AFğİN-ELBİSTAN TERMİK SANTRALİ ÇEVRESİNDE YAğAYAN BİREYLERDE TERMİK SANTRALDEN KAYNAKLANAN TOKSİK MADDELERE MARUZİYETE BAĞLI OLASI GENOTOKSİK RİSKLERİN COMET VE KROMOZOM ABERASYONU YÖNTEMLERİYLE SAPTANMASI

Abstract

Afsin-Elbistan A Termik Santrali&#8217;dir kurulduğu 1984 yılından bu yana desülfirizasyon ünitesi olmadan çalısmaktadır. Ayrıca partikül tutucu filtrelerin veriminin azalmasının sağlık için tehlike olusturabilecek maddelerin daha fazla miktarda çevreye yayılmasına neden olduğu düsünülmektedir. Çalısmamızda bu tür çevresel risklerin erken dönemde belirlenmesini sağlayabilen biyogöstergelerden yararlanılmıstır. Çalısmamızda A Santrali çevresinde yasayan bireylerde; termik santralden kaynaklanan atıkların maruziyetine bağlı, olası genotoksik risklerin Comet ve kromozom aberasyonu(CA) yöntemleriyle saptanması, DNA onarım kapasitelerinin belirlenmesi ve PAH bilesiklerine maruziyetin göstergesi olarak kabul edilen 1-Hidroksipiren (1-OHP) bilesiğinin, idrardaki miktarlarının HPLC yöntemi ile ölçülmesi gerçeklestirilmistir. Çalısmamızda Comet testinde genotoksik hasarının göstergesi olarak seçilen % kuyruk yoğunluğu±ss ortalaması; maruz grupta (8,79±1,88) kontrol grubuna göre göre (7,12±1,88) yüksek bulunmustur. Bu durum A Santrali çevresinde yasayan bireylerin genotoksik hasar miktarının kontrol grubuna göre fazla olduğu sonucunu ortaya koymaktadır (p<0.001). Çoklu regresyon analizi ile bu değerlerin yas ve yasanan yer ile birlikte değistiğini göstermektedir. Maruz grup ve kontrol grubundaki bireylerin %CA ortalamaları karsılastırıldığında; maruz grubun sonuçları (0,71±0,94) kontrol grubuna göre (0,49±0,71) yüksek olduğu görülmekle birlikte bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildir. DNA onarım kapasiteleri değerlendirildiğinde maruz gruptaki bireylerin 20. ve 60. dakika için hesaplanan % onarım kapasitesi ortalamalarının (%34,15 ve 56,75) kontrol grubuna göre(%41,59 ve 64,19) düsük olduğu görülmüstür (p<0,05). Tek değiskenli modelde 1-OHP değerleri ve yasanan yer onarım kapasitesi üzerine etkiliyken, çoklu regresyon analizi ile yasanan yer ve 1- OHP dahil olmak üzere belirlenen risk faktörleri arasında istatistiksel anlamlılık bulunmamıstır. Maruz grubun H2O2&#8217; e olan duyarlılığı (13,46±4,36), kontrol grubuna (12,48±4,26) göre yüksek olmakla birlikte bu fark istatistiksel açıdan anlamlı değildir(p>0.05). Çalısmamızda 1-OHP ortalamaları maruz grupta (0,42±0,13) kontrol grubuna (0,25±0,07) göre yüksek bulunmustur. (p<0,001).Afsin-Elbistan A Thermal Power Plant (TPP) has been established and on duty without a desulphurization unite since 1984. Also the reduced capacity of particulate filter of the power plant introduce more potential risk for human health as more compounds released to the environment. In our study, biomarkers that can predict the environmental risks in early period have been used. Our study, our exposed group was consisted of individuals who were living near Afsin-Elbistan TPP. Possible genotoxic risks caused by TPP emissions exposure were evaluated by comet and Chromosomal Aberration (CA) tests. DNA repair capacities of the exposed population were also analyzed by comet test. 1-OHP which is thought to be biomarker of exposure to PAH compounds were determined by HPLC method in urine. Tail intensity levels which were selected as a marker of the genotoxic damage were found significantly higher (p<0,001) in exposed individuals then control group, respectively (8,79±1,88 , 7,12±1,88). According to the multiple regression analyze, age and living area has effects on the impact. The frequencies of the CA found higher but not significant in exposed group than controls, respectively (0,71±0,94, 0,49±0,71). When we compare repair capacitie % percentages of the groups in 20th and 60th minutes, exposed population has significantly lower levels then control group. We found that, % repair capacities of 20th and 60th minutes are not affected by risk factors according to the multiple regressions. The genotoxic susceptibility to H2O2 treatment was found to be not-significantly higher in exposed group than control group respectively (13,46±4,36, 12,48±4,26). The mean levels for 1-OHP for exposed group was found significantly higher than (p<0,001) controls, respectively (0,42±0,13, 0,25±0,07)