Filipiak, Krzysztof J.

Via Medica Journals

www.kardiologiapolska.plKardiologia Polska 2015; 73, supl. I: 8–9; DOI: 10.5603/KP.2015.0014 ISSN 0022–9032KOMENTARZ / COMMENTARYStatyny a palenie tytoniu  — dlaczego to istotny problem?prof. dr hab. n. med. Krzysztof J. Filipiak, FESCI Katedra i Klinika Kardiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, WarszawaW perfekcyjnie przedstawionym przypadku pacjenta (tylko takie per-fekcyjne opisy wychodzą spod pióra dra n. med. Marcina Barylskiego) pa-lenie tytoniu okazało się, obok hiper-cholesterolemii, głównym, istotnym czynnikiem ryzyka. Pacjenci, tacy jak opisany przez dra n. med. Marcina Barylskiego mężczyzna, zapełniają nasze gabinety i warto zwrócić na nich szczególną uwagę.Zagadnieniem współwystępowania palenia tytoniu z hi-percholesterolemią w kontekście podawania najważniejszej aktualnie grupy leków hipolipemizujących — statyn — zaj-mowano się już w przeszłości.W 2013 roku greccy autorzy badania GREek Atorvastatin and Coronary Heart Disease Evaluation (GREACE) [1], jednego z większych rejestrów dotyczących leczenia atorwastatyną, opublikowali nawet specjalny raport na temat znaczenia palenia tytoniu w kontekście zdarzeń sercowo-naczyniowych i innych chorób współwystępujących u pacjentów wieńco-wych leczonych statyną. Jak wiadomo, w badaniu GREACE, obejmującym 1600 pacjentów z chorobą wieńcową obser-wowanych średnio 3 lata, złożonymi, pierwotnymi punktami końcowymi były: zgon sercowo-naczyniowy, zawał serca, potrzeba rewaskularyzacji wieńcowej, zaostrzenie niewydol-ności wieńcowej, nowe przypadki niewydolności serca i udary mózgu. W analizie post hoc tego badania porównano chorych leczonych atorwastatyną (n = 880), którzy kontynuowali pa-lenie tytoniu mimo próśb lekarzy (n = 129), pacjentów, którzy przestali palić (n = 309), a także osoby, które nigdy nie paliły (n = 442), z osobami nieleczonymi atorwastatyną (n = 720), z wszystkich powyższych grup kategoryzacji. Dodatkowo badano wpływ palenia tytoniu na przewlekłą niewydolność nerek i niealkoholowe stłuszczenie wątroby.Wśród chorych stosujących statyny względne ryzyko (HR, hazard ratio) wystąpienia złożonego punktu końcowe-go w przypadku pacjentów palących tytoń w porównaniu z osobami nigdy niepalącymi wynosiło 1,86 [95% przedział ufności (CI, confidence interval) 1,19–2,10], podobnie kształ-towało się też dla palaczy w stosunku do byłych palaczy. Bezwzględna (16,3%) i względna (45,6%) redukcja zdarzeń sercowo-naczyniowych była bardzo duża u osób palących leczonych statyną w porównaniu z pacjentami nieprzyjmu-jącymi statyny, chociaż nadal osoby te charakteryzowały się najwyższym ryzykiem bezwzględnym sercowo-naczyniowym (19,4% w trakcie obserwacji). Najwyższe ryzyko sercowo--naczyniowe, porównując je w obrębie sześciu analizowanych podgrup, dotyczyło, rzecz jasna, palaczy papierosów, którzy nie otrzymywali statyn (35,7%). Co interesujące, wystąpie-nie przewlekłej niewydolności nerek czy niealkoholowego stłuszczenia wątroby nie wiązało się w tej analizie z faktem palenia tytoniu.Dwa lata wcześniej autorzy innych wielkich badań dotyczących atorwastatyny — Incremental Decrease in End Points through Aggressive Lipid Lowering (IDEAL) i Treating to New Targets (TNT) — pokusili się o podobną analizę [2]. Ich analiza post-hoc, obejmująca imponującą liczbę 18 885 pacjentów z baz danych badań TNT oraz IDEAL, jest o tyle ciekawa, że dotyczy stosowania atorwastatyny w dawce największej i najsilniejszej spośród zarejestrowanych (atorwastatyna 80 mg/24 h) w porównaniu z atorwastatyną w dawce, w której nie powinna już być dzisiaj powszechnie podawana (atorwastatyna 10 mg/24 h czy odpowiadająca jej