Kuratorstwo cyfrowe i upowszechnienie wiedzy o zbiorach muzealnych za pomocą otwartych narzędzi do zarządzania treścią

The objective of this research is to investigate the feasibility of using open source content management tools for the digital curation and dissemination of knowledge about museum collections. The paper shows the potential of digital humanities and new technologies, created for cultural institutions in terms of digital curation, implementation of innovation and support for research and education

Omeka S: otwarte studium bibliometryczne

Celem szkicu jest prezentacja badań nad stopniem zainteresowania systemem Omeka S w środowisku naukowym, analiza jego potencjału oraz identyfikacja głównych tematów poruszanych w literaturze. Badanie miało na celu również określenie, w jakich krajach i ośrodkach badawczych system Omeka S jest najczęściej wykorzystywany oraz jakie projekty, oparte na tym oprogramowaniu opisano w literaturze. Korzystając z „prostych metod bibliometrycznych” dokonano analizy literatury wykonując kwerendy w bazie Library, Information Science & Technology Abstracts, w Katalogu Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu oraz w bazie Scopus. Następnie dane poddano analizie ilościowej oraz analizie treści. Zainteresowanie Omeka S w środowisku naukowym wykazuje tendencję wzrostową do roku 2023. Ze względu na brak wystarczających danych za rok 2024 trudno jednoznacznie stwierdzić, czy tendencja ta będzie się utrzymywać. Badanie pokazało, że autorzy publikacji pochodzą z wielu krajów, głównie z Francji i Włoch. Oprogramowanie Omeka S przyciągnęło uwagę badaczy z różnych dziedzin i dyscyplin, co przełożyło się na dużą różnorodność tematyczną analizowanych tekstów oraz szerokie zastosowanie przede wszystkim w obszarze humanistyki cyfrowej.The purpose of this study is to present research on the level of interest in the Omeka S system within the academic community, analyze its potential, and identify the main topics discussed in the literature. The study also aimed to determine in which countries and research centers the Omeka S system is most frequently used, as well as which projects based on this software are described in the literature. Using "simple bibliometric methods," a literature review was conducted by querying the Library, Information Science & Technology Abstracts database, the Nicolaus Copernicus University Library Catalogue, and the Scopus database. The data was then subjected to quantitative and content analysis. Interest in Omeka S within the academic community has shown a growing trend up to 2023. Due to insufficient data for 2024, it is difficult to conclusively determine whether this trend will continue. The study revealed that the authors of the publications come from various countries, primarily France and Italy. The Omeka S software has attracted researchers from different fields and disciplines, resulting in a wide thematic diversity of the analyzed texts and its broad application, particularly in the area of digital humanities

Curatescape – tworzenie historycznych reprezentacji cyfrowych opartych na lokalizacji – oprogramowanie dla humanistów i instytucji dziedzictwa

Nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne przyczyniły się do powstania humanistyki cyfrowej, w tym historii cyfrowej i „historiografii cyfrowej” oraz multimedialnych i interaktywnych „historycznych reprezentacji cyfrowych”; z kolei rewolucja urządzeń i Internetu mobilnego wprowadziła nowe perspektywy w obszarze ustanawiania relacji oraz dzielenia się wiedzą i informacją. Jednocześnie coraz większego znaczenia nabiera potrzeba skutecznego zarządzania i sprawowania długoterminowej opieki nad treścią cyfrową oraz danymi w celach badawczych. Intencją artykułu jest wskazanie na potencjał, jaki oferuje otwartoźródłowe oprogramowanie Curatescape w kontekście tworzenia historycznych reprezentacji cyfrowych i „mobilnych projektów interpretacyjnych”. Tekst bazuje na projekcie Cleveland Historical, który stanowi znakomity przykład połączenia humanistyki cyfrowej z historią w przestrzeni publicznej. Zamierzeniem artykułu jest również zasygnalizowanie możliwości, jakie humanistyka cyfrowa oferuje instytucjom dziedzictwa kulturalnego, organizacjom regionalnym oraz instytucjom dydaktycznym. W realizacji celu zastosowano metodę przeglądu literatury oraz studium przypadku. W artykule zaprezentowano także wyniki analizy dotyczącej architektury informacji oraz przeglądu funkcjonalności pakietu Curatescape, który stanowi zestaw wtyczek oraz motyw graficzny dla otwartego systemu Omeka. Tekst ukazuje potrzebę współpracy badaczy i pracowników instytucji dziedzictwa, członków lokalnych społeczności, nauczycieli oraz pasjonatów w celu stworzenia wysokiej jakości treści historycznych opartych na geolokalizacji. Badania wykazały, że projekty oparte na Curatescape mogą przyczynić się do wsparcia edukacji historycznej, budowania pamięci społecznej, aktywizacji publiczności, rozwoju turystyki kulturowej oraz realizacji kuratorstwa cyfrowego.Modern information and communication technologies contributed to the emergence of digital humanities, including digital history and “digital historiography”, as well as multimedia and interactive “historical digital representations”. Moreover, the revolution of mobile Internet and devices introduced new perspectives in the area of establishing relationships and sharing knowledge and information. Simultaneously, the need of efficient management and long-term curation of digital content and data for research purposes becomes more and more significant. The intention of the article is to indicate the potential offered by the open-source software Curatescape in the context of creating historical digital representations and “mobile interpretation projects”. The text bases on the Cleveland Historical project, which is a great example of merging digital humanities and public history. The article also aims at signalling possibilities offered by digital humanities to cultural heritage institutions, regional organisations, and educational institutions. This objective was acquired by implementing methods of literature review and case study. The article also presents output of analysis of information architecture and overview of function of the Curatescape suite, that is a set of plug-ins and a graphic theme for the open system Omeka. This text shows the need of cooperation between researchers and employees of heritage institutions, members of local communities, teachers, and hobbyists, in order to create high quality historical content based on geolocation. The research shows, that projects based on the Curatescape may contribute to supporting historical education, creating social memory, activisation of the publicity, development of cultural tourism, and implementing digital curatio

