This paper shows the results of analysis of scientific farming measures influence on soil compaction, more exactly on cone resistance on headland and inner part of a field. Soil compaction before fertilizing was 57,27% greater on headland than in the inner part, while after harvesting, there was an increase of 50,97% in soil compaction. The results of research show that it is impossible to increase quality of land on one time period. More years are needed and using manure.U radu su prikazani rezultati ispitivanja uticaja agrotehničkih mera na sabijenost zemljišta, odnosno otpor prodiranja konusa penetrometra na uvratini i unutrašnjem delu parcele. Sabijenost zemljišta na uvratinama pre prihrane bila je za 57,27% veća u odnosu na unutrašnji deo, dok je nakon ubiranja razlika bila manja i iznosi 50,97%. Rezultati istraživanja pokazali su da se ne može značajno uticati na smanjenje sabijanja zemljišta za jednu godinu. Za to je potrebno više godina i primena stajnjaka

Furman, Timofej

Gligorić, Radojka

Jarak, Mirjana

Savin, Lazar

Sekulić, Petar

Simikić, Mirko

Tomić, Milan

Vasin, Jovica

Đurić, Simonida

Croatian

FiVeR

Traktori i pogonske mašine  Tractors and power machines  172     Biblid: 0354-9496(2009) 14: 2/3, p.172-177 Nauni rad UDK: 631.372 Scientific paper UTICAJ AGROTEHNIKIH MERA NA OTPOR KONUSA KOD OZIMOG JEMA THE ANALYSIS OF SCIENTIFIC FARMING MEASURES INFLUENCE ON CONE RESISTANCE IN WINTER BARLEY Savin L.1, Simiki M.1, Furman T.1, Tomi M.1, Gligori Radojka1, Jarak Mirjana1, uri Simonida1, Sekuli P.2, Vasin J.2 REZIME U radu su prikazani rezultati ispitivanja uticaja agrotehnikih mera na sabijenost zemljišta, odnosno otpor prodiranja konusa penetrometra na uvratini i unutrašnjem delu parcele. Sabijenost zemljišta na uvratinama pre prihrane bila je za 57,27% vea u odnosu na unutrašnji deo, dok je nakon ubiranja razlika bila manja i  iznosi 50,97%.   Rezultati istraživanja pokazali su da se ne može znaajno uticati na smanjenje sabijanja zemljišta za jednu godinu. Za to je potrebno više godina i primena stajnjaka. Kljune rei: uvratina, unutrašnji deo parcele, agrotehnke mere, sabijenost zemljišta SUMMARY This paper shows the results of analysis of scientific farming measures influence on soil compation, more exactly on cone resistance on headland and inner part of a field. Soil compaction before fertilizing was 57,27% greater on headland than in the inner part, while after harvesting, there was an increase of 50,97%  in soil compaction.   The results of research show that it is impossible to increase quality of land on one time period. More years are needed and using manure. Key words: headland, inner part of a field, scientific farming measures, soil compaction                                                             1 Dr Lazar Savin, docent,  mr Mirko Simiki, asistent, dr Furman Timofej, red. prof, dr Milan Tomi, docent, dr Radojka Gligori, red. prof, dr Mirjana Jarak, red. prof, dr Simonida uri, docent, Poljoprivredni fakultet, Novi Sad 2 Dr Petar Sekuli, red. prof, mr Jovica Vasin, Nauni institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad Traktori i p/m  Tractors and p/m Uticaj agrotehnikih mera na otpor konusa… The analysis of scientific farming measu… Savin, L., et al Vol.14.No. 2/3.p.172-177, 2009.  