Heerma van Voss, G.J.J.

Leiden University Scholary Publications

~79De gemiste kansen van de nieuwe aanbevelingenGuus Heerma van Voss~Kantonrechters zijn niet geschoold in wetgeving en dat isook bij de nieuwe aanbevelingen van de Kring van Kanton-rechters te merken. Weliswaar zijn de nieuwe aanbevelingengelukkig niet meer zo als de twee vorige keren in een afwij-kende stijl opgesteld en simpelweg achter de oude geplakt.Ook zijn ze eindelijk officieel gepubliceerd op de website<www.rechtspraak.nl>.Maar ook in de meer samenhangen-de opzet en stijl die nu is gebruikt, blijft het een probleemdat de aanbevelingen niet of maar ten dele aansluiten opde ontslagwetgeving. De aanbevelingen hebben overigensnog steeds geen echte titel, terwijl ze met de deur in huisvallen zander aan te duiden dat zij betrekking hebben op deontbinding van de arbeidsovereenkomst op grond van art.7:685 BW. Nog steeds hebben zij de wat vreemde vorm vanals regels geformuleerde aanbevelingen die worden afge-wisseld met stukken toelichting die ten dele weer nieuweaanbevelingen bevatten waarvan de status onduidelijk is.Daarnaast is de toelichting mede gebruikt om aan te gevenwat er is veranderd ten opzichte van vorige versies. Door ditalles behouden de aanbevelingen hun wat incrowdachtigeuitstraling.De kantonrechters hebben sinds de jaren negentig intoenemende mate de leemte gevuld die de wetgever open-liet door het ontslagrecht niet te moderniseren. Zij ontbon-den in eerste instantie op aanzienlijk grotere schaal arbeids-overeenkomsten dan door de wetgever was beoogd, daarmeehet wettelijke criterium 'gewichtige redenen' in feite terzijdeschuivend. Daarna kwamen zij in 1997 met de landelijkekantonrechtersformule, de aanbevelingen voor de bereke-ning van ontbindingsvergoedingen, waarmee zij geleidelijkhet beeld in het leven riepen dat enerzijds een ontslag altijdmogelijk is tegen vergoeding en anderzijds het verkrijgenvan een ontslagvergoeding een recht van de werknemer is.Formeel gesproken is geen van beide het geval. De kanton-rechtersformule uit de aanbevelingen is een evenwichtsoe-fening, waarbij de diverse innerlijke tegenstrijdige aspecten236 NEDERLANDS JURISTENBLAD - 30 01 2009 -AFL. 4van de ontslagvergoedingen zaals wij die thans kennen opkunstige wijze met elkaar in verband zijn gebracht. Zo houdtde formule het midden tussen het confectiewerk van eenvaste, voorspelbare vergoeding (de A- en B-factor) en hetmaatwerk van een vergoeding waarbij de rechtvaardigheidvan het individuele ontslag wordt meegewogen (de C-factor).De vergoeding bevat elementen die naar het verleden kijken(dienstjaren en verwijtbaarheid) en elementen die meer hetoog hebben op te verwachten toekomstige schade (leeftijdin verband met arbeidsmarktpositie), alsook elementen diebeide aspecten in zich verenigen (de B-factor).In de toelichting op aanbeveling 3.2 wordt voor heteerst iets van een motivering van die keuze gegeven dooreen verwijzing naar trouwe dienst en de positie op dearbeidsmarkt, zander dat overigens serieus wordt ingegaanop de uitvoerige discussie in de literatuur ter zake.Zo loopt de Kring vanKantonrechterslangzaarnzelf vast in het rnoeras dat dewetgever heeft laten ontstaanDe nieuwe aanbevelingen wekken vooral de indruk devergoedingen omlaag te willen brengen om de discussieover de hoogte ervan wat wind uit de zeilen te nemen. Optal van in de praktijk gerezen vragen en problemen wordtimmers geen antwoord gegeven. Te noemen vallen de vraagof de weging van de leeftijd in de A-factor zich weI verdraagtmet het verbod van leeftijdsdiscriminatie, de vraag of voorwerknemers die op oudere leeftijd in dienst treden hunleeftijd op dezelfde wijze dient te worden meegewogen(Groen-variant), de vraag of bonussen die een aanzienlijkdeel van het inkomen vormen mogen worden meegerekendbij de B-factor, de vraag of er recht op vergoeding bestaatna twee jaar arbeidsongeschiktheid en de verhouding totde schadevergoeding bij kennelijk onredelijk ontslag. Bij detussentijdse ontbinding van de arbeidsovereenkomst voorbepaalde tijd wordt niet aangesloten bij de wettelijke rege-ling van de matiging van de gefixeerde schadevergoedingbij onregelmatig ontslag. Er wordt niets aanbevolen voor deingangsdatum van de ontbinding en de verhouding tot dete berekenen vergoeding. Op het punt van het sociaal planwijkt de formule lOnder motivering af van de benaderingvan de Hoge Raad bij kennelijk onredelijk ontslag en mis-kent zij nog steeds het gewicht van een ondernemingsraad.Op de punten waarop weI iets nieuws wordt gezegd, wordenweer nieuwe vragen opgeworpen. Zo wordt over de werkne-mer die nog slechts korte tijd in dienst is, aanbevolen datenerzijds de normale systematiek voor de berekening van devergoeding wordt toegepast, doch anderzijds dat er aanIei-ding kan zijn de C-factor op (fors) meer dan een te stellen.Niet duidelijk is of dit Iaatste in beginsel het geval zal zijnof juist bij uitzondering.We zien dus dat het ook de kantonrechters niet meer Iuktom de vragen die het ontsiagrecht oproept tot een oplossingte brengen. Het blijft bij het op pragmatische wijze Ieggenvan noodverbanden. De nieuwe aanbevelingen zijn die vande gemiste kansen, wellicht omdat de kantonrechters er ookal niet meer uit komen..Zo Ioopt de Kring van Kantonrechters Iangzaam zelfvast in het moeras dat de wetgever heeft laten ontstaan.Door verwaariozing van de ontsiagwetgeving is wildgroeimogelijk geworden, de kantonrechters proberen het moerasdoorwaadbaar te maken, maar zijn niet in de pasitie hetdroog te Ieggen. Geleidelijk ontstaat een nieuw aerwoud vanregeis waarin aIleen de insider de weg nog weet.WeI verandert het ontsiagrecht sluipend van karakteren lOuden de wetgever en de vakbonden zich moeten afvra-gen of het eindproduct weI is wat ze zouden willen. Maar ja,ais je de discussie over modernisering biokkeert zander metconstructieve voorstellen te kamen, lever je je over aan dewerking van het maatschappelijke krachtenveid.Auteur:1. Prof, mr. G.J.J. Heerma van Voss is hoogleraar sociaal recht aan de Universiteit Leiden.NEDERLANDS JURISTENBLAD - 30 01 2009 - AFL. 4 237

De gemiste kansen van de nieuwe aanbevelingen

https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A2935075/download

De gemiste kansen van de nieuwe aanbevelingen

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Leiden University Scholary Publications