Subdural hematoma is a rare cause of secondary Parkinsonism. In this study, we presented a case of Parkinsonian syndrome caused by a bilateral subdural hematoma. The patient’s Parkinsonism completely healed following successful surgical removal of the hematomas without any anti-parkinson drug

Adalet Arıkanoğlu

Kadir Çınar

Remziye Hünkar

Subdural hematoma is a rare cause of secondary parkinsonism. In this study, we present a case of parkinsonian syndrome caused by a bilateral subdural haematoma. The patient’s parkinsonism symptoms completely disappeared following successful surgical removal of the hematoma without any anti-parkinson drug

Directory of Open Access Journals

Dicle Medical Journal / Dicle Tip Dergisi

Parkinsonism secondary to bilateral subdural hematoma

A.Arıkanoğlu ve ark. Subdural hematoma bağlı Parkinsonizm 107Dicle Tıp Derg / Dicle Med J Cilt / Vol 38, No 1, 107-109Dicle Tıp Dergisi / Dicle Medical Journal  2011; 38 (1): 107-109Yazışma Adresi /Correspondence: Dr. Adalet ArıkanoğluDiyarbakır Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, Diyarbakır, Türkiye     Email: dradalet23@gmail.comCopyright © Dicle Tıp Dergisi 2011, Her hakkı saklıdır / All rights reservedOLGU SUNUMU / CASE REPORTKronik subdural hematoma bağlı gelişen Parkinsonizm olgusuA case with Parkinsonism secondary to bilateral subdural hematomaAdalet Arıkanoğlu1, Remziye Hünkar1, Kadir Çınar21Diyarbakır Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji, Diyarbakır, Türkiye2Diyarbakır Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroşirurji, Diyarbakır, TürkiyeGeliş Tarihi / Received: 27.12.2010, Kabul Tarihi / Accepted: 07.01.2011ABSTRACTSubdural hematoma is a rare cause of secondary Parkin-sonism. In this study, we presented a case of Parkinso-nian syndrome caused by a bilateral subdural hematoma. The patient’s Parkinsonism completely healed following successful  surgical  removal  of  the  hematomas  without any anti-parkinson drug.Key words: Parkinsonism, subdural hematoma, traumaÖZETSubdural hematom sekonder Parkinsonizmin nadir bir ne-denidir. Bu yazıda biz bilateral subdural hematomun ne-den olduğu Parkinsonizmli bir olgu sunduk. Hastada Par-kinsonizm herhangi bir antiparkinson ilaç kullanmadan, başarılı bir cerrahi tedaviden sonra tamamen düzeldi.Anahtar  kelimeler:  Parkinsonizm,  subdural  hematom, travmaGİRİŞParkinsonizm  bazal  ganglionlardaki  dopaminerjik nöronların dejenerasyonu sebebiyle ortaya çıkan is-tirahat tremoru, rijitide ve postural instabilite gibi çeşitli  ekstrapiramidal  semptomlardan  oluşur.  Bu sendrom primer ve sekonder Parkinson sendromla-rı olarak gruplandırılır.1 Sekonder parkinsonizmin yaygın nedenleri; ilaca bağlı parkinsonizm, beyin tümörü,  enfarkt  yada  subdural  hematom  gibi  ba-zal ganglion yolakları üzerindeki yapısal lezyonlar, toksik, enfeksiyöz ve metabolik nedenlerdir.2,3 Ge-nel olarak bu durumlarda sekonder neden elimine edildikten sonra parkinsonizm geri dönüşümlüdür.3Subakut-kronik  subdural  hematomalar  yaş-lı hastalarda minör travma sonrası yada direkt bir kafa travması hikayesi olmaksızın ortaya çıkabilir. Genelikle mental durum değişikliği ve fokal nöro-lojik defisitlerle birliktedir. Nadiren akut ve subakut başlangıçlı parkinsonizme neden olur veya önceden varolan parkinson