173     UVOD U svetu su obavljena brojna istraživanja u kontrolisanim laboratorijskim uslovima s ciljem da se obavi modeliranje sabijanja poljoprivrednog zemljišta.  Ispitivanje sabijenosti poljoprivrenog zemljišta teže je obaviti zbog dinamikih procesa koji se odvijaju u zemljištu. Ronai i Shmulevich (1995) navode da kretanje traktora i mobilnih sistema po parceli tokom osnovne obrade zemljište, pripreme, setve, prskanja i ubiranja, kao i pri transportu dovodi do sabijenosti zemljišta. Poseban uticaj imaju transportna sredstva pošto je veliko optereenje po osovinama prikolica i visok pritisak u pneumaticima. Tako da nakon ubiranja zemljište ostaje visoko sabijeno, a naroito uvratine u odnosu na unutrašnji deo parcele. Autori istražuju karakteristike otiska kao funkciju osobina zemljišta i pneumatika.  U periodu od 2003. do 2007. u Republici Srbiji obavljena su istraživanja uticaja sabijenosti zemljišta na prinos pšenice, kukuruza, soje, suncokreta i šeerne repe na uvratinama i unutrašnjem delu parcele, Jarak et al. (2004) i (2006), Nikoli et al. (2003), (2004), (2006 i (2007), Savin et al. (2008) i Simiki et al. (2005). Istraživanja su pokazala da je kod pšenice proseno poveanje sabijenosti zemljišta na uvratinama u odnosu na unutrašnji deo parcele 30,56% u fazi nicanja i 37,65% u fazi ubiranja, a smanjenje prinosa na uvratinama za oko 26% u odnosu na unutrašnji deo parcele.  Güclü Yavuzcan et al. (2002) istraživali su uticaj tri metoda obrade na otpor smicanja, otpor konusa, zapreminsku masu zemljišta i varijaciju vlažnosti pri proizvodnji pšenice i kukuruza. Izmerene vrednosti navedenih parametara nisu prevazišle kritine vrednosti osim otpora konusa na dubini od 20-30 cm koji je iznosio 2 MPa. Do poveanja otpora konusa došlo je usled velikih optereanja zemljišta tokom ubiranja kombajnima. Savin et al. (2008) navodi da je utvreno proseno poveanje sabijenosti zemljišta na uvratinama u odnosu na unutrašnji deo parcele iznosilo 67,70% i smanjenje prinosa na uvratinama za oko 9% u odnosu na unutrašnji deo parcele, dok uzorci zemljišta sa uvratina i u unutrašnjem delu parcele imaju približno isti sadržaj humusa, azota i ostalih makrohraniva. Radi otklanjanja negativnih efekata sabijanja zemljišta postoje brojne mere, a mogu se svrstati u etiri grupe: kontrolisano kretanje, smanjenje prohoda, agrobiološke mere i tehnike mere. Cilj ovog istraživanja bio je da se sagleda uticaj pojedinih agrotehnikih mera na sabijenost zemljišta, hemijski sastav, mikrobiološku aktivnost i prinos ozimog jema, odnosno da se vidi koja agrotehnika mera ima najvei uticaj. Primena takve agrotehnike mere omoguila bi poveanje produktivnosti i smanjenje njegove sabijenosti zemljišta. MATERIJAL I METOD RADA Izbor lokacije Ispitivanje sabijenosti zemljišta obavljeno je u Vojvodini koja predstavlja ravniarski deo i žitnicu Republike Srbije. Za utvrivanje otpora prodiranja konusa koristio se elektronski penetrometar "Findlay Irvine Ltd"  sa elinim konusom  Sl. 1. Merenje otpora konusa Fig. 1. Measuring of cone resistance Traktori i p/m  Tractors and p/m Uticaj agrotehnikih mera na otpor konusa… The analysis of scientific farming measu… Savin, L., et al Vol.14.No. 2/3.p.172-177, 2009.  