Social conflicts on Natura 2000 areas in Poland

W latach 2011–2013 Instytut Ochrony Środowiska – PIB (IOŚ-PIB) zrealizował projekt badawczy pt. „Modele konfliktów społecznych na obszarach objętych ochroną w ramach sieci Natura 2000 w Polsce”. Badania terenowe prowadzone w ramach realizacji projektu objęły wszystkie województwa naszego kraju. Celem artykułu jest przedstawienie rezultatów projektu, w tym przede wszystkim ustaleń, dotyczących przyczyn oraz czynników wzmacniających prawdopodobieństwo występowania konfliktów na obszarach Natura 2000. Podstawowe przyczyny konfliktów społecznych na obszarach Natura 2000 mają charakter planistyczny (błędy w planowaniu obszarów, kolizja dokumentów strategicznych), inwestycyjny, infrastrukturalny oraz przyrodniczy. Częste przyczyny konfliktów to również konieczność ograniczenia niektórych funkcji gospodarczych lub sprzeczność funkcji gospodarczych dotychczas realizowanych na poszczególnych obszarach Natura 2000.In the years 2011-2013 Institute of Environmental Protection – National Research Institute (IEPPIB) ran a research project "Models of social conflicts in protected areas within the Natura 2000 network in Poland.” Field studies conducted in the framework of the project covered all the provinces of our country. The intention of this article is to present the results of a project, including in particular the findings of the causes and factors enhancing the likelihood of conflict in Natura 2000 areas. The basic causes of social conflicts in Natura 2000 areas are linked with planning (planning inconsistencies, collision of strategic documents), investments, infrastructure and natural environment (e.g. dama ges caused by animals). Common causes of conflicts are also linked with the need to restrict some economic functions or contradictions of economic functions realized so far in particular Natura 2000 areas

Wpływ powodzi na rzece Wiśle na procesy humifikacji osadów dennych zbiornika Goczałkowice

The paper presents the results of studies on the influence of the 2010 Vistula flood on the humification process in the bottom sediments of the Goczałkowice Reservoir in southern Poland. Due to its location in the vicinity of farmlands, forests and urbanized areas, the Goczałkowice Reservoir is characterized by amplified and intense humification processes within its sediments. The studies were focused on the determining the influence of the flood wave containing organic and inorganic suspensions on these processes. Humic acids were analyzed using two spectroscopic methods: Electron Paramagnetic Resonance (EPR) and Fourier Transform Infrared Spectroscopy (FT-IR). Application of these methods allowed to determine the values of free radicals and of the g-factor, which are indicators of oxidation, aromatization and maturation of humic acids during the humification process, as well as the value of the 1650/1720 ratio, reflecting the dissociation of the COOH group to COO‾ and the formation of complexes of transitional metals with humic acids during the humification process.Przedmiotem artykułu jest przedstawienie wyników badań wpływu powodzi, która miała miejsce na rzece Wisła w 2010 roku na zmianę przebiegu procesu humifikacji osadów dennych Zbiornika zaporowego Goczałkowice, leżącego w południowej części Polski. Zbiornik Goczałkowice, ze względu na swoje położenie oraz obecność obszarów rolnych, leśnych i terenów zurbanizowanych charakteryzuje się wzmożonymi i intensywnie przebiegającymi procesami humifikacji kwasów huminowych zawartych w osadach dennych. Przeprowadzone badania miały na celu określić wpływ fali powodziowej, zawierającej organiczne i nieorganiczne zawiesiny na intensyfikację wyżej wymienionego procesu. Kwasy huminowe badano dwoma metodami spektroskopowymi: elektronowego rezonansu paramagnetycznego (EPR) i spektroskopią w podczerwieni połączoną z transformacją Fouriera (FT-IR). W oparciu o te metody wyznaczono wartości stężenia wolnych rodników i wartości parametru g, stanowiące wskaźnik przebiegu procesów utleniania, aromatyzacji i dojrzewania kwasów huminowych w trakcie procesów humifikacji oraz wartości ilorazu 1650/1720, wskazującego na dysocjację grupy COOH do COO‾ tworzenie się kompleksów metali przejściowych

