
	Leiden. Op een veld in Texas worden elke dag honderd lijken bestudeerd voor politieonderzoek en de wetenschap. Het klinkt als een macabere werkplek, maar de Leidse archeologe Hayley Mickleburgh (31) mikt op een beurs om hier nog jaren onderzoek te verrichten. ‘Er is niks griezeligs aan.’NexusArchaeology of indigenous Americ

Houwelingen, Hanneke van

Mickleburgh, H.L.

Leiden University Scholary Publications

zaterdag 16 januari 2016NL16De archeologe trekt de deur van haar kantoordicht. Zelf praat ze gemakkelijk over haar werk,maar niet iedereen kan – zo vlak voor de lunch-pauze - tegen een gedetailleerde uitleg over deontbinding van het menselijk lichaam.Hayley Mickleburgh, nu even in het land, doetals een van de weinige Nederlanders onderzoekbij een bijzonder instituut, dat in de volksmondbekend staat als de body farm. Letterlijk ver-taald: de lijkenboerderij. Dit is een woestijnach-tig terrein in centraal Texas, omgeven door heu-vels, waar doorgaans geen mens komt. Hier ver-richt een groep internationale experts dagelijksin de buitenlucht onderzoek op honderd lijken.Het zijn de overblijfselen van mensen die na dedood hun lichaam aan de wetenschap schon-ken. De meesten van hen liggen gewoon in deopenlucht, anderen in ondiepe kuilen of begra-ven in allerlei posities. Het veld is afgeslotenmet een dubbele omheining om nieuwsgierigemensen buiten de deur te houden.Het openluchtmortuarium is een idee van Wil-liam Bass, een vooraanstaand forensisch weten-schapper die tijdens moordzaken zijn hersensArcheologeHayley (31)is lyrischover lijkenLEIDEN |Op een veld in Texas wor-den elke dag honderd lijken bestu-deerd voor politieonderzoek en dewetenschap. Het klinkt als eenmacabere werkplek, maar deLeidse archeologe Hayley Mickle-burgh (31) mikt op een beurs omhier nog jaren onderzoek te ver-richten. ‘Er is niks griezeligs aan.’HANNEKE VAN HOUWELINGENNederlandse onderzoekt ontbindendeZ Op de body farm in Texas liggen honderd stoffe-lijke overschotten, waarvan het verval door we-tenschappers nauwkeurig wordt gevolgd. En nietalleen door wetenschappers: ook gieren houdenhet proces nauwlettend in de gaten.ROY VAN DER LEEBREDA | Een man diezojuist 9 maandencel tegen zich hadhoren eisen voor hetin beschonken toe-stand doodrijden vaneen fietser, is na hetverlaten van derechtbank met eenslok op achter hetstuur gekropen.De 62-jarige P.T. uit Wa-genberg is onmiddellijkweer aangehouden. Tij-dens de zitting maaktenzowel de rechter als deofficier van justitie op-merkingen over de alco-hollucht die rondom deman hing. De politie ver-bood deman daarom nade zaak in de auto testappen. Dat deed hijtoch. Uit een blaastestbleek dat hij te veel hadgedronken, al gaat hetom een kleine hoeveel-heid. Hij kreeg een rij-verbod van 1 uur.Dat terwijl hij zich evendaarvoor nogmoest ver-antwoorden voor hetveroorzaken van een do-delijk ongeval in augus-tus 2014. Ook toen waser alcohol in het spel. Deverdachte reed op diebewuste zondagavondnaar een restaurant inOosterhout. Bij het ver-laten van een rotondeschepte hij een 68-jarigefietser. Die kwam lelijkten val en overleed eendag later in het zieken-huis.De verdachte zegt defietser niet te hebbengezien. Het feit dat hij1,95 promille alcohol inzijn bloed had, heeft vol-gens hem niets met hetongeluk te maken.Op de dag na het onge-luk is de verdachte we-derom in de auto