174     prenika 12,8 mm i uglom od 30 koji je u saglasnosti sa ASAE Standardom (1993), sl. 1. Brzina utiskivanja konusa u zemljište iznosila je 35 mm s-1. Otpor konusa meren je u 10 ponavljanja na 3 mesta po širini, sa razmakom od 3 m izmeu mernih taaka, pri emu se srednja taka nalazi na sredini uvratine. U unutrašnjem delu primenjena je ista šema, pri emu se srednja taka nalazila na udaljenosti od 70 m od poetka parcele. Merenje penetrometrom obavljeno je u prolee pre prihrane i na kraju vegetacije, tj. nakon ubiranja ozimog jema.  Primenjena tehnologija proizvodnje Za proizvodnju ozimog jema primenjuje se klasina tehnologija kod koje se osnovna obrada obavlja plugovima i ona je primenjena na prvom, odnosnom kontrolnom polju. Predkulutra je bio suncokret. Nakon ubiranja suncokreta, a pre oranja zemljišta primenjene su odgovarajue agrotehnike mere. Primena stajnjaka imala je zadatak da smanji zapreminsku masu zemljišta, odnosno povea poroznost zemljišta, a bakterija da se povea mikrobiološka aktivnost u zemljištu. Širina svakog oglednog polja je 18 m, a dužina 100 m. Na uvratini i u unutrašnjem delu parcele postavljeno je po 7 oglednih polja u 3 ponavljanja i to:  prvo polje je bilo kontrolno i na njemu se nisu primenjivale nikakve mere.   na drugom polju se umesto pluga za osnovnu obradu koristio razriva,   na treem plug ali je rasturen stajnjak u normi od 50 t/ha,   na etvrtom polju primenjen je plug i rastureno je 200 kg/ha mineralnog ubriva,   na petom polju korišen je razriva i rasturen je stajnjak 50 t/ha,  na šestom korišen je razriva i rastureno je minerano ubrivo 200 kg/ha i  na sedmom polju korišen je plug, a zemljište je tretirano sa mikrobioškim ubrivom, sl. 2.  Pri formiranju traktorskih sistema vodilo se rauna da na parceli budu preklapani tragovi tokova traktora. U tu svrhu odabrane su širine polja od 18 m pošto je radni zahvat žitne sejalice 6 metara, a rasipaa mineralnog ubriva i prskalice 18 m. REZULTATI ISTRAŽIVANJA Rezultati merenja pokazuju da je otpor konusa pre prihrane vei na uvratini i iznosi u proseku 2,37 MPa, dok je u unutrašnjem delu manji i iznosi 1,51 MPa, tab. 1 i sl. 3. Ako se razlika izrazi u procentima, dobija se da je otpor konusa na uvratini vei u odnosu na unutrašnji deo parcele za 57,27%. Na unutrašnjem delu najvei otpor konusa je na kontrolnom polju i iznosi 1,71 MPa, dok je najmanji na polju 4 gde se unelo mineralno ubrivo i iznosi 1,29 MPa. Na uvratini najmanji otpor konusa izmeren je na polju 3, gde je rasturen svinjski stajnjak i iznosi 2,20 MPa, a najvei na polju 7 gde je seme tretirano sa mikrobiološkim ubrivom i iznosi 2,67 MPa. Standardna devijacija je manja u unutrašnjem delu parcele i iznosi =0,138,  Sl. 2. Priprema mikrobiološkog ubriva Fig. 2. Preparation of  microbacterium Traktori i p/m  Tractors and p/m Uticaj agrotehnikih mera na otpor konusa… The analysis of scientific farming measu… Savin, L., et al Vol.14.No. 2/3.p.172-177, 2009.  