Original articlePrevalence of excessive body weight and high blood pressure in children and adolescents in the city of Łódź

Abstract

Wstęp: Nadmierna masa ciała oraz podwyższone ciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży to dwa niezależne czynniki ryzyka o podstawowym znaczeniu dla wczesnej prewencji chorób układu krążenia. Wobec obserwowanej w wielu krajach epidemii otyłości w wieku rozwojowym, rzetelny monitoring tych dwóch patologii oraz śledzenie ich trendów nabiera coraz większego znaczenia. Znaczne rozbieżności w literaturze na temat częstości występowania zarówno otyłości, jak i nadciśnienia w wieku rozwojowym wynikają głównie z różnic metodycznych oraz stosowania odmiennych kryteriów interpretacyjnych. Cel: Ocena częstości występowania nadmiernej masy ciała oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży łódzkiej w wieku 7–18 lat, wg międzynarodowych kryteriów. Metodyka: Zaprezentowane wyniki stanowią fragment zrealizowanego w latach 2005–2006 programu „Wczesna profilaktyka nadciśnienia tętniczego oraz nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży w Łodzi”. Badaniami objęto 25 309 dzieci i młodzieży (12 669 dziewcząt oraz 12 640 chłopców) w wieku 7–18 lat – uczniów 111 szkół łódzkich. U wszystkich badanych wykonano pomiary wysokości i masy ciała oraz 3-krotne, niezależne pomiary ciśnienia tętniczego krwi metodą osłuchową. Badania dzieci były zapowiadane wcześniej, a przed samymi pomiarami, które wykonywane były w godzinach przedpołudniowych, objaśniano uczniom sposób ich wykonania. Indywidualnie dobierano szerokość mankietu pomiarowego w zależności od obwodu ramienia dziecka. Częstość występowania nadmiernej masy ciała w postaci nadwagi (NW) bądź otyłości (OT) oceniano na podstawie analizy wskaźnika BMI oraz kryteriów międzynarodowych (IOTF). Częstość występowania stanu przednadciśnieniowego (PNT) oraz nadciśnienia tętniczego (NT) oceniano na podstawie kryteriów zgodnych z IV Raportem (IVR) amerykańskiej grupy roboczej ds. NT u dzieci i młodzieży. Wyniki pomiarów analizowanych cech opracowano statystycznie, określając dla każdej grupy wiekowej oraz płci ich wartość średnią oraz odchylenie standardowe. Procentową częstość występowania NW/OT oraz PNT/NT określano zarówno w poszczególnych grupach wieku kalendarzowego, jak i w dwóch podgrupach wiekowych: 7–13 lat oraz 14–18 lat. Istotność statystyczną różnic oceniano przy użyciu analizy frakcji, przyjmując p=0,05 jako granicę istotności. Do obliczeń statystycznych oraz prezentacji graficznej wykorzystano pakiety Statistica v. 6 oraz MS Excel. Wyniki: Częstość występowania NW u dzieci łódzkich w wieku 7–18 lat kształtuje się średnio na poziomie 15,1% (dziewczęta – 13,2%, chłopcy – 17,0%), zaś OT dotyczy średnio 3,7% dzieci, w tym 2,9% dziewcząt oraz 4,4% chłopców. Stany PNT oraz NT oceniane na podstawie IVR występują u dzieci i młodzieży łódzkiej średnio z częstością odpowiednio 11,1 i 4,9%. Częstość występowania zarówno NW/OT, jak i PNT/NT w grupach dzieci w wieku 7–13 lat była istotnie wyższa (pBackground: Overweight and elevated blood pressure in children and adolescents are two independent risk factors of basic importance for early prevention of cardiovascular and metabolic diseases. Aim: To evaluate the prevalence of overweight and elevated blood pressure in children and adolescents aged 7-18 years from the city of Łódź. Methods: A total of 25,309 children and adolescents (12,669 girls and 12,640 boys) aged 7-19 years from 111 schools in the city of Łódź were examined. Basic anthropometric measurements (body mass and height) as well as three independent blood pressure measurements using the auscultatory method were performed. The prevalence of overweight and obesity were evaluated based on BMI analysis and using international criteria (IOTF). The prevalence of prehypertension state and hypertension was evaluated using the Fourth Report on the Diagnosis, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure in Children and Adolescents. Results: The mean prevalence of overweight (without obesity) was 15.1% (13.2% for girls and 17% for boys) and obesity was found in 3.7% of children (2.9% of girls and 4.4% of boys). Prevalence of the prehypertensive state and hypertension was 11.1% and 4.9%, respectively. In the younger groups of children aged 7-13 years the prevalence of overweight as well as elevated blood pressure was significantly (