Delimitation of the zone of demographic influence on the example of former voivodeship cities in Poland

The article attempts to delimit the Zone of Demographic Influence (SWD) for the core city into surrounding areas. The proposed method of delimitation is presented on the example of former voivodeship cities, which currently experience large population losses. There is a scientific discussion whether the negative impact of these negative changes is the loss of a significant administrative function of the voivodeship capital. Determining the extent of the city’s impact zone as a supra-regional center may verify the thesis of unfavorable demographic change when the entire complex of city and surrounding gminas is analyzed. The processes of suburbanisation, which are still very strong in Polish reality, should determine population analysis across administrative borders. The delimitation of these zones was based on two indicators recommended by the Ministry of Development to designate functional areas 1) commute to work and 2) check in municipalities surrounding the core city. The result is a delimitation to the SWD of 220 municipalities, including urban gminas – 8, urban and rural gminas – 35 and rural gminas – 177.W artykule dokonano delimitacji stref bezpośredniego wpływu demograficznego (SWD) miasta ‐ rdzenia na obszary otaczające. Zaproponowaną metodę delimitacji zaprezentowano na przykładzie byłych miast wojewódzkich, które obecnie doświadczają dużych strat ludnościowych. Istnieje naukowa dyskusja, czy wpływ na te negatywne zmiany ma utrata znaczącej funkcji administracyjnej stolicy województwa. Określenie zasięgu strefy oddziaływania miasta jako ośrodka ponadlokalnego może zweryfikować tezę o niekorzystnych zmianach demograficznych, gdy analizie poddane zostaną całe zespoły miejskie. Procesy suburbanizacji, które nadal pozostają bardzo silne w polskiej rzeczywistości powinny determinować analizy ludnościowe ponad granicami administracyjnymi gmin. Delimitacji tych stref dokonano w oparciu o dwa wskaźniki rekomendowane przez Ministerstwo Rozwoju do wyznaczania obszarów funkcjonalnych 1) dojazdy do pracy oraz 2) zameldowania w gminach otaczających dla osób pochodzących z miasta - rdzenia. Efektem jest zaliczenie do SWD 220 gmin, w tym gmin miejskich – 8, gmin miejsko-wiejskich – 35 oraz gmin wiejskich – 177

Regularities in the gender gap in life expectancy at birth in European post-communist countries

The aim of the article is to find patterns in the gender gap in life expectancy at birth in European post-communist countries. The analysis covers the years 1990–2018. Larger differences occur in the countries of the former USSR, smaller ones on the Balkan Peninsula. Belonging to the USSR (larger gap) and the Ottoman Empire (smaller gap) in the past has a great influence of the gender gap. In half of the analysed countries, the gender gap decreased. In a quarter, after an initial increase, there was also a decrease in the gender gap (some countries of the former USSR). Moreover, in a quarter of the countries, these changes were ambiguous (some countries on the Balkan Peninsula). One can see here the impact of an improving economic situation of the population. An attempt to link the gender gap and life expectancy with the ’homo-sovieticus’ requires further research

DEMOGRAPHIC ASPECTS OF URBAN DEVELOPMENT IN TOURIST REGIONS IN POLAND

Demographic processes in well-developed countries constitute an urgent research problem especially in terms of developmental opportunities of local settlements. It is an important issue in tourist regions which allows to conduct appropriate population policy. If the impact of demographic factors on economic development turned out to be significant, it should become a subject of scientific and practical analyses. Pomerania Province is one of the most profitable tourist regions in Poland. The summer season and leisure tourism at the seaside are of the utmost importance. The analysis concerned the towns of Pomerania Province in terms of demographic changes and their impact on the economic development. The analysis was conducted in the years 1995-2020 and it covered the changes that had taken place before Poland joined the EU (2004) as well as the period of fully functioning market economy. Apart from the time period which gives a picture of trends and intensity of the changes, the towns were also distinguished in terms of size showing various trends in big cities and medium-size and small towns

Kierunki i natężenie migracji zagranicznych na pobyt stały w Polsce w latach 2019–2022

