سابقه و هدف: خودمهارگری نقش بسزایی در سلامت جسمی و معنوی دارد. در پژوهش‌هایی نشان داده شده که نگرش‌های معنوی و آموزه‌های دینی در ارتقای خودمهارگری نقش دارند. هدف این پژوهش تعیین مؤلفه‌های سازۀ خودمهارگری در جوانان شیعه بود.
روش کار: با توجه به هدف پژوهش که تدوین سازۀ خودمهارگری بود و با توجه به پژوهش‌های ملاک‌محور انجام شده در این زمینه؛ در این پژوهش، جمع‌آوری داده‌ها با روش مصاحبۀ کیفی و تحلیل داده‌ها با روش نظریۀ زمینه‌ای (کدگذاری باز، محوری و انتزاعی) انجام شد. شرکت‌کنندگان در پژوهش 32 نفر از جوانان شیعه (14 زن و 18 مرد در سنین 22 تا 45) بودند که چگونگی خودمهارگری آنان با استفاده از مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته ارزیابی شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که سازۀ خودمهارگری در جوانان شیعه، دارای چهار مؤلفۀ اصلی و 20 ریزمؤلفه است: 1) نگرش (باور به فواید اجتناب، باور به آسیب‌های ارتکاب، اهتمام به احساسات درگیر در مسئله و عزّت نفس)، 2) توانایی خودانگیزشی (توجه به فواید اجتناب، توجه به آسیب‌های ارتکاب، توجه به احساسات درگیر در مسئله، تلقین مثبت به خود و الگوگیری از اهل بیت)، 3) توانایی کنترل خود و محیط (توانایی بازداری توجه، توانایی کنترل تکانه، توانایی کنترل محیط، شرطی‌سازی کنشگر، معاشرت با دوستان خوب و مداومت بر عمل مطلوب) و 4) سازگاری (خودآگاهی، توانایی حل مسئله، انعطاف‌پذیری، پذیرش هیجان و مدیریت رفتار و ارزیابی مثبت ثانویۀ معنوی).
نتیجه‌گیری: با مقایسۀ نتایج این پژوهش با پژوهش‌های متن‌محور همچون پژوهش رفیعی‌هنر که سازۀ خودمهارگری را شامل خودنظارت‌گری، هدف‌شناسی، انگیزش، مهار هیجانی، مهار رفتاری، مهار شناختی و مهار تداوم‌بخش دانسته است، مشاهده می‌شود که مدل حاصل از این پژوهش سازوکارهای روانی خودمهارگری را آشکارتر کرده و در نتیجه بستر مناسب‌تری برای تدوین مقیاس خودمهارگری جوان شیعۀ مسلمان و تدوین برنامه‌های آموزش روانی معنوی مناسب برای ارتقای خودمهارگری فراهم کرده است.
استناد مقاله به این صورت است:
Farhoush M, Masteri-Farahani R, Jamshidi MA, Shokri-Khoubestani M, Ghorbani S. The Self-Control Model of Shiite Youth with a Grounded Theory Approach. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(1):60-73. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i1.21233Background and Objective: Self-control plays a significant role in physical and spiritual health. Studies have shown that spiritual attitudes and religious teachings play a role in promoting self-control. The purpose of this study was to determine the components of self-control construct in Shiite youth.
Methods: Based on the purpose of the study, i.e. determining the self-control construct, and based on criterion-oriented studies in this regard, in the present study, qualitative approach was applied with grounded theory method for collecting data. The participants were 32 youths whose self-control was evaluated using a semi-structured interview. In this study, all the ethical considerations were observed and no conflict of interest was reported by the authors.
Results: The findings of this study showed that self-control construct in Shiite youth has four main components and fourteen subcomponents: 1) Attitude (belief in the benefits of avoidance, belief in harms of committing, attention to the emotions involved in the problem, problem solving, self-esteem); 2) self-motivation ability (the benefits of avoiding, paying attention to the damage done, paying attention to the emotions involved in the problem, and positive self-assertion); 3) the ability to control oneself and the environment (the ability to control attention, the ability to control impulse, the ability to control the environment, the active conditioning, socializing with good friends); and 4) adaptability, self-awareness, problem solving ability, flexibility, acceptance of excitement and behavior management, secondary positive evaluation.
