Rodzaje odpowiedzialności lekarza za błędy medyczne w ramach umowy o pracę oraz umowy cywilnoprawnej

As errors in medicine occur, it is important to obey all the requirements necessary to avoid the liability for medical damages. Physician’s liability depends on a type of legal relationship within which he acts.Ponieważ błędy w medycynie występują, to ważne jest, aby przestrzegać wszystkich wymagań niezbędnych do uniknięciaodpowiedzialności za szkody medyczne. Odpowiedzialność lekarza zależy od rodzaju stosunku prawnego, w ramachktórego on działa

Tajemnica lekarska jako jedna z kluczowych powinności lekarza

The medical secret is one of the most important duties related to the profession. It guarantees confidentiality of patient’s most sensitive data, allows him to build with the doctor a real relationship, based on trust, allows unhampered contacts, excludes third persons from the circle of the interested parties. Medical confidentiality is a significant right of patients, which is protected by law, for breach of which the court can grant a compensation. The disclosure of medical confidentiality may result in a civil liability for a physician who violates protected rights of a patient. Due to the obvious violation of deontological or criminal obligations, the legislator provides ethical liability in the event of an unlawful violation of the obligation of medical confidentiality. All the exceptions to this principle are of high importance as well as the circumstances of the release from medical confidentiality.Tajemnica lekarska jest jedną z najbardziej istotnych powinności związanych z wykonywaniem zawodu. Gwarantuje pacjentowi poufność najbardziej wrażliwych danych, pozwala na zbudowanie z lekarzem prawdziwej więzi, opartej na zaufaniu, umożliwia nieskrępowane kontakty, wykluczające z kręgu zainteresowanych osoby postronne. Tajemnica zawodowa stanowi istotne prawo pacjenta, które podlega ochronie prawnej, za jego naruszenie sąd może przyznać pacjentowi zadośćuczynienie. Ujawnienie tajemnicy lekarskiej może skutkować dla lekarza odpowiedzialnością cywilną w związku z naruszeniem dóbr prawem chronionych, etyczną ze względu na oczywiste naruszenie powinności deontologicznych lub karną, albowiem ustawodawca przewiduje także przepisy karne na wypadek niezgodnego z prawem naruszenia obowiązku zachowania tajemnicy lekarskiej. Szczególnie istotne znaczenie mają wyjątki od tej zasady oraz przesłanki i okoliczności zwolnienia lekarza z tajemnicy

Odmowa leczenia — zagadnienia wybrane

A doctor may refrain from treatment unless there is direct threat to life or sudden health risk. In the event of withdra- wal from treatment, the doctor is obliged to inform the patient, his/her legal representative or an actual guardian in advance and to indicate other possibilities of obtaining medical services from another physician or healthcare facility. If a physician offers his/her services based on employment contract, he/she may refrain from treatment only if there are serious reasons and after obtaining consent of his/her supervisor. In the event of withdrawal from treatment, the doctor is obliged to justify his/her decision and record it in medical documentation. Provision of the Patients’ Rights Act states that the patient, their statutory representative or actual guardian have a right to obtain information regarding intention to withdraw treatment sufficiently early, as well as to obtain medical services from another physician or healthcare facility. The Code of Medical Ethics regulates these issues in a similar manner, stipulating that in particularly justified cases, the doctor may refrain from treatment, except for cases requiring urgent medical intervention. However he/she is obliged to denote different possibilities of obtaining medical help.Prawodawca przypadek odstąpienia lekarza od leczenia reglamentuje ustawowo. Lekarz może nie podjąć lub odstąpić od leczenia pacjenta, o ile nie zachodzi stan bezpośredniego zagrożenia życia lub nagłego zagrożenia zdrowotnego. W przypadku odstąpienia od leczenia, lekarz ma obowiązek dostatecznie wcześnie uprzedzić o tym pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego bądź opiekuna faktycznego i wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u in- nego lekarza lub w podmiocie leczniczym. Jeżeli lekarz wykonuje swój zawód na podstawie stosunku pracy, może nie podjąć lub odstąpić od leczenia, jeżeli istnieją poważne ku temu powody, po uzyskaniu zgody swojego przełożonego. W przypadku odstąpienia od leczenia lekarz ma obowiązek uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Z przedmiotową regulacją koresponduje przepis ustawy o prawach pacjenta, zgodnie z którym pacjent, jego przedsta- wiciel ustawowy lub opiekun faktyczny mają prawo do dostatecznie wczesnej informacji o zamiarze odstąpienia przez lekarza od leczenia pacjenta i wskazania przez tego lekarza możliwości uzyskania świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych. Podobnie kwestie te reguluje Kodeks Etyki Lekarskiej, który stanowi, że w szczególnie uzasadnionych wypadkach lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od leczenia chorego, z wy- jątkiem przypadków niecierpiących zwłoki. Nie podejmując albo odstępując od leczenia, lekarz winien wskazać choremu inną możliwość uzyskania pomocy lekarskiej.

