Dystrofia miotoniczna – nowe spojrzenie na znaną chorobę

Dystrofia miotoniczna (DM) jest najczęstszą dystrofią mięśniową wieku dorosłego, dziedziczoną w sposób autosomalny dominujący. Cechą charakterystyczną DM jest zajęcie wielu tkanek i narządów. Obecnie wiadomo, że istnieją co najmniej dwie genetycznie różne postacie dystrofii miotonicznej – typ 1 (DM1), odpowiadający klasycznej postaci opisanej przez Steinerta, oraz typ 2 (DM2), który został wyodrębniony po raz pierwszy przez Rickera. Dystrofia miotoniczna typu 1 jest spowodowana ekspansją trójnukleotydowych powtórzeń CTG w genie kinazy białkowej dystrofii miotonicznej, natomiast mutacja w DM2 polega na zwielokrotnieniu sekwencji CCTG w genie białka palca cynkowego 9. Obie mutacje mają charakter dynamiczny i zlokalizowane są w niekodujących fragmentach genów. Mechanizm molekularny odpowiedzialny za wystąpienie szerokiego spektrum cech klinicznych w DM1 i DM2 związany jest z toksycznym działaniem zmutowanego mRNA. W pracy omówiono cechy kliniczne obu dystrofii miotonicznych oraz podsumowano obecny stan wiedzy na temat patogenezy tych chorób

Rodzinne występowanie zespołu FXTAS powodowanego premutacją w genie FMR1

Premutacją w genie FMR1 jest związana z neurodegeneracyjnym zespołem charakteryzującym się występowaniem drżenia zamiarowego, ataksji chodu oraz zaburzeń funkcji poznawczych u osób powyżej 50. roku życia. W pracy przedstawiono przypadek 74-letniego mężczyzny z bardzo nasilonym drżeniem zamiarowym, niewielkim drżeniem pozycyjnym i ataksją chodu. Analiza genu FMR1 wykazała u probanda 91 powtórzeń CGG, co spełnia kryterium rozpoznania premutacji. 68-letnia siostra chorego z drżeniem głowy o niewielkim nasileniu jest nosicielką premutacji z liczbą powtórzeń 81 CGG, a młodszy brat, u którego występuje niewielkie drżenie głowy oraz drżenie pozycyjne, ma 98 powtórzeń CGG. Bezobjawowa córka probanda ma liczbę powtórzeń powyżej 120 CGG, ale jeszcze w zakresie premutacji. U jej córki, z upośledzeniem umysłowym w stopniu niewielkim, bez innych objawów neurologicznych, stwierdzono pełną mutację. W tej rodzinie ze zróżnicowanymi objawami klinicznymi zostały zidentyfikowane cztery osoby z premutacją i jedna z pełną mutacją w genie FMR1

Występowanie ataksji rdzeniowo-móżdżkowych spowodowanych mutacjami dynamicznymi u pacjentów w populacji polskiej

Background and purpose Autosomal dominant spinocerebellar ataxias (SCAs) belong to a group of neurodegenerative disorders usually of adult age at onset. Predominant clinical features are progressive ataxia, dysarthria, as well as pyramidal signs and polyneuropathy. Molecular analysis allows particular types of SCA to be distinguished. Genetic tests are applied in 10 types of SCA resulting from dynamic mutations: SCA1, SCA2, SCA3, SCA6, SCA7, SCA8, SCA10, SCA12, SCA17 and DRPLA. Material and methods DNA samples from 1598 patients with ataxia symptoms were analysed to establish the number of CAG/CTG repeats in respective genes excluding SCA10. Results We diagnosed 224 cases of SCA1 (120 families) and 49 cases of SCA2 (23 families). Moreover, presymptomatic testing was done in 85 individuals from SCA1 families and for 21 cases from SCA2 families. An increased number of CTG repeats in the SCA8 gene was observed in 14 families and in 3 families a rare type of SCA, SCA17, was detected. Conclusions Our data suggest that frequencies of some types of SCA in Poland are different from those in other European countries, with irregular distribution within the country. The most frequent types are SCA1 and SCA2. A striking feature of the Polish population is the lack of SCA3 – the most frequent type in Western Europe.Wstęp i cel pracy Ataksje rdzeniowo-móżdżkowe (SCA) o dziedziczeniu autosomalnym dominującym należą do grupy chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego, zazwyczaj o późnym wieku zachorowania. W obrazie klinicznym dominują postępująca ataksja i dyzartria, obserwuje się również objawy piramidowe i polineuropatię. Badania molekularne umożliwiają obecnie rozróżnienie poszczególnych typów SCA. Wykonuje się je w przypadkach 10 typów SCA, u podłoża których leżą mutacje dynamiczne zlokalizowane w odpowiednich genach: SCA1, SCA2, SCA3, SCA6, SCA7, SCA8, SCA10, SCA12, SCA17 i DRPLA. Materiał i metody Materiał do badań molekularnych stanowiły próbki DNA od 1598 pacjentów, u których obserwowano objawy ataksji. Analiza genetyczna polegała na ustaleniu liczby powtórzeń CAG/CTG we wszystkich wyżej wymienionych genach z wyjątkiem SCA10. Wyniki Stwierdzono 224 przypadki SCA1 w 120 rodzinach oraz 49 przypadków SCA2 (23 rodziny). Wykonano ponadto przedkliniczne molekularne badania u 85 osób z rodzin z SCA1 i u 21 osób z rodzin z SCA2. W 14 rodzinach stwierdzono nieprawidłową liczbę powtórzeń CTG w genie SCA8, a w 3 rodzinach bardzo rzadką postać ataksji – SCA17. Wnioski Uzyskane dane wskazują, że częstość występowania poszczególnych typów SCA w Polsce jest odmienna niż w innych krajach Europy, a ich rozmieszczenie na terenie kraju nierównomierne. Najczęściej występują SCA1 i SCA2, podczas gdy brak jest SCA3 – najbardziej rozpowszechnionego typu SCA w Europie Zachodniej