simwastatyna 20 mg/24 h z jednego z ramion badania IDEAL). W analizie uwzględniono złożony punkt końcowy: zgon sercowo-naczyniowy, zawał serca, udar mózgu oraz zreanimowane zatrzymanie krążenia. W momencie ran-domizacji 4196 pacjentów nigdy nie paliło, 11 513 rzuciło palenie (byli palacze), 3176 osób nadal paliło mimo porady lekarskiej i zdiagnozowania choroby wieńcowej. Estymowane HR w przypadku pacjentów palących tytoń w porówna-niu z osobami nigdy niepalącymi wynosiło 1,68 (95% CI 1,46–1,94) oraz 1,57 (95% CI 1,41–1,76) w grupie obecnych palaczy w stosunku do byłych palaczy dla badanego punktu końcowego. Rzucenie palenia okazało się bardzo ważnym elementem prewencji wtórnej, a NNT (number needed to treat) dla uniknięcia jednego punktu końcowego oceniono na 22 w okresie 5 lat w stosunku do osób, które rzuciły palenie. Oczywiście, najlepiej jest nie palić. Ale nawet polskie badania wskazują, że wśród osób leczonych hipolipemizująco pali jedna czwarta badanych [3]! W przeprowadzonym kilka lat temu badaniu 3ST-POL [3] na 49 950 ankietowanych pacjentów (kobiety: 53%, mężczyźni: 47%) leczonych hipo-lipemizująco statyną z dowolnego powodu: — 28% było otyłych, a kolejne 37% miało nadwagę; — 26% paliło papierosy;www.kardiologiapolska.plStatyny a palenie tytoniu — dlaczego to istotny problem?9 — średnie skurczowe ciśnienie tętnicze przekraczało wartość 140 mm Hg dla całej grupy; — 30% miało cukrzycę.Podsumujmy zatem niniejszy komentarz w trzech punktach:Po pierwsze, mimo stałej potrzeby walki z paleniem tyto-niu lekarz praktyk, również w Polsce, często spotka się z kwe-stią leczenia hipolipemizującego statyną u aktywnego palacza.Po drugie, w literaturze przedmiotu (przedstawione po-wyżej analizy post hoc badań: GREACE, TNT, IDEAL) można odnaleźć rozważania o terapii hipolipemizującej statyną w grupie palaczy, a dotyczą one częściej atorwastatyny. Po trzecie, u wielu pacjentów z hipercholesterolemią, palących tytoń mogą występować trudności w zakresie pra-widłowej identyfikacji i stratyfikacji ryzyka sercowo-naczy-niowego, co może prowadzić do podawania zbyt dużych lub zbyt małych dawek statyn. W tym kontekście dawki pośrednie statyn mogą się okazać przydatne, co udowodnił w swoim artykule dr n. med. Marcin Barylski.Konflikt interesów: honoraria wykładowe, udział w ses-jach satelitarnych, w grupach doradczych, granty badawcze i badania kliniczne sponsorowane przez następujących produ-centów leków hipolipemizujących: ABBOTT, ADAMED, ASTRA ZENECA, BMS, KRKA, MSD, NOVARTIS, PFIZER, POLPHARMA, SANDOZ.Piśmiennictwo1. Athyros VG, Tziomalos K, Katsiki N et al. GREACE Study Col-laborative Group. The impact of smoking on cardiovascular out-comes and comorbidities in statin-treated patients with coronary artery disease: a post hoc analysis of the GREACE study. Curr Vasc Pharmacol, 2013; 11: 779–784.2. Frey P, Waters DD, DeMicco DA et al. Impact of smoking on cardiovascular events in patients with coronary disease receiving contemporary medical therapy (from the Treating to New Targets [TNT] and the Incremental Decrease in End Points Through Ag-gressive Lipid Lowering [IDEAL] trials). Am J Cardiol, 2011; 107: 145–150. doi: 10.1016/j.amjcard.2010.09.006. 3. Sliz D, Mamcarz A, Filipiak KJ et al. 3ST-POL trial: standards of statin use in Poland in the context of the European Society of Cardiology guidelines. Pol Arch Med Wewn, 2010; 120: 328–333.

Statyny a palenie tytoniu — dlaczego to istotny problem?

https://journals.viamedica.pl/kardiologia_polska/article/download/KP.2015.0014/57464

Statyny a palenie tytoniu — dlaczego to istotny problem?

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Via Medica Journals