Jak aktualna jest wiedza medyczna?

The Act regulating the medical and dental professions says that every physician is obliged to perform his or her profession in accordance with current medical knowledge, available methods and means of prevention, diagnosis and treatment of diseases, the principles of professional ethics and with due diligence. The doctors’ code of ethics states that the professional activities of a physician must be in accordance with his or her conscience and modern medical knowledge. It also guarantees each physician the right to choose those treatment methods which he considers to be the most effective, always within the context of activities that are actually necessary according to the current state of medical knowledge. The physician’s obligations are correlated with the patient’s rights, namely a power to obtain treatment which meets the requirements of current medical knowledge. The legislature deliberately has not created a legal, precise definition of current medical knowledge, because this allows a wider assessment of a physician’s performance in terms of compliance with its standards.Ustawa o zawodach lekarza i dentysty stanowi, że każdy lekarz ma obowiązek wykonywać swój zawód zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, dostępnymi metodami i środkami zapobiegania, diagnozowania i leczenia chorób, zasadami etyki zawodowej i należytą starannością. Kodeks Etyki Lekarskiej przewiduje, że działalność zawodowa lekarza musi być zgodna z jego sumieniem i nowoczesną wiedzą medyczną. Gwarantuje on również każdemu lekarzowi prawo do wyboru metod leczenia, które uważa za najbardziej skuteczne, jednak w odniesieniu do rzeczywiście niezbędnych działań zgodnie z aktualnym stanem wiedzy medycznej. Obowiązki lekarza są skorelowane z prawami pacjenta, a mianowicie uprawnieniem do uzyskania świadczeń zdrowotnych, które spełniają wymagania aktualnej wiedzy medycznej. Prawodawca celowo nie stworzył legalnej, precyzyjnej definicji aktualnej wiedzy medycznej, ponieważ pozwala to na szerszą ocenę postępowania lekarza pod względem zgodności z jego standardami

Tajemnica lekarska jako jedna z kluczowych powinności lekarza

The medical secret is one of the most important duties related to the profession. It guarantees confidentiality of patient’s most sensitive data, allows him to build with the doctor a real relationship, based on trust, allows unhampered contacts, excludes third persons from the circle of the interested parties. Medical secrecy is a significant right of patients, which is protected by law, for breach of which the court can grant a compensation. The disclosure of medical confidentiality may result in a civil liability for a physician who violates protected rights of a patient. Due to the obvious violation of deontological or criminal obligations, the legislator provides ethical liability in the event of an unlawful violation of the obligation of medical confidentiality. All the exceptions to this principle are of high importance as well as the circumstances of the release from medical secrecy.Tajemnica lekarska jest jedną z najbardziej istotnych powinności, związanych z wykonywaniem zawodu. Gwarantuje pacjentowi poufność najbardziej wrażliwych danych, pozwala na zbudowanie z lekarzem prawdziwej więzi, opartej na zaufaniu, umożliwia nieskrępowane kontakty, wykluczające z kręgu zainteresowanych osoby postronne. Tajemnica zawodowa stanowi istotne prawo pacjenta, które podlega ochronie prawnej, za naruszenie którego sąd może przyznać pacjentowi zadośćuczynienie. Ujawnienie tajemnicy lekarskiej może skutkować dla lekarza odpowiedzialnością cywilną, w związku z naruszeniem dóbr prawem chronionych, etyczną, z uwagi na oczywiste naruszenie powinności deontologicznych lub karną, albowiem ustawodawca przewiduje także przepisy karne na wypadek niezgodnego z prawem naruszenia obowiązku zachowania tajemnicy lekarskiej. Szczególnie istotne znaczenie mają wyjątki od tej zasady oraz przesłanki i okoliczności zwolnienia lekarza z tajemnicy

