Ekonomičnost proizvodnje dužičaste pastrmke u zavisnosti od vrste korišćene hrane

Dužičasta pastrmka (Oncorhynchus mykiss) predstavlja dominantnu hladnovodnu vrstu ribe u komercijalnom gajenju na području Balkana, zbog relativne tolerantnosti na kolebanja kvaliteta vode i brzog rasta. Pastrmka se intenzivno gaji u kaveznom sistemu sa osnovnim ciljem postizanja maksimalnog prirasta uz što niže troškove hrane. U radu su predstavljeni razultati ekonomičnosti proizvodnje dužičaste pastrmke u uslovima kaveznog gajenja u zavisnosti od tipa i cijene korišćene hrane na bazi rezultata iz eksperimenta sa upotrebom šest različitih vrsta hrane u kaveznom ribogojilištu „Tropic ribarstvo“ na jezeru Bočac, u 2 ciklusa po 90 dana (ukupno 180 dana) i 6 tretmana/ciklusu. Računat je parcijalni koeficijent ekonomičnosti riblje hrane u šest tretmana, kao odnos vrijednosti ostvarenog prirasta ribe i troškova upotrebljene hrane za svaki od šest kaveza posebno, za dva proizvodna ciklusa (jesen-zima i proljeće-ljeto). U jesenje-zimskom režimu ishrane najveća parcijalna ekonomičnost riblje hrane ostvarena je u 2. tretmanu (Epm=3,51), koji potvrđuje da se na 1 KM troškova riblje hrane ostvaruje 3,51 KM po osnovu ostvarenog prirasta ribe. Gotovo istu ekonomičnost je imala i hrana u 6. tretmanu. Hrana u 2. tretmanu izbila je na prvo mjesto zbog povoljnog faktora konverzije, a hrana u 6. tretmanu zbog najniže cijene. Najmanje ekonomična hrana je bila ona korišćena u 1. tretmanu (Epm=2,29). U proljetno-ljetnom režimu ishrane potrošnja riblje hrane i prirast mase ribe su bili intenzivniji. Najpovoljniji parcijalni koeficijent ekonomičnosti riblje hrane u ljetnom periodu ostvaren je (ponovo) u 2. tretmanu (Epm=3,07 odnosno recipročno Epm=0,33). Iako je ovaj koeficijent niži nego u jesenje-zimskom periodu, treba imati u vidu da je ostvareni prirast mase pastrmke, a time i ukupan prihod, u proljetno-ljetnom periodu 2,5 puta veći nego u jesenje-zimskom periodu. Na drugom mjestu po isplativnosti je hrana u 3. i 4. tretmanu čija primjena u jesenje-zimskom periodu nije bila isplativa, dok je najmanje ekonomična bila hrana korišćena u 1. tretmanu (Epm=2,45 odnosno recipročno Epm=0,41). Proizvodnja ribe u uslovima intenzivnog gajenja mora biti ekonomski isplativa da bi se održala na duži rok. Sa ekonomskog stanovišta najpovoljniji način ishrane ne mora biti onaj koji ima najniži faktor konverzije, isto kao ni onaj sa najjeftinijom hranom. To je potvrdio i eksperiment ispitivanja efikasnosti šest tipova riblje hrane u uslovima kaveznog uzgoja dužičaste pastrmke u različitim temperaturnim uslovima, koji kao optimalnu kombinaciju ishrane preporučuje onu sa najpovoljnijim odnosom vrijednosti oswtvarenog prirasta ribe i troškove njene ishrane, uz pretpostavku nepromjenljivosti svih ostalih troškova proizvodnje

Sličnosti i razlike u navikama potrošača ribe u tri grada Republike Srpske

Anketno istraživanje percepcije i navika potrošača u kupovini i potrošnji ribe provedeno je u tri grada Republike Srpske: Banja Luka (BL), Prijedor (PD) i Bijeljina (BN) na gradskoj tržnici, u ribarnici i u gradu. Anketom je obuhvaćeno po 39 ispitanika u BL i PD te 30 ispitanika u BN. Cilj rada je bio analiza kupovnih navika potrošača ribe u tri najveća grada Republike Srpske. Polna struktura ispitanika različita je po gradovima, u BL najviše je anketiranih osoba ženskog pola (56,41%), u PD je više ispitanika muškog pola (51,28%), dok je u BN struktura ispitanika bila podjednaka (50:50%). Dominantan je srednjoškolski nivo obrazovanja ispitanika (BL 53,8%, PD 33,3% i BN 56,7%). U sva tri grada dominantno mjesto kupovine ribe je supermarket, dok se najmanje ribe kupuje od ribolovaca i na ribnjaku. Između gradova postoji razlika u danima najčešće kupovine ribe, što je potvrđeno i 2 testom (p<0,05). U BL se najčešće kupuje riba utorkom, u PD srijedom i petkom, a u BN subotom. Statističkom analizom je utvrđena značajna razlika između posmatranih gradova u pogledu količine kupljene ribe po jednoj kupovini. Ispitanici po gradovima smatraju da je kvalitet ponuđene ribe na tržištu zadovoljavajući i najveći broj ispitanika je na skali od 1 do 5 dalo ocjenu 4. Ispitanici u sva tri grada smatraju da je cijena ribe na domaćem tržištu visoka. Postoji statistički značajna razlika u pogledu preferencije potrošača po gradovima prema kupovini ribe domaćeg porijekla