hastalığının kötüleşmesine sebep olabilir.4Minör travma sonrası oluşan ve cerrahi drenaj tedavisi ile tamamen düzelen subdural hematoma bağlı  nadir  görülen  subakut  başlangıçlı  parkinso-nizmli olgumuzu literatürü gözden geçirerek sun-mayı amaçladık.OLGUOlgumuz 69 yaşında erkek olgu hareketlerinde ya-vaşlama, yürüme güçlüğü ve ellerinde titreme şika-yeti ile hastanemize başvurdu. On yıldır ellerinde titremesi olan hastanın yaklaşık 3 haftadır gittikçe artan hareketlerde yavaşlama ve yürüyememe şika-yeti başlamış. Bu yakınmalarla gittiği başka bir kli-nikte Parkinson hastalığı tanısı almış. Stalevo 150 mg/gün, pexola 0.75 mg/gün verilmiş. Bu tedaviden sonra  yakınmalarında  gerileme  olmamış,  yürüme güçlüğü ve hareket kısıtlılığı gittikçe artmış. Özgeç-mişinde 1 ay önce attan düşme hikayesi dışında bir özellik yoktu. Soygeçmişinde bir özellik yoktu. Nörolojik muayenesinde bilinci açık, koopere, kranial sinir muayenesi normaldi. Her iki elde aksi-yon özellikli ancak istirahat komponenti de olan tre-moru mevcuttu. Bilateral üst ve alt ekstremitelerde rijidite ve bradikinezisi vardı. Motor muayenesinde kas gücü tamdı. Duyu muayenesi normaldi. Antef-leksiyon  postüründe  duruyor  ve  yardımla  küçük adımlarla yürüyordu. Taban cildi refleksi bilateral A.Arıkanoğlu ve ark. Subdural hematoma bağlı Parkinsonizm 108Dicle Tıp Derg / Dicle Med J Cilt / Vol 38, No 1, 107-109plantar  fleksördü.  Rutin  laboratuvar  incelemeleri normaldi. Kranial manyetik rezonans incelemesinde bif-rontoparietalde 2 cm kalınlığa ulaşan yaygın ileri derecede  subdural  hematom  izlendi  (Resim  1,2). Hastaya  subakut-kronik  subdural  hematoma  bağ-lı parkinsonizm tanısı konuldu. Beyin cerrahisi ile konsulte edilen hastanın antiparkinson tedavisi ke-sildi ve bilateral burr hole drenajı ile hematom bo-şaltıldı.  Ameliyat  sonrası  değerlendirilen  hastada her iki elde izlenen tremorun istirahat komponenti kaybolmuş  fakat  aksiyon  tremoru  devam  etmek-teydi. Mevcut tremor esansiyel tremor olarak kabul edildi ve propronolol 240 mg/gün başlandı. Alt ve üst ekstremitelerindeki rijitidesi düzeldi ve yardım-sız yürüyebilir duruma geldi.Resim 1. T1-axial kesit. Frontoparietalde bilateral subdural hematomTARTIŞMASubakut-kronik  subdural  hematom  ileri  yaşta  se-rebral atrofi ve artmış venöz frajiliteye bağlı minor travma sonrası veya kafa travma öyküsü olmaksızın gelişebilmektedir.2 Subakut-kronik subdural hema-tomu takiben zaman içinde baş ağrısı, sersemlik, düşünmede yavaşlama, apati, yürümede güçlük gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Bazı olgularda klinik tablo atipik ve nörolojik muayene tamamen normal olduğundan tanı atlanabilmektedir.2,5Resim 2. T2-axial kesit. Frontoparietalde bilateral subdural hematomKronik  subdural  hematom,  istirahat  tremoru, rijidite  ve  bradikinezi  gibi  ekstrapiramidal  semp-tomlardan oluşan parkinsonizme nadir olarak ne-den olur. Bu semptomlar birkaç haftadan birkaç aya kadar  değişen  bir  süreçte  ortaya  çıkabilmektedir. Ekstapiramidal rijidite sıklıkla ekstremitelerde si-metriktir. Bu tablo birkaç yıl boyunca tipik olarak yavaş bir şekilde ilerleyen idiyopatik parkinson has-talığından farklıdır. Ayrıca parkinson hastalığı tanısı almış ve kontrol altında tutulan hastalarda da ani kötüleşmeye  sebep  olduğu  bilinmektedir.4  