Kilka uwag na temat telemedycyny

Providing medical care via data communication systems is an important element of telemedicine. This type of professional activity of a physician is subjected to all the requirements defined in the applicable law, in particular in the act on medical activity. While providing telemedicine health services, the same standards as for traditional treatment appropriately apply, including the requirement of due diligence and compliance with current medical knowledge. Due to the lack of a direct contact with a patient, compliance with these standards may prove particularly demanding.Udzielanie porad lekarskich za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności to istotny element telemedycyny. Tego rodzaju aktywność zawodowa lekarza podlega wszelkim wymogom, związanym z prowadzeniem działalności, które określone są w obowiązującym prawie, a w szczególności w ustawie o działalności leczniczej, w tym obowiązkowi wpisu do rejestru oraz w zakresie prowadzenia dokumentacji medycznej. Podczas zdalnego udzielania świadczeń zdrowotnych lekarza obowiązują wobec pacjenta takie same standardy jak przy tradycyjnym leczeniu, włączając w to wymóg należytej staranności oraz zgodności z aktualną wiedzą medyczną. Z uwagi na brak bezpośredniego kontaktu z pacjentem spełnienie tych standardów może okazać się szczególnie wymagające

Odmowa leczenia — wybrane zagadnienia

A doctor may refrain from treatment, unless there is a direct threat to life or sudden health risk. In the event of withdrawal from treatment, the doctor is obliged to inform a patient or his legal representative or actual guardian in advance, and indicate other possibilities to obtain medical procedures from another physician or medical entity. If a physician performs his profession on a contract of employment, he may refrain from treatment only if there are serious reasons, after obtaining a consent of his supervisor. In the event of withdrawal from treatment, a doctor is obliged to justify his decision and record this fact in medical documentation. The provision of the Patients’ Rights Act states that, a patient, his statutory representative or actual guardian have a right to early enough information about the intention to withdraw from treatment as well as a possibility to obtain medical procedures from another physician or medical entity. Similarly, these issues are regulated by the Code of Medical Ethics, which stipulates that in particularly justified cases, a doctor may refrain from treatment, except in urgent cases, however he is obliged to indicate a different possibility to obtain medical help. Prawodawca przypadek odstąpienia lekarza od leczenia reglamentuje ustawowo. Lekarz może nie podjąć lub odstąpić od leczenia pacjenta, o ile nie zachodzi stan bezpośredniego zagrożenia życia lub nagłego zagrożenia zdrowotnego. W przypadku odstąpienia od leczenia, lekarz ma obowiązek dostatecznie wcześnie uprzedzić o tym pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego bądź opiekuna faktycznego i wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym. Jeżeli lekarz wykonuje swój zawód na podstawie stosunku pracy, może nie podjąć lub odstąpić od leczenia, jeżeli istnieją poważne ku temu powody, po uzyskaniu zgody swojego przełożonego. W przypadku odstąpienia od leczenia lekarz ma obowiązek uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Z przedmiotową regulacją koresponduje przepis ustawy o prawach pacjenta, zgodnie z którym pacjent, jego przedstawiciel ustawowy lub opiekun faktyczny mają prawo do dostatecznie wczesnej informacji o zamiarze odstąpienia przez lekarza od leczenia pacjenta i wskazania przez tego lekarza możliwości uzyskania świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych. Podobnie kwestie te reguluje Kodeks Etyki Lekarskiej, który stanowi, że w szczególnie uzasadnionych wypadkach lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od leczenia chorego, z wyjątkiem przypadków niecierpiących zwłoki. Nie podejmując albo odstępując od leczenia, lekarz winien wskazać choremu inną możliwość uzyskania pomocy lekarskiej

Prawa pacjenta jako korelat obowiązków lekarza oraz prawne skutki ich naruszenia

Patients' rights refer to all stages of the process of providing healthcare services and its various aspects, both in terms of the standard of services and the circumstances related to their provision. A patient can enforce financial compensation from a doctor or a medical entity in the event that his or her rights are violated as, regardless of whether or not in connection with this type of violation there has been a mistake understood as a mistake in the medical art.Prawa pacjenta dotyczą wszystkich etapów procesu udzielania świadczeń zdrowotnych oraz różnych jego aspektów, zarówno standardu świadczeń, jak i okoliczności związanych z ich udzielaniem. Poszkodowany może egzekwować od lekarza lub podmiotu leczniczego zadośćuczynienie pieniężne gdy dojdzie do naruszenia jego praw jako pacjenta bez względu na to, czy doszło do wystąpienia szkody rozumianej jako błąd w sztuce medycznej

