Aktuelni procesi transformacije sistema socijalne zaštite, usmereni ka
deinstitucionalizaciji i redukovanju broja dece bez roditeljskog staranja koja se upućuju
na rezidencijalni smeštaj, rezultirali su promenama u strukturi korisnika usluge domskog
smeštaja u ustanovama za decu i mlade, te uslovili potrebu za kontinuiranim
prilagođavanjem programskih aktivnosti procenjenim potrebama korisnika.
U cilju sagledavanja karakteristika dece bez roditeljskog staranja koja se aktuelno
nalaze na institucionalnom smeštaju na teritoriji grada Beograda, te izvođenja zaključaka
o intervencijama koje bi bile u najboljem interesu ove dece, sprovedeno je deskriptivno
istraživanje na populaciji korisnika usluge domskog smeštaja u Centru za zaštitu odojčadi,
dece i omladine – Beograd. Primenom metode analize dokumentacije, uz korišćenje
posebno kreirane matrice za analizu sadržaja, prikupljeni su, na uzorku od 121 korisnika
(uzrasta od 8 do 26 godina), podaci o socio-demografskim, porodičnim, obrazovnim,
zdravstvenim i bihejvioralnim karakteristikama dece bez roditeljskog staranja koja koriste
uslugu domskog smeštaja.
Osnovni istraživački rezultati ukazuju da životnu situaciju dece bez roditeljskog
staranja na rezidencijalnom smeštaju, pored nepovoljnih porodičnih okolnosti,
karakteriše niz teškoća na obrazovnom, zdravstvenom i bihejvioralnom planu. Više od
50% dece uključeno je u obrazovni sistem kroz specijalne škole ili uz individualne
obrazovne planove pri redovnim školama, kod 40% dece dijagnostikovani su psihički
poremećaji ili poremećaji ponašanja, više od jedne četvrtine koristi redovnu
medikamentoznu terapiju, preko jedne trećine ima iskustvo zloupotrebe psihoaktivnih
supstanci, dok se blizu 15% nalazi na evidenciji izvršilaca krivičnih dela.
Uvažavajući podatke o evidentiranim teškoćama sa kojima se suočavaju
institucionalno zbrinuta deca bez roditeljskog staranja, te manifestnim potrebama za
kontinuiranom dodatnom podrškom u različitim životnim domenima, može se zaključiti
da programske aktivnosti u usluzi domskog smeštaja moraju biti koncipirane na način da
se njima minimiziraju potencijalno negativni efekti prisutnih teškoća, osnažuju
individualni kapaciteti za rezilijentost, te aktiviraju relacioni i kontekstualni resursi koji su
u direktnoj funkciji promocije pozitivnog razvoja ove dece.Dani defektologa Srbij
