalk mOre nog fonteine en hartbeeste by ons Hartebeesfonteine oar en dalk oak nag 'n paar repies biltong in die kas. "0!-tt of the universal substance, as out of wax, Nature fashions a colt, then breaks him up and uses the m:::t.terial to form a tree, and after that a man, and next some other thing; and not one of these endures for more than a brief span. As for the vessel itself, it is no greater hardship to be taken to- pieces than: to be put together. n Marcus Aurelius 121-18U A.D. Stoic Philosopher and Emperor of Rome Meditations Book 7:23 

Hartebeeste en hoofweeé

https://www.ajol.info/index.php/sajee/article/download/137267/126761

Hartebeeste en hoofweeé

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

AJOL - African Journals Online