Psychometric properties of the scale on the related factors to smoking prevention among students of Shahid Beheshti University of Medical Sciences based on Health Belief Model

Abstract

زمینه و اهداف: علیرغم موثر بودن مداخلات مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر ارتقای رفتارهای پیشگیرانه از مصرف سیگار و ضرورت پیشگیری از مصرف سیگار در بین دانشجویان، پرسشنامه استانداردی در این زمینه در ایران وجود ندارد. لذا در این مطالعه، محققان روایی و پایایی پرسشنامه عوامل مربوط به پیشگیری از مصرف سیگار در دانشجویان براساس الگوی اعتقاد بهداشتی را مورد بررسی قرار دادند.     مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی تحلیلی میان 348 نفر از دانشجویان خوابگاهی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران در سال 1395 انجام شد. نمونه‌گیری به صورت خوشه‌ای یک مرحله‌ای انجام شد. برای بررسی روایی صوری و محتوایی از دو روش کیفی و کمی استفاده شد، برای بررسی پایایی پرسشنامه و روایی سازه آن از ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تائیدی استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم افزارهای لیزرل 8/8  و SPSS نسخه 16 استفاده شد. تمامی مراحل مطالعه حاضر طبق موازین اخلاقی اجرا گردید.   یافته‌ها: ضریب تاثیر، نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا سازه‌های پرسشنامه به ترتیب در فاصله 4/5 -4/1، 0/97-0/79و 0/96-0/90 بود. مقادیر آلفای کرونباخ برای سازه‌های پرسشنامه بین 0/70 تا 0/90 به دست آمد. الگوی 5 عاملی شامل سازه‌های حساسیت، شدت، موانع، منافع و خودکارآمدی درک شده تایید گردید (3/25= X2/df، 0/96=CFI، 0/081=RMSEA). نتیجه‌گیری: پرسشنامه عوامل مرتبط با پیشگیری از مصرف سیگار براساس الگوی اعتقاد بهداشتی از روایی و پایایی در جمعیت هدف دانشجویان برخوردار بود.Background and Aims: Despite the effectiveness of interventions based on the Health Belief Model (HBM) on improving the smoking preventive behaviors and the necessity of smoking prevention among students, there is no standard questionnaire in this regard in Iran. Therefore, in this study, the validity and reliability of the scale related to the smoking prevention factors among students based on the HBM were assessed.   Materials and Methods: The present analytical cross-sectional study was carried out among 348 dormitory students of Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, in 2016. Single-stage cluster sampling was conducted. Qualitative and quantitative methods were used to assess the face and content validity. The reliability of the scale and the structure validity were determined using Cronbach's alpha coefficient and confirmatory face analysis. Lisers 8.8 and SPSS 16 software were used to analyze the data. All stages of the study were conducted ethically.   Results: Impact score, content validity ratio and content validity index of the structures of the scale were in the range of 4.1 - 4.5, 0.79 - 0.97 and 0.90 - 0.96, respectively. Cronbach's alpha coefficient for structures of the scale was obtained from 0.70 to 0.90. Five-factor model including perceived susceptibility, severity, barriers, benefits and self-efficacy were confirmed (RMSEA = 0.081, CFI = 0.96, X2/df = 3.25).    Conclusion: Scale on the related factors to the smoking prevention based on HBM had the validity and reliability in the target population of the students