DAYA PANGARIBAWANE MEDIA VIDEO PEMBELAJARAN TUMRAP UNDHAKING KAWASISAN UNGGAH UNGGUH BASA JAWA SISWA KELAS VII SMP NEGERI 1 PUCUK LAMONGAN TAUN AJARAN 2012/2013

Abstract

    Fitri Apriliyah Wulandari Pendidikan Bahasa Daerah, FBS, UNESA ([email protected])     Abstrak                    Pasinaon basa Jawa ngenani unggah-ungguh basa dianggep materi kang angel dening siswa jalaran kanggo ngetrapakake unggah-ungguh siswa uga kudu bisa nguwasani kawasisan basa Jawa kanthi bener lan pener. Prakara kasebut uga dirasakake siswa SMP N 1 Pucuk mligine klas VII kang kangelan nyinaoni unggah-ungguh basa Jawa. Saka asil wawancara, guru pamong ngandharake yen klas VIIB  kagolong klas sing biji rata-rata sajrone wulangan unggah-ungguh basa Jawa isih cendhek. Babagan kasebut bisa katon saka asil pre-test ing klas VIIB  SMP Negeri 1 Pucuk mung 6,7% saka persentase siswa sing dianggep tuntas saka piwulangan  unggah-ungguh basa Jawa. Isih ana 93,3%  siswa sing durung tuntas saka standart kelulusan sekolah yaiku 75. Saliyane babagan kasebut dibutuhake strategi pembelajaran kang maksimal saengga bisa nggugah minate siswa nyinaoni unggah-ungguh basa. Underaning panliten ing panliten iki yaiku: 1) Kepriye asiling pasinaon unggah-ungguh basa Jawa tanpa nggunakake media video pembelajaran tumrap siswa klas VIIB SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan? 2) Kepriye asiling pasinaon unggah-ungguh basa Jawa kanthi nggunakake media video pembelajaran tumrap siswa klas VIIB SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan? 3) Kepriye pengaruhe media video pembelajaran tumrapundhak– undhakaning kawasisan unggah-ungguh basa siswa klas VIIB SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan? Tujuwan panliten iki ing antarane yaiku: 1) Nemokake lan ngandharake asiling piwulangan unggah-ungguh basa Jawa tanpa nggunakake media video pembelajaran tumrap siswa klas VII SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan, 2)  Nemokake lan ngandharake asiling piwulangan unggah-ungguh basa Jawa kanthi nggunakake media video pembelajaran tumrap siswa klas VII SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan, 3) Nemokake lan ngandharake pengaruhe media video pembelajaran tumrapundhakaning kawasisan unggah-ungguh basa siswa klas VII SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan.          Panliten iki bisa menehi paedah tumrap pihak-pihak tartamtu. Antarane yaiku: 1) Panliten iki bisa menehi alternatif pasinaonan kang kreatif ngenani media video pembelajaranminangka media piwulangan, saengga siswa ngrasa seneng lan ora monoton anggone sinau, 2) Bisa ningkatake motivasine siswa nalika nyinaoni basa Jawa, mligine materi ngenani unggah-ungguh basa Jawa, saengga dikarepake bisa ningkatake asil pasinaone siswa  ing pasinaon basa Jawa, 3) Saka panliten iki dikarepake bisa dadi panuntun ing panliten sabanjure lan menehi sumbangsih kanggo nggampangake anggone mulang para guru uga anggone siswa sinau. 4) Panliten iki bisa dadi tuladha kanggo ngrembakake panliten liyane, sajrone upaya ningkatake kualitas pendhidhikan.          Tintingan pustaka ngandharake tintingan panliten kang saemper lan teori sarta konsep kang gegayutan karo underaning panliten yaiku teori kawasisan unggah-ungguh basa Jawa, tetimbangan lelandhesan milih media lan teori media video pembelajaran.          Panliten iki nggunakake metode eksperimen kanthi Quasi Ekspetimental Design kanthi nggunakake nonequivalent control group design. Ing klas iki nggunakake telung klas kang digunakake sajrone panliten, kang kapisan yaiku klas pembanding utawa klas uji instrumen nggunakake klas VIIC, klas eksperimen nggunakake klas VIIB, lan klas kontrol nggunakake klas VIIA. Ing panliten iki teknik ngumpulake data nggunakake tes lan pambiji ranah afektif. Kanggo analisis data nggunakake t-tes.                 Persentase siswa klas eksperimen sadurunge nggunakake media video pembelajaran sing tuntas 6,7% lan sing durung tuntas ana 93,33%. Sawise ditrapake media video pembelajaran ngenani unggah-ungguh basa Jawa, persentase siswa sing tuntas mundhak dadi 90,00% lan sing durung tuntas mudhun dadi 10%. Semana uga post test panliten 2, siswa sing tuntas mundhak dadi 93,34% lan sing durung tuntas mudhun dadi 6,66%. Asil kasebut bisa dideleng yen antarane pre test nganti post test ngalami undhak-undhakan.                 H1 ing panliten ditampa yaiku kanthi ngetrapake media video pembelajaran duweni daya pangaribawa tumrap undhaking kawasisan unggah-ungguh basa Jawa siswa klas VII SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan. Babagan kasebut bisa dideleng saka asiling t-tes ing panliten, yaiku thitung = 2,380 > ttabel (0,05db=62)= 2,000 ing panliten 1 lan ing panliten 2 asile thitung =2,150 > ttabel (0,05db=62)= 2,000. Ana daya pangaribawa kang signifikan sajrone pengetrapan media video pembelajaran tumrap undhaking kawasisan unggah-ungguh basa Jawa.Kawasisan unggah-ungguhe siswa nggunakake media video pembelajaran asile kagolong luwih apik tinimbang katrampilan murid kang nggunakake media rekaman.   