Bizim hastamızda da birkaç hafta içinde gelişen bradikine-zi, rijidite, tremor ve yürüme bozukluğu gibi bilate-ral parkinsonizm bulguları baskındı. Bu bulgularla başka bir klinikte herhangi bir radyolojik görüntüle-me yapılmadığından dolayı tanı atlanmış, parkinson hastalığı tedavisi başlanmıştı.Kronik  subdural  hematomun  parkinsonizme yol açan mekanizması iyi anlaşılamamıştır. Bu me-kanizma ile ilgili çeşitli teoriler öne sürülmüştür: Direkt olarak hematomun yer kaplaması ya da in-A.Arıkanoğlu ve ark. Subdural hematoma bağlı Parkinsonizm 109Dicle Tıp Derg / Dicle Med J Cilt / Vol 38, No 1, 107-109direkt olarak beyin yapılarının yer değiştirmesi so-nucu bazal ganglionlara mekanik baskı, buna bağlı olarak striatumdaki dopaminerjik reseptörlerin sayı-sının azalması, unkal hernisyon sonucu oluşan orta beyin kompresyonu ve anterior choroidal arterin yer değiştirmesi veya kompresyonu sonucu bazal gang-lionlarda  gelişen  dolaşım  bozukluğu  öne  sürülen mekanizmalardır.1 Ondokuz  olgunun  değerlendirildiği  bir  çalış-mada 12 hastada cerrahi sonrası tam remisyon, bir hastada spontan remisyon, diğer hastalarda ise kısmi remisyon bildirilmişitir.5 Horsting ve Hegeman’ın sundukları bir olguda spontan iyileşme gözlenmiştir ve spontan iyileşme oluncaya kadar antiparkinson ilaç  tedavisi  vurgulanmıştır.6  Son  zamanlarda  ya-yınlanan iki olguda kronik subdural hematoma bağ-lı parkinsonizmli hastalarda cerrahi olarak hematom boşaltıldıktan sonra herhangi bir antiparkinson ilaç kullanmaksızın  parkinsonizmde  belirgin  iyileşme bildirilmiştir.2,4  Bizim  hastamızda  cerrahi  öncesi antiparkinson tedaviden fayda görmemiş ve parkin-sonism tablosu gittikçe kötüleşmiştir. Cerrahi teda-vi sonrası ise parkinsonizm tablosu belirgin olarak düzelmiştir.  Kronik  subdural  hematomun  spontan rezolüsyonu her zaman gelişmediği ve sekel kalma ihtimali nedeniyle erken dönemde hematomun cer-rahi rezeksiyonu daha güvenlidir ve semptomların hızlıca iyileşmesini sağlayabilir.1Sonuç olarak; subakut-kronik subdural hema-tom sekonder parkinsonizmin nadir bir nedenidir. Yaşlı  kişilerde  akut-subakut  progresif  seyirli  par-kinsonizm tablosunda nörogörüntüleme ile subdu-ral hematom araştırılmalıdır. Erken tanı ve cerrahi müdahale ile gereksiz ilaç kullanımı ve nörolojik sekel kalması önlenebilir.KAYNAKLAR1. Sunada I, Inoue T, Tamura K, Akano Y, Fu Y. Parkinsonism due to chronic subdural hematoma. Neurol Med Chir (To-kyo) 1996;36:99-101.2. Bostantjopoulou S, Katsarou Z, Michael M, Petridis A. Re-versible parkinsonism due to chronic bilateral subdural he-matomas. J Clin Neurosci 2009;16:458-460. 3. Park B, Song SK, Hong JY, Lee PH. Parkinsonsim due to a Chronic Subdural Hematoma. J Mov Dis 2009;2:43-44.4. Suman S, Meenakshisundaram S, Woodhouse P. Bilateral chronic subdural haematoma:a reversible cause of parkin-sonism. J R Soc Med 2006;99:91-92.5.  Wiest  RG,  Burgunder  JM,  Krauss  JK.  Chronic  subdural haematomas and Parkinsonian syndromes. Acta Neurochir (Wien) 1999;141:753-757.6. Hageman A, Horstink M. Parkinsonism due to a subdural hematoma. Mov Disord 1994;9:107–108.

A case with Parkinsonism secondary to bilateral subdural hematoma

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Directory of Open Access Journals

Directory of Open Access Journals