The politics and administration of institutional chang

Berg, C.F. van den

Meer, F.M. van der

Trappenburg, N.

Leiden University Scholary Publications

Nederlandse overheid blijkt kleiner dan in VSNelleke TrappenburgAmsterdamDe Verenigde Staten staan be-kend om hun kleine overheid, het Verenigd Koninkrijk zou veel ge-privatiseerd hebben en Frankrijk kent juist een grote staat. In wer-kelijkheid ligt dat iets anders.Landen blijken hun reputatie niet altijd waar te maken. Het Ver-enigd Koninkrijk staat te boek alsliberaal land dat zo veel moge-lijk publieke taken aan de markt overlaat. Niet alleen deed het als een van de eerste landen zijnspoorwegen over aan de markt,het privatiseerde zelfs zijn drink-waterproductie. Frankrijk is juist bekend om zijn vergaande over-heidsbemoeienis. In werkelijk-heid is het overheidsapparaat vanhet Frankrijk echter iets kleiner dan dat van Verenigd Koninkrijk.Uit een onderzoek van hoog-leraar vergelijkende bestuurs-kunde Frits van der Meer en zijncollega Caspar van den Berg vande universiteit van Leiden blijkt dat 4,6% van de Franse bevolking ambtenaar is. In Groot-Brittannië ligt dat  aandeel op 4,7%.‘Er zijn veel mythes rond die landen’, zegt Van der Meer. Groot-Brittannië heeft volgens hem eenrelatief grote overheid, omdat het zich al vrij snel na de Tweede We-reldoorlog tot een uitgebreide wel-vaartsstaat ontwikkelde. Terwijl andere landen in Europa nog be-zig waren met de wederopbouw, expandeerde de Britse overheidop onderdelen als zorg en onder-wijs. Onder premier Margaret Thatcher is er later weliswaar het nodige gesneden, maar volgenshem was deze ingreep minder ingrijpend dan veelal wordt ge-dacht. ‘Ze heeft de kolen- en staal-sector geprivatiseerd, maar bij dekernambtenaren is er niet zo veelveranderd.’ Ook de reputatie van Verenig-de Staten als ‘lean and mean’ blijft niet overeind. De VS zouden in te-genstelling tot de welvaartssta-ten in Europa een veel bescheide-ner overheid hebben. Nederland blijkt echter minder overheidsper-soneel te hebben dan de VS. ‘De Verenigde Staten is een land vol te-genstrijdigheden. Ze geloven in de markt, maar de posterij is bijvoor-beeld nog een overheidsbedrijf’, aldus Van der Meer. Daarnaast kennen de VS een omvangrijke sector openbare orde en veilig-heid.De reden dat Nederland eenrelatief klein ambtelijk apparaat heeft, komt doordat er in Neder-land van oudsher veel door maat-schappelijke organisaties wordt gedaan, zoals door de kerk en ver-enigingen. Ook is er door de jaren heen het nodige bezuinigd en ge-privatiseerd. Ondanks een forsestijging in de openbare orde enveiligheid is het openbaar bestuur volgens Van der Meer ongeveer even groot als in 1985.Ook Duitsland heeft rela-tief weinig ambtenaren. Net alsNederland kent Duitsland eenactief maatschappelijk midden-veld, maar daarbovenop heeft Duitsland fors moeten bezuinigenbij de Duitse eenwording.Tweede Kamerlid Pierre Heij-nen van de PvdA is niet verbaasd dat Nederland uit het Leidse on-derzoek als kleinste overheid uit de bus komt. ‘Ik heb ook wel de indruk dat we het efficiënt doen’. Desondanks staat hij achter het kabinetsplan om flink te bezui-nigen op de overheid. ‘Je wilt nu eenmaal dat er zo min mogelijk op voorzieningen voor de burger wordt bezuinigd. Dus liever op de overheid.’VVD-Kamerlid Willibrord vanBeek stelt dat er bij het vaststellenvan het bezuinigingsbedrag van€6,6 mrd niet naar het buitenlandis gekeken. ‘Internationale verge-lijkingen zijn niet zo bruikbaar,want de structuren van de landenzijn fundamenteel anders.’Van der Meer erkent dat het na-tuurlijk lastig is om landen te ver-gelijken, maar dat het niet onmo-gelijk is. Hij bestudeerde samenmet zijn collega maandenlang destatistieken van de betreffendelanden om aan vergelijkbare data-sets te komen. Wel benadrukt hijdat de cijfers in principe alleen ietszeggen over de relatieve omvang en niets over de efficiëntie van het overheidsapparaat.Oeso, Universiteit LeidenCM / Bron RijksdienarenNederland heeft relatief weinig ambtenaren3,1%,7%4%2,93,7%4,6%Verenigde StatenDuitslandFrankrijknkrijkVere Koninigd NederlandBeroepsbevolking155.221.00041.648.000028.817.00*Excl. gezondheidszorg- en onderwijspersoneelOverheidspersoneel*als % van de totaleberoepsbevolking17.00028.88.937.800pagina 3, 22-11-2011 © Het Financieele Dagblad

Nederlandse overheid blijkt kleiner dan in VS.

https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A2933915/download

Nederlandse overheid blijkt kleiner dan in VS.

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Leiden University Scholary Publications