ge-stapt, ondanks het in-trekken van zijn rijbe-wijs. Naar eigen zeggenwas hij het rijverbod ver-geten. Van de 9maan-den cel die het OM gis-teren eiste, zijn er 2voorwaardelijk. Ookmag deman 3 jaar geenauto meer rijden. Uit-spraak over 2 weken.Drankrijderverlaatrechtbankenstaptmetslokopachterhetstuurzaterdag 16 januari 2016NL17kraakte over het exacte tijdstip van overlij-den. Die informatie kan leiden naar dedader, maar was vaak niet nauwkeurig ge-noeg.Bass begon een experimenteel onderzoek.Hij bootste allerlei moordplekken na opzijn eerste body farm in Knoxville, Tennes-see, waar hij gedoneerde lichamen plaatstein containers, kofferbakken van auto’s,onder water of in plastic zakken gewikkeld.Gaandeweg ontdekte de wetenschapper datbinnen een gigantisch land als Amerika hetklimaat zo divers is, dat zijn bevindingenniet overal kunnen worden toegepast. In-middels zijn er zes body farms in Amerikaen één in Australië.PikhouweelHayley Mickleburgh kreeg vorig jaar toe-stemming om in Texas een eigen onderzoekte starten. Ze kreeg vijf lijken toegewezen,die zij in een ondiepe kuil plaatste of be-groef. Dat viel nog niet mee in de keihardekleigrond en temperaturen van boven de 40graden, herinnert ze zich. ,,Ik heb met eenpikhouweel stenen uitgehakt die groterwaren dan mijn hond. Het was vreselijkwarm, daar viel niet tegenop te drinken.Nu begrijp ik waarom moordenaars eenlichaam vaak op de grond dumpen.”Op haar kantoor in Leiden toont ze eenpaar foto’s van een overleden vrouw dieze Donation 1 heeft genoemd. Het is eennaakte, oudere dame, onherkenbaar inbeeld gebracht, ernstig vermagerd. Maan-denlang, dag in dag uit, bezocht Mickle-burgh de bejaarde vrouw, misschien welvaker dan ze in de laatste jaren van haarleven beleefde. De archeologe fotografeertelk detail, van de eerste verkleuringsplek-ken op haar buik, de krioelende bergmaden bij haar dunne benen, het kunst-gebit dat uit haar mond valt, tót er nietsanders overblijft dan een hoopje beende-ren. ,,Elke dag was het een verrassing hoeik haar zou aantreffen.”BloemetjesMickleburgh krijgt de vraag bijna altijd inhaar vriendenkring: hoe zij die aanblik tochvolhoudt? ,,Ik heb nooit het gevoel gehad:dit is griezelig. Ik kijk met een wetenschap-pelijke interesse naar deze mensen. Ik ginger ook vaak ’s ochtends heen, wanneer hetnog wat koeler was. Dan stond ik daar inmijn eentje met al die lichamen om mijheen en viel het me juist op hoe mooi dezeplek is. Overal bloemetjes die uit de grondsteken en vogels die zingen.”En de doordringende geur? ,,Geen last van,”zegt ze. ,,Ook niet van de maden. Gek ge-noeg vind ik een insect pas eng als hetdood is. Een spin die op zijn rug ligt metopgetrokken pootjes.”Ze valt even stil. ,,Het verschil zit hem mis-schien ook in het feit dat deze mensen heelbewust hun lichaam aan de we-tenschap hebben geschonken,specifiek aan dit onder-zoeksinstituut. Ik zou meanders voelen wanneerdeze mensen geenkeuze hadden gehad.”De gemiddelde donoris een blanke man van63 jaar oud, die eenlang ziekbed heeftgehad.Nabestaanden mogen hetterrein niet op. Pas wan-neer hun dierbare een skeletis geworden, mogen zij afscheidnemen in het laboratorium van de TexasState University. Er zijn mensen die dat wil-len. Maar ook na dit afscheid blijven de res-ten in bezit van de universiteit, bedoeld alsstudiemateriaal.De onderzoekster krijgt tijdens haar