Nowe horyzonty wiedzy: wystawa cyfrowa „De revolutionibus” i jej zaawansowane funkcje interakcji z dziedzictwem kopernikańskim

Artykuł omawia wystawę cyfrową „De revolutionibus Mikołaja Kopernika (1543) w bibliotekach polskich”, która zrealizowana została w ramach obchodów Roku Mikołaja Kopernika przez Bibliotekę Uniwersytecką w Toruniu i opowiada o życiu, pracy i dziedzictwie astronoma, umożliwiając interakcję z dziedzictwem kopernikańskim. Ekspozycja opiera się na otwartoźródłowym systemie Omeka S i wykorzystuje innowacyjne narzędzia cyfrowe, w tym sztuczną inteligencję. W artykule omówiono rozwiązania umożliwiające tworzenie interaktywnych opowieści cyfrowych oraz strukturyzację i wiązanie otwartych danych. Tekst podkreśla kluczową rolę Platformy Wystaw Cyfrowych, która zapewnia infrastrukturę na potrzeby współpracy podczas projektowania i budowy kolejnych ekspozycji oraz innowacyjnych projektów w obszarze humanistyki cyfrowej

Ekonomia percepcji : mechanizmy selekcjonowania informacji w internecie

The following dissertation presents a new model of perception associated with ever-growing amounts of information available on the Web. The specific topics discussed include automatic mechanisms for selecting data to help in countering the negative effects of information overload as well as the transformation of social tools for knowledge production and dissemination. The work consists of five parts, the first of which defines the concept of perception and explains the difference between perception and attention, categories so often used interchangeably in cultural studies. The problem of information overload is not considered through the prism of individual acts of perception, but as a phenomenon of social mechanisms of knowledge management. The second part presents the main theories and historical context of information overload. The analysis shows that the sense of overload is not only a characteristic of the information society, but a regular phenomenon in the history of culture that emerges from a changing media and communication environment. An important point of reference for the current perception changes is the birth of the mass society and the then attempts to create a democratic system of knowledge. The third chapter discusses two distinct and important phenomena impacting on the economics of perception in networked information environment, namely algorithmisation together with accompanying datification (tendency to create increasingly more numerical data) and collective intelligence, being a specific type of collaboration between different actors on the Web, which develops on a mass scale and promotes the formation of new mechanisms of knowledge creation. This part contains a diagnosis of processes involved in culture formation and change, used as a starting point for the formulation of strategies to combat information overload presented in the subsequent chapter. These strategies are understood as technological solutions (algorithms, automatic filters, data processing systems), design concepts (data visualisation) and social mechanisms of content management (curatorial practices, social tagging, etc.), which are formed by adapting existing mechanisms to current challenges and social conditions. The last part of the dissertation presents the author’s proposal for a new model of perception (ambient perception), which draws on Walter Benjamin’s concept of tactical reception. Rather than being a complete departure from the perception achieved with focused attention, ambient perception seems to enhance the cognitive apparatus by enabling data processing in the background. The perception process takes place in different modes, which intertwine and complement each other in pursuit of other objectives requiring different cognitive tools and resources. This helps to alleviate the effects of information overload without burdening the perceptual apparatus of the individual

Wokół zagadnień trwałej ochrony zasobów cyfrowych

Słowo wstępne: "Cyfrowe kolekcje wartościowych dokumentów powstają w wyniku procesów elektronicznego publikowania oraz digitalizacji materiałów analogowych. Są one świadectwem dorobku polskiej działalności naukowej i kulturowej. Digitalizacja upowszechnia się w instytucjach pamięci jako forma zabezpieczenia zagrożonych zniszczeniem oryginalnych materiałów. Oficyny wydawnicze coraz częściej publikują treści naukowe w cyfrowej postaci, rezygnując z wersji drukowanych. Instytuty naukowe i badawcze oraz uczelnie wyższe tworzą instytucjonalne repozytoria, pozwalające na szybkie i samodzielne udostępnianie publiczności wyników prowadzonych prac badawczych. Powstające w ten sposób cyfrowe zasoby współtworzą światowe dziedzictwo. Podlegają one trwałej ochronie z myślą o potrzebach obecnych i przyszłych użytkowników."(...

