Bu çalışmada, kendiliğinden yerleşen betonların (KYB) kalıp yanal yüzeylerine yaptıkları basınçlar deneysel olarak araştırılmıştır. Bu amaçla, 2300 kg/m3 ve 2400 kg/m3 birim ağırlığa sahip uçucu kül katkılı ve maksimum tane çapı (dmax) 15 mm olan KYB'ler hazırlanmıştır.
Çalışmada kullanılan KYB karışımının ön dizaynları laboratuar ortamında yapılmıştır. Ön dizaynlar sonucunda elde edilen karışıma uygun olarak hazır beton santralinde KYB'nin seri üretimi yapılmış ve bu çalışmada kullanılmıştır. KYB'ler 100 cm genişlik, 20 cm derinlik ve
300 cm yüksekliğinde kontrplaktan yapılmış kolon kalıbının içine dökülmüştür. Hazırlanan KYB'lerin döküm hızlarının ve kalıp içindeki farklı donatı oranlarının kalıp yanal basıncına etkileri incelenmiştir. KYB'lerin 1,5 m/h, 2 m/h ve 4 m/h döküm hızlarındaki yanal basınçları ile
%0 (referans), %1 ve %4 donatı oranlarındaki yanal basınçlar tespit edilerek yanal basınçlardaki değişimler gözlenmiş ve birbirleriyle karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Kalıp yanal basınçları, kalıp yüzeylerine yerden 20 cm, 120 cm ve 220 cm yüksekliklere yerleştirilen
6 adet yük hücresi ile ölçülmüştür. Sonuç olarak; kalıp içinde %1 oranında donatı kullanılması durumunda referans numuneye göre yanal basıncın % 12,76 azaldığı, %4 oranında donatı kullanıldığında ise yanal basıncın %73,90 azaldığı belirlenmiştir. Diğer taraftan referans beton döküm hızı 2 m/h olarak alındığında 1,5 m/h döküm hızında yanal basınç %7,85 azalırken 4 m/h döküm hızında ise yanal basıncın %50,24 arttığı belirlenmiştir.In this study, the pressures caused by self-compacting concrete (SCC) on formwork lateral surfaces were investigated experimentally. 2300 kg/m3, 2400 kg/m3 unit weight SCCs that have fly ash mixture and 15mm grain size (dmax) were prepared for this purpose. The SCC mixture design was prepared in the laboratory. According to the prepared mixture design, the samples used in this study were produced serially in ready-mixed concrete plant. SSCs were made from plywood as 100 cm width, 20 cm thickness and 300 cm height and poured into colon formwork. The effects of casting speeds of SCCs and different reinforcement ratios on formwork lateral pressure were investigated. The lateral pressures of SCCs in the speed of 1,5 m/h, 2 m/h ve 4 m/h and 0% (reference sample), 1% and 4% reinforcement ratios were determined and the differences on the lateral pressures were observed and evaluated comparatively. The lateral pressure of formwork samples were measured with 6 load cells located from the surface as 20, 120 and 220 cm height. Finally, the decrease of formwork lateral pressure according to the reference sample was measured as 12,76% when 1% reinforcement ratio was used correspondingly the decrease was 73,90 % in 4%. Besides, when casting speed has been referenced as 2m/h, in the speed of 1,5m/h the formwork lateral pressure decreased 7,85% whereas the pressure increased 50,24% at 4m/h speed according to the referenced sample