The proposal of general principles of municipal stream valley revitalization and criteria of pilot investment choice on an example of REURIS project in Katowice

Przedmiotem artykułu jest propozycja zbioru zasad rewitalizacji miejskich przestrzeni nadrzecznych oraz kryteriów wyboru miejsca i zakresu inwestycji pilotowej. Zaproponowano, aby zasady rewitalizacji obejmowały zagadnienia przyrodnicze, społeczne, gospodarcze i planistyczne. Zasady te można streścić jako odtwarzanie funkcjonowania ekosystemu potoku z równoczesnym zapewnieniem ochrony przed powodzią, zwiększanie walorów kulturowych i rekreacyjnych doliny oraz walorów rezydencjalnych sąsiadującego terenu, jak również zrównoważone użytkowanie cieku i przyległego terenu jako trwałego elementu krajobrazu miasta. Propozycję skonfrontowano z projektem lokalnego przedsięwzięcia rewitalizacyjnego wdrażanym w skali pilotowej w Katowicach w ramach projektu REURIS. Zaproponowano wykorzystanie zasad i kryteriów w planowaniu i ocenie rewitalizacji innych dolin małych rzek miejskich na Górnym Śląsku, a także w innych regionach Polski i Europy Środkowej.The subject of the paper is a proposal of principles collection regarding revitalization of municipal riverside areas, as well as criteria of place and pilot investment range choice. It was proposed to develop such principles of revitalization which would incorporate the questions regarding Nature, as well as social, economic and planistic ones. These principles can be summarized as restoration of the stream ecosystem functioning with simultaneous assurance of flood protection, increasing the cultural and recreational values of the valley, and the residential values of neighbouring terrain, as well as the sustainable use of the water-course and the adjoining terrain as constant factor of city landscape. The proposal was confronted with the project of local revitalisation initiative being implemented in pilot scale in Katowice within the frames of REURIS project. The use of principles and criteria was proposed in planning and assessment of revitalization of other valleys of small municipal rivers in Upper Silesia, and also in other regions of Poland and Central Europe

Revitalization of urban river spaces - analysis of state-of-the-art in South part of Poland

Przedmiotem artykułu jest diagnoza stanu planowania i realizacji działań związanych z rewitalizacją dolin rzecznych w miastach południowej części Polski. Scharakteryzowano 21 przedsięwzięć rewitalizacyjnych, stosując metodę analizy i opisu, przygotowaną w ramach projektu REURIS, zaproponowaną przez partnera niemieckiego. Z analizy wynika, że przedsięwzięcia te pozostają w sferze przygotowania lub są na wstępnym etapie realizacji. W większości z nich ujawniono brak podejścia zlewniowego oraz niedostatek integracji zagadnień środowiskowych, społecznych, ekonomicznych i przestrzennych. Przedsięwzięcia rewitalizacyjne są podejmowane jako oddolne inicjatywy samorządów lub stowarzyszeń, w oderwaniu od działań administracji odpowiedzialnej za utrzymanie rzek i wdrażanie Ramowej Dyrektywy Wodnej. Brak jest wyspecjalizowanych instytucji doradczych i wspierających działania rewitalizacyjne. Nie wypracowano również procedur ani form współpracy między instytucjami zainteresowanymi rewitalizacją, jak też modeli współpracy z lokalnymi społecznościami.An object of the paper was the diagnosis of state of planning and realization of actions connected with revitalization of rwerbeds in the cities of South Poland. 21 revitalization measures were characterized, applying the method of analysis and description prepared within frames of the REURIS project, proposed by German partner. The result of analysis is that these measures remain in sphere of preparation or on preliminary stage of realization. It majority of them, the lack of river basin approach was disclosed, as well as the shortage of integration of environmental, social, economical and land questions. The revitalization measures are undertaken as the proceedings from the rank initiatives of councils or the associations, in separation from actions of administration responsible for maintenance the rivers and the implementation of the Frame Water Directive. There is lack of the specialized advisory and supporting revitalization measures institutions. The procedures and the forms of co-operation between interested in revitalization institutions, as wcll as the patterns of co-operation with local communities were not worked out, also