64 Wstępna ocena przydatności klinicznej dwóch systemów klasyfikacji (Dische i SOMA – LENT) późnych odczynów popromiennych wybranych tkanek zdrowych u chorych na nowotwory głowy i szyi leczonych promieniami

CelPorównanie dwóch systemów klasyfikacji późnego odczynu popromiennego wybranych tkanek zdrowych u chorych na raka regionu głowy i szyi.Materiał i metodyMateriał obejmuje 70 chorych na płaskonabłonkowego raka jamy ustnej, gardła środkowego i dolnego oraz nadgłośni w stopniu zaawansowania T2-4 N0-1 napromienianych konwencjonalnie (17 chorych), z zastosowaniem przyśpieszonego frakcjonowania CAIR (32 chorych) i Concomitant Boost (21 chorych). W grupie chorych napromienianych napromienianych konwencjonalnie dawka całkowita wahała się w granicach 66–74 Gy/g, natomiast w grupach CAIR i CB wynosiła od 68,4 do 72 Gy/g. U każdego chorego oceniono późny odczyn popromienny w oparciu o dwa systemy klasyfikacji Dische i SOMA-LENT wybranych tkanek zdrowych takich jak: błony śluzowe jamy ustnej i gardła, ślinianki, krtań, skóra, rdzeń kręgowy. Ocenę nasilenia odczynu prowadzono w rytmie co 6 miesięcy od zakończenia radioterapii.Analizę materiału przeprowadzono w następujący sposób: wartości punktowe w obu skalach znormalizowano do maksymalnego natężenia odczynu wszystkich badanych objawów celem porównania obu badanych skal z wykorzystaniem testu Wilcoxona.WynikiPo analizie całego materiału stwierdzono różnice nasilenia późnego odczynu popromiennego pomiędzy skalami Dische i SOMA-LENT w zakresie badanych tkanek: błon śluzowych, krtani, skóry i ślinianek (test Wilcoxona). Dla błon śluzowych i skóry nasilenie późnego odczynu popromiennego w znormalizowanej skali Dische dla większości badanych miało wyższe wartości niż w znormalizowanej skali SOMA, natomiast dla krtani i ślinianek odwrotnie. Dla rdzenia kręgowego stwierdzono największą zgodność w obu znormalizowanych skalach.WnioskiNa podstawie wstępnej analizy stwierdzono, zeże skale Dische i SOMA-LENT nie mogą być stosowane zamiennie w ocenie ryzyka późnego odczynu popromiennego wybranych tkanek zdrowych regionu głowy i szyi. Obecna ocena ma charakter wstępny i badanie jest kontynuowane

88/Ocena ryzyka popromiennej osteoporozy kręgosłupa szyjnego u chorych na raka rejonu głowy i szyi – doniesienie wstępne

Cel pracyZbadanie ryzyka wystąpienia popromiennej osteoporozy kręgosłupa u chorych na raka gardła i krtani poddanych radykalnemu leczeniu promieniami za pomocą pomiaru gęstości trzonów kręgów szyjnych w rutynowej tomografii komputerowej. Odległym celem pracy jest identyfikacja chorych, u których będzie zachodziła konieczność profilaktyki lub leczenia osteoporozy po zakończeniu leczenia onkologicznego.Materiał i metodaAnalizowano grupę 12 pacjentów (9 mężczyzn i 3 kobiety) chorych na raka gardła środkowego – 7, górnego – 1, dolnego – 1 i krtani – 3. Mediana wieku wynosiła 50 lat. U wszystkich pacjentów przed rozpoczęciem leczenia wykonano diagnostyczną spiralną tomografię komputerową z zastosowaniem warstw o grubości 1mm obejmującąwszystkie piętra gardła i krtani oraz szyję, w której poza diagnostyką nowotworową dokonano pomiaru densyjności trzonów kręgów objętych anatomicznym zakresem badania. Następnie chorych napromieniano w sposób radykalny z zastosowaniem techniki konformalnej (7 pacjentów) oraz IMRT (5 pacjentów). Przedział dawek całkowitychpodanych w objętości GTV wynosił 68.4–79 Gy. Na podstawie analizy rozkładu dawki promieniowania w wirtualnym indywidualnym fantomie pacjenta z systemu planowania leczenia dokonano pomiarów dawek w trzonach kręgów w miejscu przypadającej dawki maksymalnej. Wokresie do 1 miesiąca od zakończenia leczenia promieniami u wszystkich chorych ponownie wykonano kontrolną tomografię komputerową z zastosowaniem takich samych warunków badania jak poprzednio. Dokonano pomiaru densyjności kości w miejscach dawek maksymalnych i porównano otrzymane wartości z danymi sprzed leczenia.WynikiBezpośrednio po zakończeniu radioterapii zaobserwowano spadek gęstość tkanki kostnej trzonów kręgów mieszczący się w przedziale 3–50%, wynoszący średnio 22.5%.WnioskiPrzeprowadzone badanie dotyczy grupy pilotowej. Otrzymane wyniki wstępnie wskazują na wysokie ryzyko rozwoju osteoporozy tkanki kostnej w obszarze napromienianym. U wszystkich powyższych chorych, u których uzyska się trwałą regresję procesu nowotworowego, zostanąwykonane kolejne badania densyjnosci po upływie 12–24 miesięcy

