The Confıscatıon Of The Burjı Mamluk Perıod (1382 1517)

Abstract

Mülkiyet ve kişilik hakları ile ilgili olan müsâdere ilk çağlardan beri uygulanan bir yaptırımdır. Tarihi süreçte birtakım değişikliğe uğradıysa da bugün dahi, ceza ve güvenlik tedbirleri içerisinde yer almaktadır. Bu konuda en önemli adımı Osmanlı Sultanı II. Mahmut (ö. 1839) atmış ve müsaderenin ancak kamu malı olduğu mahkeme kararıyla saptanan servetlere uygulanması kuralını getirmiştir. Tanzimat'ın ilanından (1839) sonra müsâdere bütünüyle kaldırılmış olsa da günümüzde etik bir sorun olarak yine karşımıza çıkmakta ve Türk Ceza Kanunu içerinde yer almaktadır. Devletin, suçlunun malvarlığına el koyması demek olan müsâdere cezası, kamu hukukunun bir parçasıdır. Mülkiyet ve kişilik hakları ile ilgili olan bu müeyyidenin Burcî Memlûklerinde uygulanış şekli hakkındaki çalışmamız salâhiyet ve kullanımı ile ilgili önemli bilgiler vermektedir. Cezanın amacı öncelikle suçluyu te'dib etmek ve olası suçlardan caydırmak olduğundan işlevseldir. Ancak kararın verilmesi ve uygulanması sırasındaki etkenler, müeyyideyi keyfi bir hale getirirken müsâdereyi Burcî Memlûklerinde sıkça uygulanan bir gelir kaynağı olma yoluna götürmüştür. Devlet ricalinin ve sultanların bu yaptırım içindeki rolleri uygulamanın çerçevesini çizmiş olduğundan çok önemlidir. el- Makrîzî; Memlûk toplumunu gelir, emniyet, istikrar, idari ve siyasi merkez olarak farklı sınıflara ayırmıştır. Elit bir sınıf olarak yaşayıp büyük servetler biriktiren Memlûkler için o dönemde Mısır'ı ziyaret eden gayr-ı Müslimler, Memlûk emîrlerinin dahi şehirde lüks bir hayat yaşadıklarını ve onların çok servete sahip olduklarını müşahede etmişlerdir. Memlûk kaynakları, tek bir emirin bile sıkıntılı bir hayat geçirdiğini zikretmemiş, sultan ve emirlerin servetlerinden ve onların debdebeli bir hayat yaşadıklarından bahsetmişlerdir. Vezirlerin, valilerin ve diğer devlet görevlilerinin tekrar tekrar aynı zenginliğe sahip olmaları tek bir gelire bağlanamaz. İslam hukuku çerçevesinde değerlendirdiğimiz müsadere uygulamasında verdiğimiz örnekler içerisinde elzem bazı durumlar olduğu gibi keyfi uygulamaların da olduğu görülmüştür. Terimsel olarak müsâdere, devlet adına yapılan bir te'dib aracı iken bu çalışmada görülmüştür ki güç ve zenginlik arayışı ağır basmıştır. Çalışmamızda müsâdere cezasının verilmesi, uygulanması, cezaya etmen olan amiller ve cezanın uygulayıcıları hakkında malumat bulunmaktadır. İrtikâb ve iltimas ile beraber örneklerde sıkça gördüğümüz el koyma işlemi ahlâkî bir sorun olduğu ayrıca gibi iktisadî bir zafiyettir. Bu noktada Memlûk ekonomisini de bilmek gerekir. Gelirin önemli bir kısmını ıktalardan alan Memlûklerde tüccarların da üst düzey mevkilere geldikleri görülmüştür. Bu çalışmada elde ettiğimiz verilerden anlaşıldığı üzere müsâdere; anlamı, uygulanışı ve sonuçları ile etkili bir müeyyidedir.The confiscation, related to property and personality rights, is the sanction that has been imposed since the ancient times. Altough it was modificated during the historical process, it is still located in penality and security measures. The most important step in this topic was regarded by the Ottoman Sultan Mahmud (d. 1839), but about the confiscation wealth Mahmud II brought the rule to apply the court to be determined by the decision of the public domain. The state's confiscation of criminal assets confiscation of the means of the offender is a part of public law. Related to property and personal rights of our work on the shape of the Burji Mamluks implementation of these sanctions give important information about the authorization and use. The purpose of punishment is primarily functional because its aim is to discipline and deter any possible criminal offenses. However, given that during the implementation of decisions and factors, has led to arbitrary sanctions a way to be a source of income often applied in a horoscope as making the confiscation of the Mamluks. The bureaucrats and the sultan are important because of their role in the implementation of these sanctions. al-Maqrîzî, Mamluk income communities, safety, stability, allocated to different classes in the administrative and political center. Elite living as a class to accumulate great fortunes that nonmoslems visiting Egyptian Mamluk period, Mamluk emirs lived a luxurious life of the city and saw their very wealth they have. Mamluk sources say that even a single order has had a troubled life, the wealth of the sultans and their orders and that they had exaggerated their lives. Viziers, governors and other state officials have time and again by the same wealth can not be connected to a single income. Arbitrary as it is necessary in some cases we consider our example application for the forfeiture application within the framework of Islamic law were found to be in. Terminological as confiscation, while a disciplinary tool on behalf of the state has seen in this study was very intense pursuit of power and wealth. Our issuance of confiscation penalty study, implementation, has information about the enforcement of the penalties and what the factors. As in the examples we have seen frequently with bribery and favoritism that confiscation of goods is an ethical issue, it is also an economic weakness. At this point it is necessary to know the Mamluk economy. Income from iqta's a significant portion of the space in the Mamluk the traders were found to have come to senior positions. As it's seen from the data we obtained in this study, confiscation is an effective sanctions with is meaning, practice and results