KUMARİN TÜREVİ BAZI FTALOSİYANİNLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU
Ftalosiyaninler (Pc), yüksek kimyasal ve fiziksel kararlılığa sahip mavi-yeşil renkli sentetik maddelerdir. İlk kez 1907’de o-siyanobenzamid’in sentezi sırasında yan ürün olarak keşfedildiğinden beri ftalosiyanin ve metal türevleri ile çok yaygın olarak çalışılmaktadır.
Diğer taraftan sentezlenen ftalosiyanin bileşikleri kumarin (2H-1-benzopiran-2-on) türevleri içermektedir. Kumarinler benzopiranlar olarak bilinen bileşiklerin bir grubuna aittir. Antioksidanlar ve antikoagülantlar olarak analizlerde, lazerlerde ve klinik uygulamalarda floresans işaretleyici olarak, parfümeri ve besinlerde katkı maddesi olarak önemli role sahip bir bileşik grubudur.
Sentezlenen ftalosiyanin bileşiklerinin bazıları taç eter birimleri de içermektedir. Taç eterler ilk kez 1967 yılında C.J.Pedersen tarafından sentezlenmiştir. İlk bulunuşlarından itibaren taç eterler pek çok alanda, özellikle, organik ve anorganik katyon, anyon, nötr moleküllerin taşıyıcı olarak kullanılmaktadır. Alkali metallerin (Na+, K+) iç oyuğa girmesi ile biyolojik sistemlerde membranlar boyunca iyon taşınımı mümkün olabilmiştir. Florojenik kumarin grupları taşıyan taç eterler floresans spektroskopisinde kullanılırlar. Ayrıca ftalosiyanin ve taç eter gibi önemli iki yapının kombinasyonundan oluşan ftalosiyanin bileşiklerinin ilginç farmakolojik özellikler gösterebilecekleri düşünülmektedir.
Metalli ve metalsiz ftalosiyaninlerin en önemli dezavantajı organik çözücüler ve sudaki çözünürlüklerinin düşük olmasıdır. Periferal pozisyonlarında taç eter makrohalkaları veya alkil/alkoksi gibi uzun zincirli gruplar içeren ftalosiyaninlerin organik solventlerdeki çözünürlüğünde artış görülmüştür.
Doktora tez çalışma konusu kapsamında periferal ve periferal olmayan pozisyonlarda taç eter, alkil, alkiloksi grupları içeren orijinal çeşitli metalsiz ve metalli ftalosiyanin bileşikleri sentezlenmiştir. 1H-NMR, FT-IR, UV-VIS, MS MALDI-TOF analiz metodları kullanılarak yapıları karakterize edilmiş ve aynı zamanda floresans spektroskopisi teknikleri ile de floresans özellikleri incelenmiştir.
ABSTRACT
THE SYNTHESIS AND CHARACTERIZATION OF SOME PHTHALOCYANINES WITH COUMARIN DERIVATIVE
Phthalocyanines (Pcs) are blue-green coloured synthetic compounds with high chemical and physical stability. The compounds and its metallo derivatives have been studied very extensively since its first discovery in 1907 as a by-product in the synthesis of o-cyanobenzamide.
On the other hand, we synthesized phthalocyanines bearing coumarin (2H-1-benzopyran-2-one) moieties. The coumarins belong to a group of compounds known as the benzopyrones. Coumarins are a group of compounds that have important roles as antioxidants and anticoagulants for use in analysis; as fluorescent markers, in lasers and clinical use; as additives in food and cosmetics.
Also, we synthesized phthalocyanines containing crown ether moieties. Crown ethers was first synthesized in 1967 by C.J.Pedersen. The ability of crown ethers to form stable complexes with cations, mainly with alkali and alkaline earth cations, has spurred interest in these compounds. Crown ethers bearing fluorogenic coumarin groups are used in fluorescence spectroscopy. A combination of two potentially promising units (i.e. phthalocyanines and crown ethers) has yielded products showing interesting properties.
A major disadvantage of phthalocyanines and metallophthalocyanines are their low solubility in organic solvents or water. Crown ether or long chain groups, such as alkyl/alkoxy substitution enhances the solubility of phthalocyanines in common organic solvents.
In PhD thesis study, we synthesized original some novel metal free and metallo phthalocyanines bearing crown ether, alkyl, alkyloxy groups on peripheral and unperipheral positions. The structure of compounds were characterized with using 1H-NMR, FT-IR, UV-VIS, MS MALDI-TOF analysis methods and their fluorescence properties were investigated by fluorescence spectroscopy techniques