ABSTRAK   Pembelajaran bahasa Jawa mengenai santun berbahasa dianggap materi yang susah oleh siswa karena didalam penerapannya siswa harus dapat menguasai keterampilan bahasa Jawa dengan benar dan tepat. Keadaan tersebut juga dirasakan oleh SMP Negeri 1 Pucuk khusunya kelas VII  yang kesusahan dalam mempelajari materi santun berbahasa. Dari hasil wawancara, guru pamong menjelaskan jika kelas VIIB tergolong kelas dengan nilai rata-rata rendah pada materi tersebut. Hal tersebut dapat terlihat dari hasil pre-test dikelas VIIB SMP Negeri 1 Pucuk, hanya 6,7% siswa yang dianggap tuntas dari pembelajaran santun berbahasa. Masih ada 93,3%  siswa yang belum tuntas dari standart kelulusan sekolah yaitu 75. Selain itu dibutuhkan strategi pembelajaran yang maksimal sehingga bisa menumbuhkan minat siswa dalam mempelajari santun berbahasa Jawa. Rumusan masalah dalam penelitian ini adalah:1) Bagaimanakah hasil pembelajaran unggah-ungguh basa Jawa (santun berbahasa Jawa) tanpa menggunakan media video pembelajaran terhadap siswa klas VII SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan? 2) Bagaimanakah hasil pembelajaran unggah-ungguh basa Jawa (santun berbahasa Jawa) dengan menggunakan media video pembelajaran terhadap siswa klas VII SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan? 3) Bagaimanakah pengaruh dari media video pembelajaran terhadap peningkatan hasil pembelajaran unggah-ungguh basa Jawa (santun berbahasa Jawa) siswa klas VII SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan? Tujuan penelitian ini diantaranya:1) Menemukan dan menjelaskan hasil pembelajaran unggah-ungguh basa Jawa (santun berbahasa Jawa) tanpa menggunakan media video pembelajaran terhadap siswa klas VII SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan, 2) Menemukan dan menjelaskan hasil pembelajaran unggah-ungguh basa Jawa (santun berbahasa Jawa) dengan menggunakan media video pembelajaran terhadap siswa klas VII SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan, 3) Menemukan dan menjelaskan pengaruh dari media video pembelajaran terhadap peningkatan hasil pembelajaran unggah-ungguh basa Jawa (santun berbahasa Jawa) siswa klas VII SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan.                 Penelitian ini memberikan manfaat terhadap pihak-pihak tertentu. Diantaranya: 1) Penelitian ini dapat memberikan alternatif pembelajaran yang kreatif mengenai media video pembelajaran sebagai media pembelajaran, sehingga siswa merasa senang dan tidak monoton dalam belajar, 2) Dapat meningkatkan motivasi siswa ketika mempelajari bahasa Jawa, khususnya materi  unggah-ungguh basa Jawa (santun berbahasa Jawa), sehingga diharapkan dapat meningkatkan hasil pembelajaran siswa dalam pelajaran bahasa Jawa, 3) Dari penelitian ini diharapkan bisa dijadikan penuntun dipenelitian selanjutnya dan memberikan sumbangsih untuk memudahkan para guru juga pembelajaran siswa, 4) Penelitian ini dapat dijadikan contoh untuk mengembangkan penelitian lainnya, untuk meningkatkan kualitas pendidikan.          Kajian pustaka menjelaskan tentang kajian penelitian yang pernah dilakukan dan teori serta konsep yang berhubungan dengan rumusan masalah yaitu mengenai teori keterampilan unggah-ungguh basa Jawa, pertimbangan dalam memilih media dan teori media video pembelajaran.                 Penelitian ini menggunakan metode eksperimen kanthi Quasi Ekspetimental Design dengan menggunakan nonequivalent control group design. Dalam penelitian ini menggunakan tiga kelas yang digunakan dalam penelitian, yang pertama yaitu kelas uji instrumen menggunakan kelas VIIC, klas eksperimen menggunakan klas VIIB, dan klas kontrol nggunakake klas VIIA. Dalam penelitian ini teknik mengumpulkan data menggunakan tes dan penilaian afektif.                 Persentase siswa kelas eksperimen sebelum menggunakan media video pembelajaran yang tergolong tuntas  6,7% dan yang belum tuntas ada 93,3%. Setelah diterapkan media video pembelajaran mengenai unggah-ungguh basa Jawa, Persentase siswa yang tuntas naik menjadi 90,00% dan yang belum tuntas turun menjadi 10,00%. Begitu juga dengan post test penelitian 2 siswa yang tuntas naik menjadi 93,34% dan yang belum tuntas turun menjadi 6,66%. Hasil tersebut dapat terlihat jika antara pre test dan juga post test mengalami peningkatan. H1 dalam penelitianditerima yaitu dengan menerapkan media video pembelajaran memiliki pengaruh terhadap peningkatan keterampilan unggah-ungguh basa Jawa (santun berbahasa Jawa) siswa kelas VII SMP Negeri 1 Pucuk Lamongan. Hal tersebut dapat dilihat dri hasil t-tes dalam penelitian, yaitu thitung = 2,380 > ttabel (0,05db=62)= 2,000 dalam penelitian 1 dan didalam penelitian 2 hasilnya thitung =2,150 > ttabel (0,05db=62)= 2,000. Ada pengaruh yang signifikan dalam penerapan media video pembelajaran terhadap peningkatan keterampilan unggah-ungguh basa Jawa.keterampilanunggah-ungguh basa Jawa siswa menggunakan media video pembelajaran hasilnya tergolong lebih baik daripada yang menggunakan media rekaman

    Similar works