werkassistentie van studenten die opgeleid wor-den tot forensisch wetenschapper aan deuniversiteit van Texas. Zij halen de dodenop in verzorgingshuizen, hospices en zie-kenhuizen.Tussen de studenten zitten opvallend veelvrouwen, merkte Mickleburgh op. ,,HetCSI-syndroom,” grapt ze, verwijzend naarde bekende misdaadserie. Het fenomeenbody farm is in Amerika zo bekend dat hetook in de populaire tv-serie Bones opduikt.In een aflevering is een ‘vers’ lijk gedumptop een van de body farms. Hoofdrolspeel-ster Bones waarschuwt haar collega om opeen afstandje te blijven, ‘omdat het lichaamop ontploffen staat’.Mickleburgh moet lachen. ,,Dat kan dusniet. Er worden wel chemicaliën in het li-chaam aangemaakt, maar die komen erniet op zo’n explosieve manier uit.” Die li-chaamssappen zorgen er overigens welvoor, vertelt ze nuchter, dat de moordplekna verloop van tijd veel vruchtbaarderwordt. ,,Wanneer de dader na een aantaljaren opbiecht waar hij het slachtoffer heeftbegraven in het bos, weet de politie waar zeop moet letten: vaak groeien op de bewusteplek net iets meer bloemetjes en is het graser hoger.”Afgelopen zomer zag de archeologe voorhet eerst hoe een menselijk lichaam ont-bindt en uiteen valt. Dat is in zittende posi-tie weer anders dan liggend. Logisch zou jedenken, maar niemand wist precies hoe dezwaartekracht zijn werk doet, tot Mickle-burgh haar onderzoek startte. En die datawil ze de komende jaren uitbouwen.Ze hoopt op een beurs van de NederlandseOrganisatie voor Wetenschappelijk Onder-zoek. ,,Door dit onderzoek ontstaat eenveel nauwkeuriger beeld over hoe mensenvroeger leefden en met de doden omgingen.In Nederland vinden we nog geregeld bot-resten uit de prehistorie. Destijds werdenmensen vaker in foetushouding begraven.Wanneer we bijvoorbeeld zien dat er bottenzijn verplaatst of een schedel bij is gelegd,kan dit duiden op rituelen als voorouder-verering,” licht ze toe.Haar onderzoek is ook waardevol voor derecherche. ,,Stel dat er een skelet wordtaangetroffen in een park en het ligt in eenafwijkende positie, hoe komt dat dan?Komt dat door aasgedrag van dieren ofheeft er iemand gerommeld met de moord-plek.”Donation 5Mickleburgh gaat ook zonder beurs in aprilterug, want onder die keiharde Texaansegrond wacht Donation 5 om weer opgegra-ven en geobserveerd te worden.Waar toch precies die fascinatie voor dedood vandaan komt, weet ze niet. Als kindwas ze niet met het onderwerp bezig. Zeontleedde geen kikkers, ging niet met eenmetaaldetector op pad. Pas tijdens haar stu-die groeide haar belangstelling voor hetverleden, vertelt ze.De archeologe heeft haar man één dingmoeten beloven. Haar lichaam wordt na dedood niet geschonken aan de wetenschap,want dan zal er nooit een graf zijn om naarterug te keren. Mickleburgh begrijpt dat.,,Ik wil na de dood wel mijn organen done-ren. Ook een mooie gedachte.”lichamen in de buitenlucht op de ‘body farm’ in TexasZ Haley Mickleburgh bestudeert hoe lijken in de openlucht ontbinden. ‘Ikheb nooit het gevoel gehad: dit is griezelig.’ FOTO PIM RAS‘Vanmadenhebikgeen last.Ikvindeeninsectpasengalshetdood is’

Archeologe Hayley (31) is lyrisch over lijken

https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A2870031/download

Archeologe Hayley (31) is lyrisch over lijken

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Leiden University Scholary Publications