Deniz ticaretinin genel ağırlığını bir eşyanın bir yerden başka bir yere taşınması, yani
taşımacılık oluşturmaktadır. Her ne kadar gemi satımı ve gemi kiralama sözleşmesi, deniz
ticareti bakımından önemli bir yer tutsa da; bu sözleşmelerin yapılmasının da nihai sebebi,
sözleşmenin konusunu oluşturan geminin deniz taşımacılığında kullanılacak olmasıdır. Taşıma
faaliyeti, bir gemi talebi ve bu talebi karşılayacak bir gemi arzı ile söz konusu olabilir. Çalışma
konumuzu oluşturan brokerler, belirtmiş olduğumuz arz talep dengesine göre sözleşmelerin
kurulmasına aracılık ederler. Mesleki deneyim, piyasa ve navlun bilgisine sahip olmaları
sebebiyle brokerler, bu arz ve talep dengesini, tarafların da menfaatlerini gözeterek
karşılanmasını sağlar. Bu şekilde brokerlik, deniz ticaretinin gerçekleşmesinde önemli payı
olan bir müessese konumuna gelmektedir.
Brokerler, esas olarak gemi satışı, gemi kiralama sözleşmeleri ve navlun
sözleşmelerinin kurulmasına aracılık ederler. Taraflar farklı ülkelerde olabilir veya sözleşme
yapılacak taraf ülke mevzuatına hakim olmayabilir. Bunun yanında, dil, zaman ve coğrafya
eksiklikleri sebebiyle taraflar navlun piyasalarına hakim olamayabilir ve kendileri için en
uygun sözleşmeyi yapma imkanını tek başına sağlayamayabilirler. Deniz ticaretinde bu aracılık
işlemlerini forwarder şirketleri, gemi acente ve brokerleri yapmaktadırlar. Çalışmamız
kapsamında ise brokerlik incelenmiştir.
Brokerler, yalnızca tarafları bir araya getirmezler, bunun yanında deniz hukukundan
kaynaklanan bir takım ek iş ve işlemleri de üstlenebilmektedirler. Çalışmamızda öncelikle
brokerlik müessesesi ele alınmış, benzer kurumlarla karşılaştırılarak, hukuki çerçeve
çizilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise, brokerin deniz ticaretindeki rolü incelenmiş,
uygulamada brokerin faaliyetinin kapsamı belirlenmiştir. Çalışmamızın üçüncü bölümünde ise
brokerlik sözleşmesi hem İngiliz hukuku hem Türk-İsviçre hukuku bağlamında, bu müesseseye
ilişkin temel esaslar ortaya çıkarılarak, özellikle brokerin ücret hakkı, hukuki sorumluluğu,
taraflar arasında akdedilen standart çarter partilerde brokerin hak ve yükümlülükleri, temsil
yetkisinin kullanılması, sözleşmenin sona ermesi, zamanaşımı vb. gibi hususlar incelenmiştir
--------------------
The main component of maritime is to carry goods from one place to other. While the
sale&purchase of ships and demise or bareboat charter takes an important place at the
maritime, main reason of itself actually related with transportation. Carrying of good can be
done only by the demand and supply of a ship in order to carry out the transportation. Brokers,
the subject of that dissertation, are agents to mediate between the demand and supply to form
a contract according to the balance of them. With their professional experience, knowledge of
market and freight, their vast web of acquaintance, the brokers ensure that the demand and
supply meet in an optimizing way to protect their interest. Thus, brokers become an important
institution to ensure realization of maritime.
The brokers mainly intermediate contract by charterparty, like Ship Sale&Purchase,
Demise or Bareboat Charter, Voyage of Time Charter. The parties may be in different countries
or one contracted party may not have acquaintance with law of that country. Moreover parties
may not have known well about the feright market because of inadeuqacy of language,
goegraphical and time reasons and they cannot meet the requirements to form the best contract
on their own alone. The mediating transactions in maritime are done by freight forwarder, the
agents and brokers. However, only brokers are dealt with in that study as others are not within
the scope of it.
Brokers are not only to bring the parties together but also undertake some additional
transactions stem from maritime law. That study deals with mainly brokers firstly through the
general rules, makes comparative analysis with the similar institutions and designs its legal
framework. The second chapter studies the role of borkers in marine trade and the scope of
brokers in practice is tried to be determined. The third chapter studies the contract of brokers
both in context of Brtitish and Turkish-Swiss legal frameworks; the basic elements of that
institution, especially the right of wage, the liability the rights and of brokers in charterparties,
authority, the expiration of contract, prescription are taken into consideratio