The conducted research shows that Poland, in the period of threats, whether it is the Covid-19 pandemic, or political unrest related to the imminent war in Ukraine, but also decisions resulting from the migration crisis or Great Britain’s exit from the European Union, transforms from an emigration country into immigration state. Not all regions in Poland are subject to this tendency, and so the Opolskie and Śląskie voivodships have maintained an emigration character for decades. The largest stream of immigration for permanent residence is directed to two voivodeships: Mazowieckie and Małopolskie (30% in total), followed by Śląskie and Dolnośląskie (20% in total). In the case of emigration movements, the following voivodeships stood out with the highest level of departures for permanent residence: Małopolskie, Dolnośląskie and Opolskie. As a consequence, the most favorable positive balance of foreign migrations for permanent residence in the entire period under review occurred in the Mazowieckie voivodship, exceeding the balance in the Małopolskie voivodship more than three times. The negative migration balance with the highest intensity occurred in Upper Silesia. However, as a result of these turbulences, the net migration in almost all regions has decreased. The strongest directions of migration for permanent residence changed in individual regions. Western regions in Poland maintained the highest level of immigration from Germany throughout the analyzed period, Podlasie from Belarus, and Mazowsze from Ukraine. Other regions with initially a dominant direction of immigration from Great Britain began to increasingly reflect this position on immigration from Ukraine. Regions of Poland were more stable in terms of emigration. Departures for permanent residence according to the first country of emigration divided Poland into regions with dominant emigration to two countries: Germany and Great Britain. In the western regions of Poland, departures to Germany dominated, and in the central and eastern regions to Great Britain. A certain difference characterized Małopolska, as emigration from this region was mostly directed to the United States in 2019, and to Austria in 2020–2021. As a consequence, specific migration trends were visible in net foreign migrations for permanent residence by destination. Among the immigration countries in 2019, Ukraine was in first place in eight voivodships, Great Britain in seven, and Belarus in one – Podlaskie Voivodeship, where this direction remained unchanged throughout the period under review. In 2020, only two voivodships (Świętokrzyskie and Warmińsko-Mazurskie) had the highest immigration balance from Great Britain, and the remaining regions from Ukraine, in the following years all regions had this positive balance in the first place from Ukraine (with the exception of the aforementioned Podlaskie voivodship). The negative balance and emigration destinations were more differentiated regionally and over time. The Śląskie and Opolskie voivodeships invariably remained in the sphere of influence of Germany and throughout the period under study it was the dominant direction of emigration, just like from the Mazowieckie voivodship – Switzerland. In addition, the direction to Germany was dominant in almost all western and northern Poland, including the Warmińsko-Mazurskie Voivodeship. The negative migration balance in the first place with the United States was shown mainly by the south-eastern voivodeships (Lubelskie, Podkarpackie and Małopolskie). In 2022, the tendency to emigrate to Great Britain increased and as many as 5 regions were dominated by this direction. Relationships and migration preferences in individual regions of Poland do not always reflect national trends. Regional specificity, border proximity, or cultural and social connections, and in the case of national centers such as the Mazowieckie Voivodeship, trends in the global economy, have as strong an impact on the formation of migration directions as situations related to threats, in any form, could occur.Współcześnie migracje zagraniczne stają się zjawiskiem coraz bardziej złożonym i powiązanym z niemal wszystkimi dziedzinami życia społeczno-gospodarczego. Dywersyfikacji podlegają także kierunki migracji, a przy ich akceleracji wymuszają kształtowanie polityki migracyjnej poszczególnych państw. Celem artykułu jest przedstawienie natężenia i kierunków migracji zagranicznych na pobyt stały w Polsce w latach 2019–2022. Zróżnicowanie przestrzenne imigracji i emigracji przedstawiono w układzie województw. W wyniku przeprowadzonych badań uwidacznia się przekształcanie Polski z kraju emigracyjnego w kraj emigracyjno-imigracyjny, a nawet imigracyjny. Kierunki emigracji w okresie wymuszonego ograniczenia mobilności pandemią COVID-19, a  od  lutego 2022 r. wzmożonego przepływu w związku z wybuchem wojny na Ukrainie dzieliły Polskę na dwa zasadnicze obszary: w województwach zachodnich dominowały wyjazdy do Niemiec, a w centralnych i wschodnich do Wielkiej Brytanii. Z drugiej strony województwa zachodnie cechował w badanym okresie także największy poziom imigracji z Niemiec, województwo podlaskie z Białorusi, a mazowieckie z Ukrainy. Pozostałe województwa, o dominującym początkowo kierunku imigracji z Wielkiej Brytanii, w coraz większym stopniu zaczęły oddawać tę pozycję imigracji z Ukrainy

