Hollandse Nieuwe en de mythe van Willem Beukelszoon

Abstract

Wat is er Hollandser dan een Hollandse Nieuwe? Rauwe haring, nu een lekkernij, is eeuwenlang een meer of minder belangrijk bestanddeel van het dagelijkse of wekelijkse voedsel geweest. De sleutel tot het succes was dat men in staat was deze bederfelijke waar langer houdbaar te maken door de vis te kaken en te zouten. De 14de-eeuwse Willem Beukelszoon van Biervliet zou de omstreden uitvinder van dit conserveringsproces zijn. Het aardige is dat de ambachtelijke handelingen van het haring kaken archeologische sporen nalaten, zodat we de geschiedenis van dit procédé door bestudering van de inhoud van beerputten, beerkelders en oude tonnetjes kunnen achterhalen. In het onderstaande wordt kort ingegaan op de betekenis van haring in de periode vóór het haringkaken en wordt de mythe van Willem Beukelszoon opgehaald. Vervolgens wordt de archeologie als bron van informatie over het kaken geïllustreerd aan de hand van de resten van een 16de-eeuws Hollands scheepswrak en wordt verhaald hoe de mythe ontzenuwd is opgrond van buitenlands materiaal