72. Cancer of oropharynx and nasopharynx – clinical prognostic factors analysis

Analysis contains 110 cases of oropharyngeal and 112 cases of nasopharyngeal cancers who were treated beetwen 1990–1998 in MSC Centre of Oncology-Institute, branch Gliwice.Main part of histopatological findings in oropharyngeal area were squamous cancers, but undifferentiated type was slightly dominated than squamous in nasopharyngeal region.More than half of cases in both localisations were locally advanced [T3,T4] and similar, nearly 1/3 cases were without nodal metastases.Comparisons beetwen mean tumor volumes indicate on bigger cancer volume, when primary tumor was located in oropharyngeal area, but mean nodal volume was much higher in nasopharyngeal cancer.Kinetics of distant metastases were much higher in nasopharyngeal location of primary tumor especially in undifferentiated cases.Radiotherapy was the main type of treatment which was realised in palliative and radical schedule with conventional and unconventional fractionation scheme.Following clinical factors were underdone evaluation: T-stage and primary tumor volume, N-stage with amount and volume of nodes, conglomerates of nodes presence, M-stage, type of histological structure and treatment factors: tumor and nodal total doses and kind of fractionation.Statistical methods which were used contained: single- and multivariate analysis and logistic regression model.Conclusion„Hierarchy of importance” of the factors which were analysed and their influences on treatment results are different in both localisations

38. The own experience in monitoring the late radiation reaction of criticual tissues in head and neck region

PurposeThe estimation of scoring system SOMA-LENT in classification the late radiation toxicity in patients with squamous cell cancer irradiated in H&N region.Material and methodsThe material includes 97 patients with oral cavity, pharyngeal and supraglottic cancer T2–4N0–1 irradited by conventional method (18 patients), continous accelerated irradiation CAIR (42 patients) and concomitant boost CB (37 patients). Total dose was in range 66–74 Gy. The late radiation toxicity was evaluated by SOMA-LENT system for pharyngeal and oral cavity mucosal membrane, skin, larynx, salivary glands, spinal cord. The estimation was done every 6 months after completing of radiotherapy. In statistical analysis the values were normalisated to maximal intensity of all symptoms in the scale.ResultsThe intensity of late radiation toxicity for mucosal membrane was increasing between 12th–18 th month after radiotherapy and next decreased from 24 after irradiation. For skin the intensity of late radiation reaction increased to 24 months after treatment. For larynx we noticed two peaks of late radiation toxicity: between 18th–24th month and about 54 month after irradiation. The intensity of late radiation effect for salivary glands increased to 18 month and next diminished to 60 months. For spinal cord there was observed significant progression of intensity late toxicity (mild functional) during second year after irradiation.Conclusions1.SOMA-LENT scale seems to be adequate in the clinical practice for the estimation of late radiation toxicity of H&N region tissues.2.Ongoing study has preliminary nature and is being continued

56. The role of external irradiation in postoperative treatment of soft tissue sarcomas – last decade of gliwice experience