175     dok na uvratini iznosi =0,164. Vei broj okretanja na uvratini prilikom setve, ali i pripremi zemljišta uticao je da otpor konusa bude vei na uvratini, zbog ega je vea standardna devijacija, odnosno vee odstupanje od aritmetike sredine. Vlažnost zemljišta po dubini iznosila je: 25,34%, na dubini 0 – 10 cm, 27,65% na dubini 10-20 cm, 27,34% na dubini 20-30 cm, 28,24% na dubini 30 – 40 cm i 26,87% na dubini 40 – 50 cm. Tab. 1. Otpor konusa pre prihrane Tab. 1. Cone resistance before fertilizing Polje - Field Mesto uzorka Place of soil sample 1 2 3 4 5 6 7 Prosek Average Unutrašnji deo – Inner part (MPa) 1,71 1,53 1,48 1,29 1,61 1,54 1,38 1,51 Uvratina – Headland (MPa) 2,44 2,22 2,20 2,46 2,29 2,32 2,67 2,37 Poveanje – Increasing (%) 42,93 44,94 48,61 89,96 42,19 50,07 92,91 57,27   Rezultati merenja nakon ubiranja pokazuju da je otpor konusa kao i pre prihrane vei na uvratini i iznosi u proseku 3,82 MPa, dok je u unutrašnjem delu manji i iznosi 2,53 MPa, tab. 2 i sl. 4. Ako se razlika izrazi u procentima dobija se da je otpor konusa na uvratini vei u odnosu na unutrašnji deo parcele za 50,97%. Na unutrašnjem delu najvei otpor konusa je na kontrolnom polju i iznosi 2,58 MPa, dok je najmanji na polju 5 gde se uneo stanjak i koristio razriva i iznosi 2,43 MPa. Na uvratini najmanji otpor konusa izmeren je na polju 3 gde je rasturen svinjski stajnjak i iznosi 3,04 MPa, a najvei na polju 6 gde se rasturilo mineralno ubrivo i primenio razriva i iznosi 4,35 MPa. Standardna devijacija je manja u unutrašnjem delu parcele i iznosi =0,051, dok na uvratini iznosi =0,440. Visoke vrednosti otpora konusa na uvratini rezultat su kretanja transportnih agregata i okretanja kombajna pri ubiranju. Takoe, vlažnost zemljišta pri ubiranju bila je manja nego pre prihrane što je povealo otpor prodiranja konusa.   0.000.501.001.502.002.503.00Otpor konusa - Cone resistance MPa1 2 3 4 5 6 7Polje - FieldUvratina-Headland Unutrašnji deo-Inner part Sl. 3. Otpor konusa pre prihrane Fig. 3. Cone resistance before fertilizing Traktori i p/m  Tractors and p/m Uticaj agrotehnikih mera na otpor konusa… The analysis of scientific farming measu… Savin, L., et al Vol.14.No. 2/3.p.172-177, 2009.  176     Tab. 2. Otpor konusa nakon ubiranja Tab. 2. Cone resistance after harvesting Polje - Field Mesto uzorka Place of soil sample 1 2 3 4 5 6 7 Prosek Average Unutrašnji deo – Inner part (MPa) 2,58 2,56 2,53 2,55 2,43 2,56 2,49 2,53 Uvratina – Headland (MPa) 3,92 3,51 3,04 3,71 4,09 4,35 4,10 3,82 Poveanje – Increasing (%) 51,94 37,19 19,89 45,38 68,13 69,99 64,30 50,97  Vlažnost zemljišta po dubini je iznosila: 18,32% na dubini 0 – 10 cm, 20,54% na dubini 10-20 cm, 20,98% na dubini 20-30 cm, 20,78%  na dubini 30 – 40 cm i 19,34% na dubini 40 – 50 cm.  Dobijeni rezultati pokazuju da uticaj razliitih agrotehni-kih mera ne može da dovede do znaajnih promena u otporu prodiranja konusa ako se oni primene za jednu godinu, što se slaže sa rezultatima Miloševa et al. (2001). Potrebno je primenjivati stajnjak duži niz godina kako bi se spreilo vee sabijanje zemljišta, odnosno ne bi li se spreila dalja destrukcija strukture zemljišta. ZAKLJUCI Na osnovu sprovedenih istraživanja mogu se izvesti sledei zakljuci:  sabijenost zemljišta pre prihrane na uvratini bila je za 57,27% vea u odnosu na unutrašnji deo,   sabijenost zemljišta posle ubiranja na uvratini bila je za 50,97% vea u odnosu na unutrašnji deo,   dobijeni rezultati pokazuju da uticaj razliitih agrotehnikih mera ne može da dovede do znaajnih promena u otporu prodiranja konusa ako se oni primene za jednu godinu i  potrebno je primenjivati stajnjak duži niz godina kako bi se spreilo vee sabijanje zemljišta.  