The role of Słupsk in the education of youth living in the rural areas in the region of Słupsk

Artykuł dotyczy próby oceny roli miasta Słupska w kształceniu młodzieży z obszarów wiejskich regionu słupskiego. Dokonana analiza opiera się z jednej strony na badaniu prowadzonym wśród młodzieży uczęszczającej obecnie do szkół ponadgimnazjalnych w mieście, a z drugiej wśród młodzieży gimnazjalnej mieszkającej na obszarach wiejskich, stojących przed koniecznością wyboru dalszej drogi edukacyjnej.The article concerns a trial to assess the role of Slupsk in the education of youth living in the rural areas near Slupsk. The analysis is based on both the research carried out among youth attending currently secondary schools in the cities and among secondary school pupils living in the rural areas, facing the necessity of choosing their way of education

Koncepcja kształcenia dla potrzeb gospodarki przestrzennej na obszarach morskich i nadmorskich

Problemy gospodarki przestrzennej na obszarach morskich i nadmorskich są specyficzne i bardzo złożone. W Polsce kształcenie specjalistów z zakresu problematyki morskiej jest prowadzone na dwóch ogólnych kierunkach studiów (oceanografia, oceanotechnika) oraz kilku specjalistycznych (technicznych, ekonomicznych lub wojskowych). Natomiast brakuje kierunku studiów, który wypełniałby lukę między kształceniem przyrodniczym (oceanografia) a ogólnotechnicznym (oceanotechnika). Stąd powstał pomysł opracowania specjalności „morskiej” na magisterskich studiach uzupełniających z zakresu gospodarki przestrzennej. Zaproponowana specjalność obejmuje 480 godzin przedmiotów specjalizacyjnych (z tego na wykłady obowiązkowe i fakultatywne przypada 270 godzin, a na ćwiczenia i ćwiczenia terenowe 210 godzin), co daje 43% całości godzin, oraz 150 godzin przewidzianych na seminarium i pracownię magisterską. Łącznie daje to 630 godzin (czyli 57% całości) przeznaczonych na realizację specjalności

Przemoc rówieśnicza wobec dzieci ze SPE -część 2.Materiały pokonferencyjne.

W publikacji zaprezentowano materiały pokonferencyjne na temat edukacji antydyskryminacyjnej powstałe po konferencji „Przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej wobec dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole, cz. 2.” Zebrane tu materiały łączą się z tymi wypracowanymi podczas pierwszego spotkania, dostępnymi w Bibliotece Cyfrowej ORE. Zapraszamy do lektury obu publikacji i wykorzystywania zawartych w nich informacji, porad i wnioskó

Zagrożenia zdrowotne wśród dzieci i młodzieży. T. 3

Praca recenzowana / Peer-reviewed pape

Interdyscyplinarna opieka nad pacjentem z chorobą nowotworową

Praca recenzowana / peer-reviewed paperZ przyjemnością przekazujemy Państwu kolejny tom monografii Interdyscyplinarna opieka nad pacjentem z chorobą nowotworową, która powstała przy współpracy Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Onkologicznych z Wydziałem Zdrowia i Nauk Medycznych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Problematyka przedstawiona w publikacji dotyczy wieloaspektowej opieki nad chorym na nowotwór. Opracowania są doniesieniami z badań naukowych, w których autorzy przedstawiają wnioski i kierunki działań dla praktyków. Równie dużą wartość mają rozdziały, w których praktycy dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem z pracy z chorymi i ich rodzinami. Tematyka monografi i dotyczy m.in.: edukacji zdrowotnej, komunikowania się, opieki nad chorym poddawanym chemioterapii, leczeniu chirurgicznemu, radioterapii i rehabilitacji. Pragniemy, aby ta książka swoją merytoryczną zawartością stała się istotnym wkładem w uczczenie tak ważnych dla pielęgniarstwa rocznic, obchodzonych w 2011 r