Conclusion: By comparing the results of the presents study with the text-based studies such as the one by Rafi’ee Honar, who considers the self-control construct as self-monitoring, target recognition, motivation, excitement control, cognitive control and persistent control, it can be found that the model developed in the present study makes the psychological self-control constructs more clear and, consequently, provides a more appropriate ground for developing self-control scales of the Shiite youth and appropriate psychological training programs for promoting self-control.
Please cite this article as: Farhoush M, Masteri-Farahani R, Jamshidi MA, Shokri-Khoubestani M, Ghorbani S. The Self-control Model of Shiite Youth with a Grounded Theory Approach. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(1):60-73. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i1.21233خلفية البحث وأهدافه: الضبط الذاتي له دور كبير في توفير السلامة الجسدية والروحية. أظهرت الدراسات بأن التوجهات الروحية والتعاليم الدينية لها دور في رفع مستوى الضبط الذاتي. أن الهدف من هذه الدراسة هو تحديد العناصر المؤلفة للضبط الذاتي عند شباب الشيعة.
منهجية البحث: نظرا الى الهدف من الدراسة والذي هو صياغة هيكلية الضبط الذاتي ونظرا الى الأبحاث ذات المحاور المعيارية والتي تمت في هذاالمجال؛ فقد تم في هذه الدراسة تجميع المعلومات بأسلوب المقابلة النوعية و تفسير المعلومات بأسلوب النظرية البنيوية (وضع مفاتيح مفتوحة، محورية و انتزاعية). كان عدد المشاركين في هذه الدراسة 32 شخصاً من شباب الشيعة (14 أمرأة و 18 رجلاً في أعمار 22 الى 45) وتم تقييم كيفية ضبطهم الذاتي عبر اجراء مقابلة شبه منظمة. تمت مراعاة جميع الموارد الأخلاقية في هذا البحث؛ فإن مؤلفي البحث لم يشيروا الى اي تضارب في المصالح.
الكشوفات: أظهرت كشوفات الدراسة بأن هيكلية الضبط الذاتي لدى شباب الشيعة لديها أربعة عناصر رئيسية و 20 عنصر فرعي: 1) التوجه (الايمان بفوائد الاجتناب، الايمان بأضرار الارتكاب، الاهتمام بالمشاعر المعنية بالقضية وعزة النفس)؛ 2) القدرة على الدفع الذاتي (الاهتمام بفوائد الاجتناب، الأهتمام بأضرار الارتكاب، الاهتمام بالمشاعر المعنية بالقضية، التلقين الايجابي لأنفسناوالاقتداء بأهل البيت (ع))؛ 3) القدرة على مراقبة الذات والبيئة (القدرة على ردع الاهتمام، القدرة على المراقبة الفردية، القدرة على مراقبة البيئة، التكييف المشروط، معاشرة الاصدقاء الجيدين و المثابرة على العمل المطلوب) و 4) الملائمة (الوعي الذاتي، القدرة على حل المشكلة، المرونة، قبول الاثارة وإدارة السلوك و التقييم الروحي الايجابي الثانوي).
الاستنتاج: مع مقارنة نتائج هذه الدراسة بدراسات محورها النصوص مثل دراسة رفيعي في الفنون الذي تعتبر أن هيكلية الضبط الذاتي تتضمن الأشراف الذاتي، معرفة الهدف، الدافع، ضبط الاثارة، الضبط السلوكي، ضبط المعرفة و ضبط الأستمرارية نشاهد ان النموذج الناتج عن هذه الدراسة قد أبرز اكثر الأليات النفسية في الضبط الذاتي و بالتالي قامت بتوفير أرضية مناسبة اكثر لصياغة مقاييس الضبط الذاتي عند شباب الشيعة المسلمين وصياغة برامج تعليمية روحية ونفسية مناسبة من أجل رفع مستوى الضبط الذاتي.
يتم استناد المقالة على الترتيب التالي:
Farhoush M, Masteri-Farahani R, Jamshidi MA, Shokri-Khoubestani M, Ghorbani S. The Self-control Model of Shiite Youth with a Grounded Theory Approach. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(1):60-73. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i1.2123