0.000.501.001.502.002.503.003.504.004.50Otpor konusa-Cone resistance MPa1 2 3 4 5 6 7Polje-FieldUvratina-Headland Unutrašnji deo-Inner partSl. 4. Otpor konusa nakon ubiranja Fig. 4. Cone resistance after harvesting Traktori i p/m  Tractors and p/m Uticaj agrotehnikih mera na otpor konusa… The analysis of scientific farming measu… Savin, L., et al Vol.14.No. 2/3.p.172-177, 2009.  177     LITERATURA [1.] ASAE Standard, Soil cone penetrometer, 1993.  [2.] Güclü Yavuzcan H, Vatandas M, Gürhan R. Soil strength as affected by tillage system and wheel traffic in wheat-corn rotation in central Anatolia. Journal of Terramechanics 2002, 39(1) 23-34. [3.] Jarak Mirjana, uri Simonida, Najdenovska O. 2004. Uticaj sabijanja zemljišta na mikrobilošku aktivnost pod razliitim biljnim vrstama, Traktori i pogonske mašine, Vol. 9, No. 4, 88-92. [4.] Jarak Mirjana, Hajnal T. 2006. Ukupan broj mikroorganizama, broj gljiva i azotobaktera u sabijenom i rastresitom zemljištu, Traktori i pogonske mašine, Vol. 11, No. 5, 37-40. [5.] Milošev, D., Molnar, I., Govedarica, M.: Neke agrotehnike mere za smanjenje sabijanja i pogoršanja strukture zemljišta. Traktori i pogonske mašine, 2001, Vol.6, No. 2, 64-69. [6.] Nikoli R, Savin L, Gligori Radojka. 2003. Uticaj sabijanja zemljišta na prinos suncokreta i soje, Savremena poljoprivredna tehnika, Vol. 29, No. (4): 229-233.  [7.] Nikoli R, Gligori Radojka, Tomi M, Hadži V, Sekuli P, Simiki M, Vasin J. 2004. Analiza sabijanja zemljišta na prinos soje i suncokreta, Traktori i pogonske mašine, Vol. 9, No 4, 105-110. [8.] Nikoli R, Savin L, Furman T, Tomi M, Gligori Radojka, Simiki M, Sekuli P, Vasin J, Keki M, Bertok Z. 2006. Uticaj sabijanja na promene u zemljištu i prinos kukuruza, suncokreta, soje i šeerne repe, Traktori i pogonske mašine, Vol. 11, No. 5, 25-31. [9.] Nikoli R, Savin L, Furman T, Tomi M, Gligori Radojka, Simiki M, Sekuli P, Vasin J, Keki M, Bertok Z. 2007. Uticaj sabijanja na promene u zemljištu i prinos kukuruza, suncokreta, soje i šeerne repe na uvratinama i unutrašnjem delu parcele, Traktori i pogonske mašine, Vol. 12, No. 3, 42-48. [10.] Ronai D, Shmulevich I. Tire footprint characteristics as a function of soil properties and tire operations. Journal of Terramechanics 1995, 32(6) 311-323. [11.] Savin L, Nikoli R, Simiki M, Furman T, Tomi M, Gligori Radojka, Jarak Mirjana, uri Simonida, Sekuli P, Vasin J. 2008. Istraživanje uticaja sabijenosti zemljišta na prinos suncokreta i promene u zemljištu na uvratinama i unutrašnjem delu parcele, Traktori i pogonske mašine, Vol. 10, No. 1, 21-98. [12.] Simiki M, Nikoli R, Savin L, Hadži V, Sekuli P, Jarak Mirjana, Furman T, Tomi M,  Vasin J. 2005. Uticaj traktora i mobilnih sistema na sadržaj hraniva u zemljištu, Traktori i pogonske mašine, Vol. 10, No. 1, 21-98.  Rad primljen: 20.11.2009.    Rad prihvaen: 24.11.2009.  

Uticaj agrotehničkih mera na otpor konusa kod ozimog ječma

http://fiver.ifvcns.rs/bitstream/123456789/674/1/671.pdf

Uticaj agrotehničkih mera na otpor konusa kod ozimog ječma

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

FiVeR