Koncentracije teških metala u uvoznim NPK đubrivima u Srbiji

Abstract

Concentrations of Pb, Cd, Cu and Mn in sixteen NPK fertilizers imported and widely used in Serbia were determined by flame atomic absorption spectrometry (AAS). The results show that contents of heavy metals varied significantly in different fertilizers depending on N:P:K ratio and fertilizer origin. Pb and Cd contents in water solution of fertilizers occurred at low ranges: 2.0-3.1 and 0.03-1.56 mg/kg, respectively. An NPK (15:15:15) fertilizer from Romania was found to contain the highest concentration of Pb and Cd as impurities. Cu content, ranging from 7.1 to 974.7 mg/kg, was the highest in coloured fertilizers from Hungary, the Netherlands and Greece. Mn value in a Hungarian NPK product (10:10:20) exceeds the average Mn value in soil. The data indicate variable contents of heavy metals in fertilizers, some of which are significantly higher than natural concentrations in soil, which suggests that they need to be continuously monitored.Koncentracije Pb, Cd, Cu i Mn u šesnaest uvoznih NPK đubriva, koja se najčešće koriste u Srbiji, su određene metodom plamene atomske apsorpcione spektrometrije. Dobijeni rezultati pokazuju da sadržaj teških metala u uzorcima različitih đubriva značajno varira, što zavisi od odnosa N:P:K u ispitivanim uzorcima đubriva, kao i od samog porekla đubriva. Koncentracije Pb i Cd su u uskom intervalu: 2,0-3,1, odnosno 0,03-1,56 mg/kg, respektivno. NPK đubrivo (15:15:15) uveženo iz Rumunije sadrži veoma visoke koncentracije Pb i Cd, koji se nalaze kao nečistoće u sirovinama za dobijanje ovog đubriva. Sadržaj Cu varira u znatno većem opsegu: od 7,1 do 974,7 mg/kg, jer je nekim mešanim đubrivima dodat bakar-sulfat kao sredstvo za bojenje. Najveći sadržaj Cu je nađen u obojenim, mešanim NPK đubrivima poreklom iz Mađarske, Grčke i Holandije, i prevazilazi vrednost maksimalno dozvoljene koncentracije Cu koja se može naći u zemljištu. Sadržaj Mn u mađarskom NPK đubrivu (10:10:20) je veći od prosečnog sadržaja Mn u zemljištu čak deset puta. Ovi podaci ukazuju da je neophodno permanentno kontrolisati sadržaj teških metala u uvoznim đubrivima, u cilju smanjenja zagađenosti zemljišta, podzemnih i površinskih voda