Koronawirus — wybrane aspekty prawne dotyczące rozterek lekarzy

In the age of pandemic, health services face even more often tragic and irreconcilable dilemmas. A physician is obliged to provide medical procedure whenever a delay in providing it could cause a risk of loss of life, serious injury or health disorder, and in every other urgent case. However, each medical intervention, although necessary and urgent, may be risky for a patient in the age of pandemic, as a doctor may be potentially infected by SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome corona virus 2). While it is widely known medical staff is more likely to be exposed to become a source of infection, the risk related to each medical procedure becomes inevitable. The physicians face a serious dilemma as they are aware they might be infected, not having any symptoms or pending the test results while at the same time the necessity to perform medical procedure might occur live-saving. It seems a physician cannot prematurely resign from medical assistance with reference to a potential infection risk. However, the risk has to be reasonably estimated and responsibly reduced. If the risk of SARS-CoV-2 infection is high enough to exceed potential advantages of the medical intervention, this intervention might occur unjustified. It might not apply to super urgent lifesaving situations in which failure to provide treatment may lead to patient’s death. It is necessary to minimize the risk to achievable level in order to avoid infection.W dobie pandemii lekarze częściej stają przed trudnymi dylematami, będąc zobowiązanymi do udzielania świadczeń zdrowotnych w stanach nagłych. Każda interwencja medyczna, choć uzasadniona i pilna, może być dla pacjenta o tyle dodatkowo ryzykowna, o ile lekarz może się okazać potencjalnie zakażony SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome corona virus 2). Ponieważ powszechnie wiadomo, że personel medyczny jest bardziej narażony na zakażenie, to ryzyko związane z każdą procedurą medyczną staje się wyższe i nieuniknione. Lekarze stają wówczas przed poważnym dylematem, ponieważ zdają sobie sprawę, że mogą zostać zarażeni, nie mając żadnych objawów ani nie otrzymując wyników badań, a jednocześnie może wystąpić konieczność wykonania pilnego zabiegu ratującego życie. Wydaje się, że lekarz nie może pochopnie zrezygnować z pomocy medycznej w związku z potencjalnym ryzykiem infekcji. Jednak ryzyko to należy rozsądnie oszacować i odpowiedzialnie obniżyć. Jeśli niebezpieczeństwo zakażenia SARS-CoV-2 jest na tyle wysokie, że może przekroczyć potencjalne korzyści z interwencji medycznej, to interwencja może się okazać nieuzasadniona. Powyższe wydaje się nie mieć jednak zastosowania w bardzo pilnych przypadkach ratujących życie, w których bierność lekarza jest dla pacjenta równoznaczna z wyrokiem, a pomocy medycznej nie można inaczej zapewnić

Persistent therapy in the light of case-law and literature in the aspect of the patient’s rights and the physician’s corresponding obligations

Uporczywa terapia jest kontynuowaniem leczenia mimo dokonania oceny stanu klinicznego i stwierdzenia braku szans na poprawę zdrowia, wyczerpania dostępnych możliwości terapii, oraz określenia iż jej prowadzenie przedłużałoby cierpienia pacjenta bez realnej szansy na poprawę stanu zdrowia. Stanowi ona wyjątek od obowiązku lekarza udzielania pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Przepisy polskiego prawa nie przewidują szczególnej procedury związanej z wyrażeniem zgody przez uprawniony organ (np. Sąd) do zaprzestania leczenia w wyniku stwierdzenia braku wskazań medycznych do jego kontynuowania. W związku z tym po stronie personelu lekarskiego spoczywa zarówno podjęcie decyzji w tym przedmiocie, jak i jej wdrożenie. Powyższe obejmuje przede wszystkim podjęcie decyzji w sposób gremialny, odnotowanie wszelkich okoliczności związanych ze stanem klinicznym w dokumentacji medycznej, a także zastosowanie w praktyce praw pacjenta obejmujących prawo do informacji o stanie zdrowia, do wyrażenia świadomej zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego, godnego umierania w spokoju i godności, przy uwzględnieniu stanu świadomości pacjenta.Persistent therapy is the continuation of treatment despite having assessed the patient’s clinical condition as showing no prospect of improvement, having exhausted all available treatment options and having found that continued therapy would extend the patient’s suffering with no chance of improvement. Persistent therapy is an exception from the physician’s obligation to provide medical assistance in each case when delay could result in the threat of loss of life, serious bodily injury or serious health disorder. Provisions of Polish law do not provide for any special procedure for consent by an authorized body (e.g. court) for discontinuation of treatment as the result of a finding of no medical indications for its continuation. Accordingly, it rests upon the medical staff to make and implement the decision in this regard. This includes first and foremost making a collective decision, reflecting all circumstances relating to the patient’s clinical condition in the medical records, and giving effect in practice to the patient’s rights — including the right to be informed about the condition of one’s health, to give informed consent to the provision of a medical service, and to die peacefully and with dignity — as appropriate given the patient’s state of consciousness