Cyberkultura : syntopia sztuki, nauki i technologii

Cyberkultura wyłoniła się z ducha anarchii i systematyczności zarazem, burząc wiele tradycyjnych struktur społecznych i kulturowych. Ale równocześnie stworzyła nowe struktury, jedne zdecydowanie zrywające z przeszłością, drugie natomiast rozwijające materialny i konceptualny dorobek kultury, sztuki, technologii i nauki. Jaron Lanier powiada, że możliwy jest pozytywny rodzaj anarchii. Sieć została stworzona przez miliony ludzi, ponieważ oni tego chcieli. Bez żądzy władzy, strachu, hierarchii, autorytetów, etnicznej tożsamości, reklamy ani żadnych innych form manipulacji. Nigdy wcześniej w historii nie zdarzyło się coś takiego. Stworzyliśmy świadomie nowy wymiar ludzkich możliwości1.(...

Management of electronic document resources in institutional academic repositories

Tematem książki są rozwiązania stosowane w zakresie zarządzania dokumentami elektronicznymi gromadzonymi, przechowywanymi i udostępnianymi w instytucjonalnych repozytoriach akademickich oraz ich związki z funkcjonowaniem bibliotek uczelnianych. Badania i rozważania zostały przeprowadzone z perspektywy informatologicznej i bibliotekoznawczej z uwzględnieniem wybranego dorobku także innych dyscyplin pokrewnych.Głównym celem badań było zidentyfikowanie modeli zarządzania zasobami dokumentów elektronicznych w polskich instytucjonalnych repozytoriach akademickich w odniesieniu do podstawowych procesów informacyjnych (gromadzenie, opracowanie, przetwarzanie, przechowywanie, udostępnianie) oraz rozpoznanie wspieranych przez nie zasadniczych kierunków zmian w funkcjonowaniu biblioteki akademickiej we współczesnym cyfrowym i sieciowym środowisku informacyjnym nauki i szkolnictwa wyższego. Badania empiryczne zostały przeprowadzone za pomocą metodologii badań jakościowych. W badaniach użyta została odmiana studium przypadku – tzw. wielokrotne studium przypadku (ang.: multi-case study). Do zbierania danych zostały zastosowane dwie uzupełniające się techniki: technika wywiadu częściowo ustrukturyzowanego i technika analizy dokumentów zastanych. Metoda analizy i krytyki piśmiennictwa posłużyła do rozpoznania stanu badań. W wyniku przeprowadzonych badań zostało wykrytych kilka modeli zarządzania dokumentami w ramach poszczególnych procesów informacyjnych, które łączy stosunkowo duża spontaniczność działań powiązana z raczej ograniczonym planowaniem, opieranie się na zaangażowaniu i motywacjach własnych pracowników oraz niewielki zakres kontroli (poza weryfikacją wprowadzanych metadanych i samych zasobów). Stwierdzono też, że realizowane modele sprzyjają przemianie relacji biblioteki uczelnianej z jej otoczeniem, rozwijając bezpośredni udział użytkowników w wybranych procesach bibliotecznych (partycypacyjność), wymuszając szerszą współpracę w ramach macierzystej uczelni i dążenie do interoperacyjności w skali globalnego środowiska cyfrowego (kooperacyjność) oraz sprzyjając oferowaniu (poszerzaniu) nowych usług przede wszystkim w zakresie rozwiązywania problemów związanych z prawem autorskim, przetwarzania plików cyfrowych, kształcenia umiejętności konstruowania opisów bibliograficznych czy działalności wydawniczej.The subject of the book are solutions applied in the field of the management of electronic documents collected, stored and made available in institutional academic repositories and their connections with the functioning of university libraries. The research and considerations have been carried out from the perspective of information and library science but also taking into account selected achievements of other related disciplines. The main objective of the research was to identify models of electronic document management in Polish institutional academic repositories in relation to basic information processes (collecting, cataloguing and indexing, processing, storage, sharing) and recognition of the basic directions of changes in the functioning of the academic library in the contemporary digital and network information environment of science and higher education. The empirical research was carried out using qualitative research methodology. The author employed so called "multi-case study method". Two complementary techniques were used for data collection: semi-structured interviews and the analysis of existing documents. The method of critical literature review was used to recognize the state of research. As a result of the conducted research, several models of document management were identified within particular information processes, which combines a relatively high spontaneity of activities related to rather limited planning, reliance on the commitment and motivation of its own employees and a small scope of control (except verification of metadata and the resources themselves). It was also found that the implemented models facilitate the transformation of university libraries' relations with their surroundings, developing direct participation of their users in selected library processes (co-participation), forcing wider cooperation within their parent universities, striving for interoperability in the global digital environment (cooperativeness) and favouring offering (expanding) new services primarily in the area of solving problems related to copyright, processing digital files, training in the ability to construct bibliographic descriptions or publishing activities

Szymon Askenazy i jego korespondencja z Ludwikiem Finklem

Agnieszka Uziębł