'Siirt Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi'
Abstract
In this dissertation, the roles of perceptual load and dilution explanations in the selective attention were examined. In this context, three separate experiments (visual search task) related to each other were conducted. Letters were used in Experiment-1, facial expressions were used in Experiment-2 and 3. The study focuses on task-relevant and task-irrelevant load separation, which is the fundamental distinction between perceptual load and dilution. In this context, cue set size determines the perceptual load, and display set size determines the dilution—the central distractors presented as neutral, congruent, and incongruent. In Experiment-1, the roles of perceptual load and dilution in the selective attention and the confounding effect of the display duration were examined with 51 volunteer participants (26 female, 25 male). As a result, while the perceptual load theory is not supported, the zoom-limited dilution explanation has been kept only in the long-term duration. Thus, the confounding effect of the display duration has been revealed. In Experiment-2, perceptual load and dilution were examined in the context of the stimuli' emotional valance with 60 volunteer participants (30 female, 30 male). For this reason, positive (happy) and negative (angry) emotional facial expressions were used. As a result, neither the perceptual load theory nor the dilution explanation was supported. Besides, the negative stimuli affected performance only if the task was difficult. In Experiment-3, the neural basis of perceptual load and dilution on the basis of emotional stimuli were examined using fMRI with 30 volunteer participants (30 female). As a result, there was no distractor interference effect under any conditions. Although FEF, DLPFC, and ACC activations increase with high load and dilution. The emotional expressions did not lead to AMG activation. In summary, it was revealed that the confounding effect of the display duration should be taken into account in the perceptual load and dilution and the importance of how the congruency effect is defined. Also, it is thought that controlling arousal and saliency levels of the stimuli may be the reason why not observing the main effect of the emotional expressions.Tez çalışmasında, genel anlamda, algısal yük ve seyreltme açıklamalarının seçici dikkat sürecindeki rolleri incelenmiştir. Bu kapsamda birbiriyle ilişkili 3 ayrı deney (görsel arama görevi) yürütülmüştür. Deney-1’de harf uyarıcılar, Deney-2 ve 3’te ise yüz ifadeleri kullanılmıştır. Çalışmada, algısal yük ve seyreltme açıklamalarının temel ayrım noktası olan görevle ilgili ve ilgisiz yük ayrımına odaklanılmıştır. Bu kapsamda, ipucu sayısı algısal yükün; ekrandaki nesne sayısı ise seyreltmenin belirleyicisidir. Sunulan merkezi çeldiriciler ise nötr, uyumlu ve uyumsuz olarak değişimlenmiştir. Deney-1’de etkili dikkat seçimini algısal yük veya seyreltme yaklaşımlardan hangisinin daha iyi açıkladığı ve uyarıcı sunum süresinin karıştırıcı etkisi 51 gönüllü katılımcı (26 kadın, 25 erkek) ile incelenmiştir. Sonuçta, algısal yük kuramı desteklenmezken; sadece uzun süreli sunumda odak-sınırlı seyreltme yaklaşımı desteklenmiştir. Böylece sunum süresinin karıştırıcı etkisi ortaya konmuştur. Deney-2’de algısal yük ve seyreltme yaklaşımları uyarıcıların duygusal değerliği bağlamında 60 gönüllü katılımcı (30 kadın, 30 erkek) ile incelenmiştir. Bu kapsamda, olumlu (mutlu) ve olumsuz (sinirli) duygusal yüz ifadeleri kullanılmıştır. Sonuçta, algısal yük kuramı da seyreltme yaklaşımı da desteklenmemiştir. Ayrıca olumsuz uyarıcı, yalnızca görev zorken performans üzerinde etkili olmuştur. Deney-3’te duygusal içerikli uyarıcılar temelinde algısal yük ve seyreltme yaklaşımlarının nöral temelleri 30 gönüllü katılımcı (30 kadın) ile incelenmiştir. Bu kapsamda, fMRG yoluyla veri toplanmıştır. Sonuçta; algısal yük kuramı da seyreltme yaklaşımı da desteklenmemiştir. Artan yük ve seyreltmeyle birlikte FEF, DLPFC ve ACC aktivasyonları artarken; duygusal ifade türü AMG aktivasyonuna yol açmamıştır. Özetle, algısal yük ve seyreltme açıklamalarında sunum süresinin karıştırıcı etkisinin dikkate alınması gerektiği ve uyumluluk puanının nasıl işevuruklaştırıldığının önemi ortaya konmuştur. Ayrıca duygusal ifade türünün temel etkisinin gözlenmemesinde, uyarılmışlık ve belirginlik düzeylerinin kontrol edilmesinin etkili olabileceği düşünülmektedir
