Regional Development Agencies, Foundational and Operational Problems in Turkey

Abstract

Bu çalısmada, bölgesel kalkınmanın kurumsal yapısı olan bölgesel kalkınma ajansları ile Türkiye'de kurulus ve isleyis sorunları incelenmistir. Dünyada, bölgesel ekonomik potansiyeli harekete geçirilerek kalkınmanın saglanması için faaliyet gösteren bölgesel kalkınma ajansları, ülke içindeki bölgeler arası farklılıkların giderilmesi açısından da önemli görevler icra etmektedir. Türkiye'de tarihsel süreç dikkate alınarak kalkınma çabaları tetkik edildiginde pek çok ilerlemeye karsın bölgesel dengesizliklerin hâlâ var oldugu görülmektedir. Cumhuriyet'in ardından ülke geneline yayılan bir kalkınma çabası vardır. Planlı dönem sonrasında ise dünyadaki egilimlerle paralel olarak farklı uygulamalar söz konusudur. Bununla beraber hedeflenen sonuçlara ulasılamamıstır. Türkiye'nin kalkınma ajansları tecrübesi 1990'lı yılların baslarına dayanmaktadır. Bölgesel kalkınmanın kurumsal düzeyde ele alınmasına duyulan ihtiyaç ve Avrupa Birligi sürecindeki gereklilikler sebebiyle 2006 yılında çıkarılan 5449 sayılı Kanun ile kalkınma ajanslarının yasal zemini olusturulmustur. Avrupa Birligi'nin istatistikî bölge birimleri sınıflandırması esas alınarak olusturulan bölgelerde kurulması öngörülen ajanslar ilk olarak iki pilot bölgede kurulmustur. Buradan elde edilecek tecrübelerle ajans yapılarının olgunlastırılması ve ardından ülkeye yayılması düsünüldügü hâlde mahkeme kararları geregi süreç kesintiye ugramıstır. Ancak ajansların yapılarında ve görev alanlarında bazı degisikliklerin yapılması da gereklidir.Regional development agencies which are institutional structure of regional development, and foundational and operational problems in Turkey are analyzed in this study. Regional development agencies contribute to activate economic potential for development; also as significant missions eliminate regional disparities in the country. Taking the consideration of historical process of development attempts in Turkey, it can be seen that there are still regional imbalances. After the establishment of the Republic, there was development attempt scoping all of the country. Moreover, there have been different practices parallel to worldwide patterns after the development plans. Nevertheless, the expected results could not have been achieved. Experiences of development agencies in Turkey started in the early 1990s. Code No. 5449, which was enacted due to necessity of institutional level of regional development and the European Union accession process in 2006, provided legal basis for development agencies. Pilot agencies were established in two regions based on the Nomenclature of Territorial Units for Statistics of the European Union. It was planned that the structure of agencies would be improved after gaining experiences from these pilot agencies; however, judicial decisions have interrupted the process. On the other hand, there is need for several changes in the structures and functions of the agencies as well