Aim of the study was to evaluate the role of postoperative external irradiation in the treatment of patients with high risk of local relapse of soft tissue sarcomas, as well as to evaluate the long-term results of this combined treatment. Data charts of the 77 patients with STS treated by surgery and postoperative external beam radiotherapy in Institute of Oncology in Gliwice during the period 1990–1999 has been reviewed. Extremity was the most frequent tumour site (75%), followed by trunk (10%), pelvis (7%), head and neck (4%) and retroperitoneal space (4%). Histological types included liposarcoma (27%), MFH (23%), fibrosarcoma (22%), neurosarcoma (12%), synovial sarcoma (8%) and others (8%). Only in 52% of patients the grade of the tumour was evaluated (G1–12 pts, G2–14 pts, G3–14 pts). Only 23 patients (30%) was treated by chemotherapy after local treatment. In majority patients were primary operated at general surgery departments, outside the reference centre with technique typical for benign tumours. Because of non-radical first surgical treatment and large number of early local recurrences in a whole group over 140 operations has been undertaken. Surgical margins were proven by histological procedures only in 29% of the patients. Long term OS, DFS and LC rates have been 64%, 56% and 69% respectively. Distant metastases have occurred in 30% of pts. during the first 2 years of observation. Prognostic factors have been evaluated in both univariate and multivariate analysis. The most important positive prognostic factors were as follows: radical surgical treatment and concomitant chemo-radiotherapy.The first, often proven or suspected as non-radical, tumour excision is the most important and probably independent negative prognostic factor for tumour cure and patient survival. For such clinical situations secondary surgical approach as a wide excision is recommended. Because of a large number of cases in analysed material with single or multiple local relapses decision of adjuvant therapy has to be considered individually. It seems that in such clinical situation, postoperative radiotherapy or aggressive radio-chemotherapy in cases with no clinically detected local relapse gives the best chance for survival. The long time of anamnesis, several surgical treatments of tumour relapses with no sarcoma policy stress the need to establish the general national rules for diagnosis and adjuvant treatment of soft tissue sarcomas

67 Ocena skuteczności leczenia promieniami u chorych na miejscowo zaawansowanego raka sutka

Celem pracy jest ocena skuteczności leczenia promieniami na miejscowo zaawansowanego raka sutka.Analizowano 83 chore na miejscowo zaawansowanego, nieoperacyjnego raka sutka w stopniu II i IIIA i III B wg WHO leczone w latach 1985–90 w Instytucie Onkologii w Gliwicach. Średnia wieku chorych wynosiła 53 lata. U 2 chorych stwierdzono raka sutka w stopniu zaawansowania T2NO, u 2 – T2NI, u 2-T3NO, u 12 T3NI, u 6 T3N2, u 8 T4NO, u 22 – T4N1, u 29 T4N2.Wszystkie chore przed rozpoczęciem radioterapii poddano leczeniu systemowemu (harmonoterapii, chemioterapii). Średnia dawka w radioterapii na guz wyniosła 59,5 Gy. Po radioterapii radykalny zabieg operacyjny przeprowadzono u 28 chorych.. Mediana okresu obserwaeji wyniosła 38,5 miesiąca. Ogółem w analizowanej grupie zanotowano 41% 3-letnich przeżyć całkowitych i 18% bezobjawowych. 3-letnia wyleczalność miejscowa wyniosła 20%. Średni czas ujawniania się wznowy miejscowej u chorych,. u których uzyskano całkowitą remisję wyniósł 26,2 miesięcy. Czas do ujawniania przerzutów odległych wyniósł średnio 17 miesięcy.Ogółem w analizowanej grupie zanotowano 41% 3-letnich przeżyć całkowitych i 18% bezobjawowych. 3-letnia wyleczalność miejscowa wyniosła 20%. Średni czas do ujawniania się wznowy miejscowej u chorych, u których uzyskano całkowitą remisję wyniósł 26,2 miesięcy. Czas do ujawnienia przerzutów odległych wyniósł średnio 17 miesięcy.W analizie jednowariantowej znamienny związek z lepszymi wynikami leczenia (kryterium przeżycia bezobjawowego) zanotowano dla: napromieniania dawką powyżej 70 Gy, niższego stopnia klinicznego zaawansowania guza-T2-3, jego objętości poniżej 200 cm3 oraz radykalności zabiegu operacyjnego. Jednak w wyniku analizy wielowariantowej (wg Coxa) jako znamiennie niezależny czynnik prognostyczny uznano jedynie stopie zaawansowania guza T.WnioskiPrzypadki pierwotnie nieoperacyjnego raka podane indukcyjnej radio- i /ew. chemioterapii stanowią niejednorodną klinicznie grupę, w której decydujące znaczenie dla rokowania ma zaawansowanie guza nowotworowego

Acute and consequential mucosal radiation reactions in patients with head and neck cancer treated by continuous accelerated irradiation (CAIR)

Acute mucosal and late radiation responses on continuous accelerated irradiation (CAIR) were evaluated and compared with a conventional treatment (control arm) in 85 patients with head and neck cancer. Confluent mucositis was significantly more severe and maximum score lasting longer in CAIR than in control arm. In the CAIR group 5 (22%) late effects (osteo- and soft tissue necrosis) occured early during 2–4 month of follow-up compare to 5% (1 patient) in control group. There was significant correlation between severity of acute reactions and these late effects in CAIR arm, suggesting that they were consequential. The risk of consequential effects could be predicted by proposed time-area units system of integral acute mucosal reaction